Activist Anila Noor over hoe het is om een migrantenvrouw te zijn in Nederland

Anila Noor kwam in 2013 als student uit Pakistan naar Nederland om hier een master ontwikkelingsstudies te volgen. Haar man en twee kinderen volgden twee jaar later. Inmiddels is Anila politiek adviseur over integratie voor de gemeente Amsterdam, en boardmember van de Europese Migranten Advies Raad.

Anila was net een paar dagen in Brussel waar ze in het Europese Parlement moest spreken, eerder deze maand was ze te gast bij het Women’s March festival, en binnenkort spreekt ze tijdens een bijeenkomst van de Europese Commissie. Druk heeft ze het dus zeker, ook met haar eigen beweging de New Women Connectors. Met al haar werk wil ze de stereotypering van migrantenvrouwen in Nederland tegengaan – een positie die ze zelf maar al te goed kent.

We spraken Anila Noor over hoe het is om een migrantenvrouw te zijn in Nederland.

Broadly: Hoi Anila, vandaag zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Op wie ga jij stemmen?
Anila Noor: Ik mag nog niet stemmen, ik woon hier nog geen vijf jaar. In mijn omgeving hoor ik veel mensen die GroenLinks stemmen.

Je komt net terug van het Europese Parlement in Brussel. Hoe was dat?
Ik voelde me heel speciaal. Er waren verschillende meetings, waarbij ik werd betrokken om te helpen adviseren over de inclusie van migranten. Daardoor ben ik nu wel een beetje moe.

Fijn dat ik dan toch langs kon komen voor het interview.
Ik woon eigenlijk in Zoetermeer, met mijn man, zoon en dochter. Omdat ik vijf dagen per week in Amsterdam werk, huur ik deze verdieping. Mijn man zorgt doordeweeks voor de kinderen, in het weekend ga ik naar mijn gezin – eigenlijk zoals mannen dat altijd doen, he?

Hoe is het om dit huis voor jezelf te hebben?
Een eigen ruimte geeft mij een gevoel van vrijheid. In Pakistan zou dat nooit kunnen – daar ben je als vrouw afhankelijk van de man. Ik zou zo graag de energie die jullie hier hebben aan de vrouwen in Pakistan willen geven. Zij hebben geen idee hoe en of ze carrière kunnen maken, ze leren alleen hoe ze moeten koken en schoonmaken.

Voel jij je thuis in Nederland?
Nog niet, want mensen behandelen me nog steeds anders. Als ik begin te praten en vertel dat ik uit Pakistan kom, zeggen mensen soms: ‘Hey, je ziet er niet uit als een vluchteling.’ Hoe moet ik er dan uitzien? Moet ik slechte kleren dragen en gebrekkig Engels praten? Het is niet de schuld van de mensen die dat vragen, maar hoe wij door de media worden afgebeeld.

Hoe worden vluchtelingen gestereotypeerd volgens jou?
Veel media berichten alleen maar over hoe zielig en kwetsbaar we zijn. We zijn wel kwetsbaar, iedereen weet dat we veel hebben meegemaakt, maar we zijn meer dan dat. Er wordt nooit gesproken over de kennis en kracht die vluchtelingen hebben. Waarom hebben we het daar niet over? Ook heb ik veel kritiek op films die uitkomen, zoals de laatste Transformers. Het gaat vaak over donkere, mooie, zielige meisjes uit derdewereldlanden, die worden gered door een man. Dat is een bevestiging dat er zo naar ons wordt gekeken.

Wat vind je van Geert Wilders eigenlijk?
[Anila begint te lachen] We moeten hem niet negeren of haten – hij is niet slecht, maar bang. Hij denkt dat moslims alles van hem willen wegnemen, dat we allemaal terroristen zijn. We moeten met hem praten. Ik zou eigenlijk met hem om de tafel willen zitten en hem willen vragen wie of wat hij ziet, als ik tegenover hem zit.

En, wat denk je dat hij zou zeggen?
Ik denk dat hij meteen zou zien dat ik donker en klein ben.

Je sprak 11 maart op het Women’s March festival over waarom activisme zo belangrijk is. Waarom is deze strijd dat voor jou?
Het migrantenbloed zit al generaties in mijn familie. Ik voel me verplicht om op te staan en te spreken, ook namens de generaties boven mij. Ik vind het belangrijk om de kracht van migrantenvrouwen en nieuwkomers te laten zien. Bij nieuwkomers zie je vaak dat de man gaat werken en taalcursussen volgt, en de vrouw de hele dag thuis zit en niet eens weet hoe ze naar de Albert Heijn moet.

Toen ik in Nederland kwam, viel het me op dat vrouwenzaken niet met migrantenvrouwen worden besproken, en dat er vaker over mannenproblemen tegen mannen wordt gepraat. In Pakistan durfde ik niet te praten over deze problemen – nu wel, de Nederlandse cultuur heeft me vrijheid van meningsuiting geleerd.

