De grimmige moord op een zwarte tiener tijdens een Rolling Stones-concert

Op 6 december 1969 werd Meredith Hunter, een achttienjarige Afro-Amerikaanse man, doodgestoken tijdens wat ook wel “Woodstock West” werd genoemd – een gratis concert van de Rolling Stones in Altamont, in noord-Californië. Sinds die dag vormen de gebeurtenissen in Altamont het einde van de vrije jaren zestig – een herinnering aan het feit dat optimisme en idealisme niet genoeg waren. Dat je met jong, passievol en idealistisch zijn een eind komt, maar niet overal. Dat jonge mensen die de wereld bestormden de racistische geschiedenis van de VS niet zomaar konden uitwissen.

Altamont was een wake-up call voor wie dacht dat de tegencultuur van de jaren zestig een revolutie in wording was, een herinnering aan de raciale ongelijkheid en turbulentie die nu nog bestaan.

We moeten natuurlijk opmerken dat de Hells Angels die die avond de “beveiliging” verzorgden tijdens het concert ook met veel andere fans op de vuist ging, vooral met witte mensen. Maar het zou een vergissing zijn om de mogelijkheid te negeren dat de botsing tussen de Hells Angels en Hunter begon omdat ze hem moesten hebben, omdat hij een zwarte man was in het gezelschap van een witte vrouw. Gezien het feit dat de Angels eerder gekleurde mensen in de regio in elkaar hadden geslagen, en gezien het feit dat ze zich voordeden als een soort paramilitaire organisatie die de straten veilig hield – die de straten wit hield, in hun opvatting – is veel van wat er met Meredith Hunter gebeurde te herleiden naar zijn huidskleur.

In Just a Shot Away, een boek dat verschijnt op 10 juli, vertelt schrijver Saul Austerlitz het verhaal van Meredith Hunter tot in het kleinste detail. De auteur verdiepte zich in Hunters leven voordat hij stierf tijdens het concert, en zocht uit wat er met zijn familie gebeurde in de jaren daarna. Ik sprak Austerlitz en vroeg hem waarom iemand eigenlijk op het idee was gekomen om een motorbende in te huren voor de beveiliging, waarom de moordenaar werd vrijgesproken, en hoe het bredere verhaal nog steeds doorklinkt in de actualiteit.

VICE: Er is door de jaren heen veel over dit verhaal geschreven. Wat heb jij geprobeerd toe te voegen aan de al bestaande verhalen?
Saul Austerlitz: In de voorbije jaren is er een aantal boeken geschreven over mensen die bij de show betrokken waren. Vaak was de onderliggende boodschap van die boeken: “Het was niet mijn schuld,” of “Dit is wat er mis ging.” Er was nog geen boek dat de nodige afstand had tot het verhaal om het echt te kunnen doorgronden. Ik ben geboren na de moord in Altamont. Ik wilde een narratief opbouwen op basis van alle verschillende verhalen. Ik heb uiteindelijk met 75 mensen gesproken. Ik heb veel mensen via Facebook benaderd, geprobeerd om mensen te vinden die erbij waren, en ze gevraagd of ze zin hadden om te praten.

Zoals eerder werd geschreven, was de planning van het concert behoorlijk gehaast, om zo mee te liften op het succes van Woodstock. De organisatoren waren niet voorbereid op de meer dan 300.000 mensen die op de show afkwamen. Maar hoe kon het zó misgaan?
Succes kan gevaarlijk zijn. Na een aantal grote gratis shows die in de buurt van San Francisco waren gehouden door bands als the Grateful Dead en Jefferson Airplane, Woodstock en andere massa-bijeenkomsten aan het eind van de jaren zestig, dacht iedereen dat dat soort evenementen altijd wel goed zouden gaan. Dat iedereen die er naartoe kwam een leuke tijd wilde hebben, dat iedereen alleen maar naar dat soort evenementen kwam om samen te zijn, muziek te luisteren en drugs te gebruiken. Niemand maakte zich zorgen over vragen als: wat moeten mensen eten? Waar gaan mensen naar de wc? Waar slapen ze? Wie houdt ze veilig? De mentaliteit was dat iedereen dat soort dingen samen oploste. Dat was een prijzenswaardige filosofie, maar daar hadden de organisatoren in dit geval weinig aan.

Is het de schuld van de Rolling Stones dat de Hells Angels hier de beveiliging deden?
Ik denk dat het net zo zeer de schuld van the Grateful Dead is als die van de Stones. The Dead huurde de Angels eerst in bij een show, en gaven zo als het ware hun goedkeuring. Tijdens de show van the Grateful Dead in het Golden Gate Park was het wel goed gegaan.

Het was duidelijk een vergissing. Het was een vergissing om de Angels uit te betalen in drank, dat heeft de hele situatie alleen maar verergerd. The Dead had al eerder met de Angels gewerkt, maar die kwamen nu in een situatie terecht die onbekend voor ze was. Ze moesten naar een plek die ze niet echt kenden, er waren ongeveer honderd keer meer mensen, en ze droegen vrijwel alle verantwoordelijkheid voor de veiligheid daar. Die vergissingen leidden samen tot de ramp die zich voltrok.

