Deze studente regelt elke avond opvang voor 600 asielzoekers in Brussel

Voor onze reeks PEOPLE OF THE YEAR spreken we met vijf jonge mensen uit België die ons in 2018 inspireerden.

In het Mexicaanse restaurant/koffiebar aan de Louizalaan ziet Adriana Costa Santos (24) er als een doorsnee student uit: dikke winterjas, haren in een paardenstaart en een goed gevulde rugzak. Zo’n student die er wel eens over nadenkt om de wereld te verbeteren, maar vervolgens overgaat naar de orde van de dag: Instagram, deadlines, een feestje vinden voor het weekend. Maar als je denkt dat zij zo is, dan zit je er flink naast. In 2015 behaalde Adriana haar diploma International Relations in Lissabon en plande ze een sabbatjaar vrijwilligerswerk in het buitenland. Via een vriendin kwam ze bij de vluchtelingen in het Brusselse Maximiliaanpark terecht. Daar verandert ze nu al drie jaar elke avond Clark Kent-gewijs in een superheld die voor 600 gestrande vluchtelingen een slaapplek zoekt bij vrijwilligers.

Ondertussen heeft Adriana haar studies in Brussel verder gezet, die ze met haar werk voor de vluchtelingen combineert. In het vrije gaatje in haar agenda dronk ik een koffie met haar en hadden we het over Franse detectives, mollen bij de politie en de #opkuisen van Theo Francken.

VICE: Hey Adriana, had je verwacht 2018 in België door te brengen?
Adriana: Eigenlijk wilde ik hier maar een maand blijven, omdat ik plannen had voor een project in Colombia. Dat project is duidelijk niet doorgegaan, haha. Ik besloot al vrij snel in België te blijven, omdat ik hier nog veel kan betekenen. In 2016 begon ik een master Antropologie aan de ULB en ging ik aan de slag bij Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen om wat geld te verdienen.

Wat doe je momenteel voor het platform?
Ik sta in voor de opvang van de asielzoekers. Dat gebeurt ofwel in Porte d’Ulysse, ons opvangcentrum in Haren, ofwel via vrijwilligers die mensen willen opvangen. Ik kom via de Facebookgroep in contact met de vrijwilligers, en coördineer dan alles ter plekke. Dat is echt nodig, omdat de politie vaak slapende asielzoekers verrast met arrestatie-acties. Die gingen er meestal heftig aan toe, met slaan en schoppen. Meteen na die arrestaties stond de kuisploeg al klaar om de achtergelaten tenten, slaapzakken, schoenen en andere kleine spullen van de asielzoekers op te ruimen.

Je studeert nog. Hoe ziet een gemiddelde dag er voor jou uit, zeker nu de blok eraan komt?
Het is druk. Binnenkort moet ik wat meer tijd vrijmaken om te studeren en om aan mijn thesis te schrijven. Ik heb bijna elke dag les om tien uur. Na de les ga ik ofwel naar het kantoor van het Burgerplatform, ofwel naar de Humanitaire Hub aan Brussel-Noord, waar wij overdag hulp verlenen aan de asielzoekers. ‘s Avonds ga ik naar het park of naar Porte d’Ulysse om de slaapplaatsen te coördineren.

Wat was het hoogtepunt van 2018 voor het platform?
Op een gegeven moment lekten mensen binnen de politie informatie over arrestatie-acties. Dat was op zich al opmerkelijk, omdat dat betekende dat zelfs binnen de politie niet iedereen akkoord was met de manier waarop ze asielzoekers behandelden. Maar goed, we hadden informatie over een grote actie op 21 januari om zes uur ‘s avonds in het Maximiliaanpark. We lanceerden een evenement op Facebook: wie zijn solidariteit wilde tonen, kon dan naar het Maximiliaanpark komen om een menselijke ketting tegen de politie te maken. Dat evenement stond nog geen 48 uur online, maar toen ik toekwam, stonden er 3500 mensen van Brussel-Noord tot aan het park. Waanzinnig. Wacht, ik kan je een foto tonen.

Hoe voelde je je bij de commotie rond het VN-migratiepact?
Het verraste me niet dat de N-VA tegen het migratiepact was, omdat ze altijd hebben duidelijk gemaakt dat ze antimigratie zijn. Kijk maar naar de racistische campagne tegen het migratiepact die ze lanceerden. Of kijk maar naar Theo Francken die vorig jaar “#opkuisen” gebruikte toen hij het over de vluchtelingen had. Ze praten over hen alsof ze geen mensen zijn.

