naakte en ongepolijste zelfportretten van een fotograaf met overgewicht

Voor iedereen die worstelt met zijn of haar lichaamsbeeld, klinkt het waarschijnlijk als een regelrechte nachtmerrie om onbewerkte naaktfoto’s aan vreemde mensen te tonen. Voor Yael Laroes voelt dat ook zo. En toch doet ze het.

Yael studeert volgende week af aan de Fotovakschool in Rotterdam met het project Dense – een serie indringende zelfportretten waarmee ze bewustzijn wil creëren rondom de schaamte die dik zijn met zich meedraagt. Een fotoserie gestript van elk gemak; geschoten in een hard kaal decor, in onverbiddelijk zwart-wit en ongemakkelijke poses. Het is een flinke stap voor de fotograaf, die zich er eerder nooit klaar voor voelde om werk van zichzelf online te delen. Nu gaat ze dat voor het eerst doen, en het is niet alleen haar eigen werk, maar ook haar lichaam. Yael staart recht de lens in, zodat je als kijker moeilijk kan ontsnappen aan het beeld. Net als Yael niet kan weglopen van haar lichaam, en de vooroordelen die haar achtervolgen.

Ik noem dat ongelofelijk dapper. Yael zelf noemt het vooral nodig, wanneer ik met haar over het project spreek. “Ik ben heel onzeker over mijn lichaam, iets wat mijn dagelijks leven overheerst. Ik heb in het verleden talloze pogingen gedaan om af te vallen, maar tevergeefs. Deze serie ontstond vanuit de behoefte om mijn gewicht meer te accepteren en me beter over mezelf te voelen. Ik vind het belangrijk om als fotograaf iets te maken wat heel dicht bij mezelf ligt.”

De serie is voor haar een manier om dat proces aan te gaan, maar ze vindt het minstens zo belangrijk om ook iets voor anderen te kunnen betekenen. “Dikke lichamen worden vaak weggestopt. Niet alleen door dikke mensen zelf, maar ook door de media,” legt ze uit. En hoewel er langzaam een groeiend bewustzijn ontstaat over het feit dat obesitas een complex probleem is dat niet zomaar is opgelost door minder te eten, neemt dat niet weg dat er nog een enorm stigma bestaat. “Mensen die niet dik zijn beseffen vaak niet hoe negatief er wordt gekeken naar mensen met overgewicht. De vooroordelen die er heersen, dat we dom zijn, of lui, of geen doorzettingsvermogen hebben, worden misschien niet altijd zo sec uitgesproken, maar zijn wel degelijk voelbaar,” vertelt Yael.

Hoewel de serie gemaakt is vanuit de motivatie iets te willen veranderen, vindt Yael het belangrijk dat het plaatje niet mooier gemaakt wordt dan het is. Een schril contrast met het beeld dat wordt geschetst door de body positivity-beweging, die de afgelopen jaren een opmars maakte. Voor Yael werkt dat niet, vertelt ze. “Soms denk ik eigenlijk dat die positiviteit vooral online bestaat, en niet in het dagelijks leven. Veel mensen zullen er natuurlijk baat bij hebben, maar bij mij, en met mij weer vele anderen denk ik, gaat dat niet op als je in je eentje naakt voor de spiegel staat. Ik voel me er niet beter door en voel me nog dagelijks rot over mijn lijf. Dat wil ik niet mooier maken dan het is. Ik fotografeerde mezelf dan ook niet met de boodschap: kijk, ik durf hier te staan. Maar eerder: kijk hoe ongemakkelijk en rot het eigenlijk kan zijn om te zwaar te zijn.”

Aanvankelijk deed ze dat met kleding aan, tot een gesprek op school haar aan het denken zette. Yael: “Een van mijn docenten zei: ‘Als je dit wil doen, moet je denk ik zo open en eerlijk mogelijk zijn.’ Daar hoorde voor mij naakt bij. En hoewel ik eerst dacht: dit ga ik never nooit doen, wende ik langzaam aan het idee, en besefte ik dat het mijn boodschap alleen maar zou versterken.”

Met het maken van de foto’s startte ook een enorm persoonlijk proces. Eerst ging ze op zoek naar rustige openbare plekken, waar zo min mogelijk pottenkijkers zouden zijn. Yael bepaalde de set-up, haar vriend of moeder drukten op het knopje. Zo maakte ze duizenden foto’s. Haar drang om mooi werk te maken sleepte haar door het ongemak. Maar op mijn vraag of het haar heeft geholpen om haar lichaam iets meer te accepteren, reageert ze weifelend. “Nog steeds vind ik het vreselijk om in de zomer korte mouwen of jurkjes te dragen of te zwemmen, en draag ik veel los en zwart. Maar ik merk wel dat er iets is veranderd in mijn hoofd. Het gaat alleen nog even duren voordat dat helemaal naar buiten komt.”

De dag voor ons gesprek is Yael net bij de drukker geweest om het eindresultaat te zien. En ja, het was even slikken vertelt ze, om haar naakte lichaam op meer dan een meter uitvergroot te bekijken. Terugkrabbelen kan niet echt meer, maar dat zou ze ook niet meer willen. “Het voelt nu alsof ik er klaar voor ben, eindelijk,” besluit ze.

Yael's werken zijn 6 tot en met 11 juli te zien in Utrecht, Concordiastraat 80.