Tegenwoordig worden de Hells Angels door veel mensen als een criminele organisatie gezien. Hoe zat dat in 1969, toen Hunter S. Thompson de wereld net met hen kennis had laten maken via zijn boek Hell’s Angels?
Het boek van Thompson was echt een mijlpaal in de geschiedenis van de Hells Angels: het was de eerste keer dat veel Amerikanen van hen hoorde – of van de bikercultuur in het algemeen. Die cultuur zat wel in een paar films uit de jaren vijftig, zoals The Wild Ones, maar door Thompson werden bikers mensen van vlees en bloed, hij gaf zijn lezers een idee van wie de Angels waren, wat hun interesses waren, hoe ze zich onderling gedroegen en hoe ze zich tot de rest van de wereld verhielden.

Zelfs toen hadden de Angels al de reputatie van een quasi-criminele organisatie. Ze hadden al eens een anti-Vietnamdemonstratie in Berkeley verstoord, en demonstranten in elkaar geslagen. Ze waren ook betrokken bij racistisch geweld. Ik denk dat het onderscheid ‘m erin zit dat de Angels na Altamont – toen de breuk met de tegencultuur plaatsvond – steeds openlijker crimineel werden. Ze lieten de onderwereld zien dat ze loyaal aan elkaar en aan hun organisatie waren.

Daardoor werden ze ingehuurd als distributeurs van cocaïne, en raakten ze betrokken bij allerlei drugstransacties. Altamont was echt een keerpunt voor ze. De mensen die hun vrienden waren, mensen uit de tegencultuur in San Francisco, dachten eerst: de politie is onze vijand, de politie is jullie vijand, dus laten wij vrienden zijn. Maar na Altamont was er van die vriendschap niets meer over.

Hells Angel Alan Passaro werd vervolgd voor het neersteken van Hunter, maar werd vrijgesproken wegens zelfverdediging. Dat is een verhaal dat ook nu bekend klinkt.
Volgens mij was hij schuldig. De videobeelden waarop hij te zien is hebben hem uiteindelijk gered, omdat hij de jury zover kreeg alléén de dingen te beoordelen die op die beelden te zien zijn. Op die beelden is het moeilijk om te zien wat er precies gebeurt. Volgens sommige getuigen gaat het vooral om wat er gebeurt na de bekende beelden. We zien dat Meredith Hunter een pistool trekt, maar wat getuigen zeggen over wat er gebeurde nadat Hunters pistool was weggeslagen [is eng].
In tegenstelling tot wat professionele beveiligers zouden hebben gedaan, hem boeien en afvoeren, trokken ze Hunter uit het zicht en sloegen ze hem net zo lang tot hij dood was.

Passaro’s advocaat, George Walker – zelf Afro-Amerikaans – bepleitte dat Passaro handelde uit zelfverdediging en verdediging van anderen, dat hij niet vreesde voor zijn eigen leven maar voor dat van anderen, en dat Passaro hen verdedigde. Passaro’s verdediging ontweek veel [belangrijke zaken]. Daardoor werd hij vrijgesproken.

Hoe verklaar je het feit dat de raciale spanningen die deze zaak tekenen ook in het Amerika van nu nog zo duidelijk zichtbaar zijn, ondanks het duidelijke voorbeeld dat deze zaak een generatie geleden al stelde?
Wat we in de afgelopen jaren hebben gezien is dat wat er aan de hand was in december 1969, nog steeds aan de hand is. de VS heeft op veel vlakken vooruitgang geboekt, ook op het gebied van racisme, maar als we kijken naar de huidige president van de Verenigde Staten, als we kijken naar de woorden die hij gebruikt, als we zien hoe zijn aanhangers doof zijn voor de racistische dingen die hij zegt, denk ik dat we moeten beseffen dat we nog steeds moeite hebben om het onderscheid tussen rassen niet te maken. We hebben nog steeds moeite om racisme niet aan de grondslag van onze politiek te laten liggen. Wat er in Altamont is gebeurd, lijkt zich nu te herhalen.

Hoe bewust was je je tijdens het schrijven van de paralellen tussen Altamont en het huidige politiegeweld in de VS.
Ik zag veel overeenkomsten tussen Hunter en sommige hedendaagse figuren, Trayvon Martin of Tamir Rice of een van de andere jonge zware mannen die worden gedood door agenten. Het verstrijken van de tijd heeft op een bepaalde manier geholpen om Hunters verhaal beter te kunnen begrijpen. In die tijd ging het vooral om het feit dat dit gebeurde tijdens een rockconcert, en het ging over de tegencultuur en de Hells Angels. Maar dit is een verhaal waar we meer aandacht voor hebben gekregen. [Het laat zien] wat er gebeurt als afro-Amerikaanse mannen op plekken komen waar ze volgens de heersende autoriteiten niet thuishoren. In die zin is het een heel hedendaags en, helaas, een maar al te bekend verhaal.

Correctie: In een oude versie van dit artikel werd in de introductie verwezen naar Meredith Hunter als vrouw, dit is aangepast. We betreuren deze fout.