Begrijp je de zorgen van Belgen over de immigratie?
Ja, ik begrijp dat mensen bang zijn van het onbekende. De N-VA schildert de vluchtelingen elke dag af als terroristen, illegalen en criminelen. Ze spelen op angst in: “Je zal je job verliezen als we immigranten toelaten.” Natuurlijk wil je je job niet verliezen. Maar als je mensen opvangt en ze als individu leert kennen, is die illegale terrorist opeens Adam, die drie lepels suiker in zijn koffie doet en met je kinderen speelt.

Wie was jouw held het voorbije jaar?
Ik moet spontaan aan Younes denken, een vluchteling uit Libië die er gevangengenomen en gemarteld werd voor zijn politieke ideeën. Hij was op weg naar Engeland toen ik hem in het Maximiliaanpark leerde kennen. Toen hij uiteindelijk in Engeland aankwam, zei hij dat hij zich verloren voelde. In Brussel hadden we hem met open armen verwelkomd, wat in Engeland niet het geval was. Er zijn er zoveel als Younes, die na een vreselijke tocht eindelijk op hun bestemming aankomen, maar niet weten wat ze moeten doen. Ik vond het bewonderenswaardig dat hij dat durfde toegeven.

Jouw vriend Mehdi werkt ook bij het Burgerplatform. Hoe balanceren jullie je relatie?
We werken allebei veel, dus het is soms moeilijk om privé en werk te scheiden. We wonen ook samen en we kiezen ervoor om niet elke dag mensen op te vangen. Dat is soms moeilijk te weerstaan, maar we werken allebei al volledige dagen en dan is het fijn om ‘s avonds tenminste vier of vijf uur samen te kunnen doorbrengen.

Wat doen jullie dan?
We lezen allebei graag. Het is onze favoriete manier om even aan de dagelijkse stress te ontsnappen. Nu lees ik De Tocht van de Olifant van Saramago, een Portugese schrijver. Mehdi leest trouwens ook een boek van hem, ik heb hem kennis laten maken met Portugese literatuur. Maar mijn favoriete boeken zijn de politieromans van Fred Vargas, omdat je in de huid van de detective kruipt en probeert te raden wie de misdaad pleegde.

Wat heb je dit jaar op persoonlijk vlak bereikt?
Ik durf nu luider spreken dan voordien. Dat is iets waar ik altijd moeite mee had - wel, ik heb er nog altijd moeite mee, maar ik kan het nu beter faken. Dit jaar had ik camera’s op mij gericht en ik was altijd bang dat ik iets stoms ging zeggen. Ik kan veel beter schrijven wat ik denk dan zeggen wat ik denk. Maar nu heb ik het gevoel dat mijn stem gehoord moet worden, omdat ik voor iets spreek dat veel groter is dan mezelf.

Beschouw je jezelf als succesvol?
Euh, ik denk het wel, ja. Ik wilde altijd een verschil maken en ik heb het gevoel dat ik dat wel gedaan heb. Mijn familie is heel politiek ingesteld en we hadden het vaak over onze vrijheid en onze rechten. Maar veel van mijn intellectuele vrienden zeiden dat we de maatschappij niet kunnen veranderen en dat het geen nut heeft om tegen de status quo te vechten. Dat was niet waar ik en mijn ouders in geloofden. Ik probeer een deel van de maatschappij te zijn om haar van binnenuit te veranderen. We hebben de regering laten zien dat er wel degelijk een praktische oplossing voor de ‘migratiecrisis’ is, die wij eerder als een opvangcrisis zien.

Heb je iets voor de asielzoekers gepland voor Kerstmis en Nieuwjaar?
Ja, normaal gezien vangen de vrijwilligers de asielzoekers maar voor een nacht op, maar met Kerstmis zorgen we ervoor dat ze van 23 tot 26 december opgevangen worden en met Nieuwjaar van 30 december tot 2 januari. In Porte d’Ulysse organiseren we activiteiten en een feest voor de families.

Wat doe je zelf met Kerstmis?
Mehdi en ik hebben vier dagen verlof genomen om mijn familie in Portugal te bezoeken. Kerstmis is heel belangrijk in onze familie, ook al is iedereen atheïstisch. Mijn familie woont verspreid over Portugal, maar Kerstmis is het moment waarop we allemaal samenkomen in het huis van mijn grootmoeder. We zingen dan allemaal samen en wisselen cadeautjes uit. Ik kijk er al naar uit.

En waar kijk je naar uit in 2019?
Dat de regering verandert, haha. Ook al vind ik het eng, ik ben benieuwd naar de verkiezingen. En hopelijk kan ik volgend jaar mijn master behalen, wat vorig jaar met drie uur slaap per nacht echt niet is gelukt. Ik ben ook van plan om in België te blijven, omdat ik hier zoveel sterke mensen heb ontmoet die mijn leven verrijkt hebben. Maar het warme weer van Portugal zal ik wel missen.

Volg VICE België razendsnel op Instagram.