Deze jonge brouwers bestrijden de Griekse economische crisis met speciaalbier

Yiannis Papathanasiou had jarenlang problemen met het vinden van werk in zijn geboortestad Athene. Dat was tot hij zijn ingenieurshandschoenen besloot aan de de wilgen te hangen en bier te gaan brouwen. Afgelopen lente opende Papathanasiou de eerste microbrouwerij in Sparta, Griekenland.

Tijdens een bloedhete middag in augustus in een groene vallei met het Taigetosgebergte op de achtergrond vertelt hij dat hij “erg moe, maar blij is.” We staan bij de brouwerij, dichtbij een dorpje waar de moeder van Papathanasiou opgroeide. Zijn Sparta Beer, een lager en een American Pale Ale zijn al bijna de hele zomer constant uitverkocht.

In een Griekenland, waar wijn heilig is en de verkoop van alcohol gedaald is vanwege financiële crisis, groeit lokaal speciaalbier juist heel hard. En dat terwijl deze industrie voor de economische crisis in 2009 nog niet bestond. In de afgelopen twee jaar is het aantal microbrouwerijen volgens de Griekse bierassociatie flink gegroeid, van 15 naar bijna 40. Net zoals Papathanasiou zijn veel brouwers jonge mensen met een diploma die niet slaagden op de arbeidsmarkt. Griekenland heeft nog altijd het hoogste aantal werklozen in de EU. Ook zijn er jonge gasten (het zijn bijna altijd mannen) met een passie voor bier die een industrie willen creëren in land dat het zo moeilijk heeft. Zij willen de voor het eerst een moderne biercultuur neerzetten in Griekenland.

Vorig jaar opende vier vrienden van rond de 30 hun eerste onafhankelijke microbrouwerij in Athene in een oude autogarage. “Wat we doen is lastig, maar we houden ervan,” vertelt Jason Panagiotopoulos, een voormalig journalist die zijn baan bij een Grieks radiostation opgaf om bier te maken met zijn vrienden: twee ingenieurs en een voedingstechnicus.

Panagiotopoulos vertelt dat hij en zijn vrienden, net zoals de mannen van Sparta Beer, al fanatieke thuisbrouwers waren en dat hun liefde groeide toen ze verschillende kwaliteitsbieren proefden buiten Griekenland. Twee jaar geleden, toen de hele industrie op kwam, vonden ze het tijd dat hun thuishaven Athene een eigen biertje kreeg. En zij zouden ‘m maken. Nadat ze al hun spaargeld en geld van hun familie hadden geïnvesteerd en een geschikte locatie hadden gevonden, openden ze in augustus 2016 hun brouwerij Noctua.

Hun eerste bier is een zwarte IPA met de naam Night Vison en een pale ale genaamd Head Twister (er zit veel symboliek verwerkt in de namen en de etiketten, een uiltje is het symbool van Athene waarvan de Latijnse vertaling Athene Noctura is). De twee biertjes wonnen afgelopen jaar prijzen tijdens de International Beer Challenge voor hun smaak. De Grieken laten wennen aan al die frisse, sterke en bijzondere smaken, blijft nog wel een dingetje trouwens.

De Griekse biermarkt wordt al tientallen jaren gedomineerd door grote biermerken zoals Heineken en de Carlsberg Group. Zij verkopen ook makkelijk te drinken lagers die je wellicht zelf weleens hebt gedronken op een pittoresk pleintje in Griekenland.

“Griekenland heeft een wijncultuur. Als de Grieken bier drinken, denken ze aan een koude, verfrissende drank in de zomer, zoals een Heineken. Dat komt omdat ze geen andere keuze hadden,” zegt Marios Mantzoukis, eigenaar van Barley Cargo, een van de eerste specialbiercafés in Athene.

Zowel Noctua als Sparta Beer verkopen hun bier bij Barley Cargo, die zich focust op Griekse brouwsels. Toen Mantzoukis in 2012 de bar opende had hij de keuze uit 60 Griekse craftbiertjes tegenwoordig meer dan 200. “Dit is nieuw en spannend voor Griekenland. Mensen dachten dat ik gek was, maar het gaat heel goed,” vertelt Mantzoukis. “Ik vind het tof om mensen meer te leren over bier en dat jonge mensen er zo mee bezig zijn.”

De jonge brouwers hebben succes, voor nu dan tenminste, het is allemaal kleinschalig en veel brouwerijen verkopen alleen aan lokale bars, restaurants en nieuwsgierige voorbijgangers en toeristen. De support voor lokale producten werkt met ze mee, ondanks de lage bierconsumptie in Griekenland in vergelijking met de rest van Europa. Dan heb je ook nog de grote jongens zoals Heineken, die lagere prijzen kunnen hanteren. Een Mythos koop je voor 3 euro, maar een speciaalbiertje kost je al snel 5 of 6 euro. Ook hebben de grote bedrijven lange relaties met bars en restaurants, waardoor het moeilijk is voor brouwers om een ingang te vinden.

Het is niet makkelijk om een brouwerij te starten in Griekenland. Je bent tijdens het opstarten al snel tweehonderdduizend euro kwijt. Dan zijn er de hoge belastingen en de bureaucratie die bij het bierbrouwen komt kijken, vertelt Ioanna Sidiropoulou (30), en van de weinige vrouwelijke brouwers.

Ze runt de Elis-brouwerij, vlakbij Olympia, waar de eerste Olympische Spelen plaatsvonden. Ze was een chemisch ingenieur die Griekenland verliet om te leren brouwen in Schotland. Ze werkte voor Brewdog, een Schotse brouwerij dat een van de snelst groeiende biermerken in Groot Brittannië is.

Ondanks de leuke baan, miste ze Griekenland. Twee jaar geleden vond ze online een Griekse familie met een wijngaard die geïnteresseerd waren in het openen van een microbrouwerij. Haar biertjes, een pale ale, een pilsener en een porter worden met de grootste zorg gemaakt. “Ik wil meer experimenteren en innoveren,” vertelt ze. Maar naast de grote bedrijven, zijn er ook nog wetten die het de microbrouwers lastig maken.

Een wet uit 1922 over puur bier maakt het knap lastig voor brouwers om te experimenteren met vers fruit, kruiden en andere aromaten in hun bier. De wet is afgelopen zomer gewijzigd, maar er zijn nog heel wat andere obstakels die het allemaal bemoeilijken. “In Griekenland moet alles gereguleerd worden en de biercultuur is nog heel jong. Alles wat we doen, wat lokale rozemarijn toevoegen of citroengras, heeft heel wat stappen in de aarde met papierwerk en heel veel bureaucratie,” vertelt Angelos Ferous (28), mede-eigenaar van een brouwerij op feesteiland Mykonos.

Ferous wijst ook op het groeiende aantal ‘gypsy’ brouwers, jonge mensen die niet hun eigen brouwerij hebben, maar een plek huren om hun recepten te ontwikkelen. “Ik denk dat er heel veel gepassioneerde jonge Griekse brouwers zijn die unieke, gewaagde speciaalbieren willen maken,” zegt Ferous. “Het is gewoon keihard werken, maar dat hebben we er gelukkig voor over.”