Hebben je ouders je als een activist opgevoed?
In landen zoals Pakistan worden meisjes als minder gezien. Ik was de vierde dochter die mijn ouders kregen, dat was een schande voor de familie. Mijn ouders hielden veel van me, maar voor de rest gaf iedereen me het gevoel dat ik onbelangrijk was. Ik had een jongere broer die alle aandacht kreeg, en ik was niet zo mooi als mijn zussen. De mensen in de buurt zeiden dat ik er niet toe deed, dat ik geen regels nodig had. Ik denk dat ik daardoor de drang heb om gezien en gehoord te worden.

Welke boodschap wil je laten horen?
Er wordt vaak gedacht dat migrantenvrouwen niet willen werken en integreren, en geen Nederlands willen leren – dat is niet waar. Het wordt nooit gevraagd aan hen zelf waarom ze dat niet doen. Het belangrijkste is om vrouwen de kansen te laten zien, als je hier nieuw komt weet je niet waar de kansen liggen. Daarvoor zijn professionals met kennis nodig, in plaats van alleen maar vrijwilligers.

Wat probeer je met je activisme te bereiken?
Ik wil een beweging creëren voor migrantenvrouwen en vluchtelingen waarin ik hun skills laten zien, en waarin het niet uitmaakt wat je gelooft. Zodat ze zich kunnen ontwikkelen en gelijke kansen krijgen. Geen NGO, geen stichting, maar een beweging – dat mist hier. Er zijn meerdere feministische golven geweest, geen daarvan betrok de migrantenvrouwen. Ik wil daar verandering in brengen, en we moeten beginnen met praten en zoeken naar oplossingen.

Wat kan ik als normale burger doen om te helpen?
Als witte vrouw, als ik dat mag zeggen, moet je je realiseren wat voor privileges je hebt. Alleen al door je naam, kleur en identiteit ben je al tien keer verder dan ik. Als ik een cv stuur met mijn naam, en jij met de jouwe, wie denk je dat ze dan kiezen? Het is ook belangrijk om migrantenvrouwen niet zielig te vinden, maar ze juist als gelijkwaardig te behandelen.

Hoe ging dat bij jou en je man?
In 2013 kwam ik hier door een scholarship als masterstudent, mijn man en kinderen kwamen twee jaar later. Nadat ik mijn master had gehaald, was ik opeens geen student meer maar een migrantenvrouw uit een derdewereldland. Mijn man en ik kregen een uitkering, waardoor de gemeente ons forceerden om in een fabriek pakketjes in te pakken. Ondanks mijn ervaring en opleidingen denk ik dat de gemeente twijfelde of ik niet met een uitkering thuis op de bank televisie zou gaan kijken. Dat maakte me zo boos, en met die vechtlust ben ik gaan solliciteren. Met hulp van Refugee Forward, een organisatie die vluchtelingen helpt integreren, kreeg ik een baan in een goede organisatie. Nu werk ik als politiek adviseur voor integratie van migranten en ben ik boardmember van de Europese Raad.

Wat vind je man ervan dat je werkt? Hij heeft me altijd aangemoedigd om door te studeren, van hem hoefde ik geen huisvrouw te zijn als ik dat niet wilde. Veel mensen in Pakistan vonden dat abnormaal, en willen om die reden geen contact meer met mij. Het speelt het ook een rol dat hij niet gelovig is, en dat ik dat wel ben.

Zijn je kinderen gelovig?
Nee, mijn dochter zei op een dag: ik ben net als papa. Dat is haar keuze, maar ik wil wel dat ze weet wat religie is, en welke religies er zijn.

Wat vonden je ouders ervan dat je ging werken?
Mijn moeder heeft me tot haar dood gesteund, ze was niet opgeleid maar heel wijs. Ik was de eerste vrouw van mijn familie die naar een universiteit ging. Toen ik bij een NGO ging werken, zeiden mensen uit de hele omgeving tegen mijn moeder dat ik een slecht mens zou worden als ik daar zou gaan werken. Werken als moslimvrouw bij een NGO is nog steeds taboe. In veel derdewereldlanden worden onafhankelijke vrouwen als verwend gezien, of als prostituee.

Zijn dat dingen die in het geloof worden verkondigd?
Door sommige gelovigen wel, maar ik ben ook moslim en dat houdt me niet tegen om te werken. Er zijn veel vooroordelen over onze religie, cultuur en kleur. Over migrantenvrouwen wordt vaak gedacht dat ze alleen kunnen schoonmaken, maar wij kunnen ook dokter worden.

Speelt feminisme een rol in jouw strijd?
Zeker. Aan vrouwelijke vluchtelingen wordt gevraagd om hun jilbab af te doen, maar aan mannen wordt niet gevraagd om een andere broek aan te trekken, of hun baard of snor af te scheren. Mannen en vrouwen worden niet gelijk behandeld, daarom vind ik het belangrijk om mezelf een feminist te noemen.