Zo toveren Italiaanse oma’s hun kliekjes om tot prachtige pastataarten

De hongerwinter heeft een stempel gedrukt op onze zuinige Nederlandse aard. Onze opa's en oma's verspillen geen kruimel en hebben deze gewoonte aan de opvolgende generaties meegegeven. Kliekjesdag is dan ook een mooie traditie voor veel Nederlandse gezinnen.

Maar wij zijn niet de enigen die dingen doen met kliekjes. Mijn Japanse moeder is hier een goed voorbeeld van: van een restje rijst maakte ze rijstballen, en de misosoep ging in een potje mee naar school. Zo ben ik erachter gekomen na mijn driejarige verblijf in Rome dat de kliekjescultuur in Italië net zo goed leeft als in Nederland. Om meer te weten te komen over wat er hier gebeurt met overgebleven gerechten, eet ik mee met de familie van mijn Italiaanse beste vriend voor een traditioneel kliekjesdiner.

Door de jaren heen heb ik veel heftige Italiaanse diners meegemaakt. Zo heb ik vaak aanschoven aan tafel met familie van (ex-)vriendjes, vrienden en onbekenden waarbij op een doorsnee avond er minstens vijf gangen en twee keer zoveel flessen wijn op tafel werden gezet. Vaak zorgt mijn positie als enige buitenstaander aan tafel ervoor dat ik het centrale gespreksonderwerp van de avond word. Ook vanavond is het weer raak: direct na mijn binnenkomst zijn mijn heupen het onderwerp van gesprek, en word ik door alle familieleden gecomplimenteerd over mijn volle on-Japanse en pro-Italiaanse figuur. Schaamte en preutsheid kennen ze in Italië niet, en ik voel me gelijk thuis.

Het is gelijk duidelijk dat ik me in een matriarchaal gezelschap bevind. Oma Gilda heeft het voor het zeggen en al haar zoons zorgen er continu voor dat de glazen zijn gevuld en dat er altijd eten op tafel staat. Ondertussen worden de pannetjes in de keuken goed in de gaten gehouden. Nonna Gilda maakt vandaag haar beroemde timballo: een typisch Italiaans gerecht waarbij de pasta (of rijst) van de dag ervoor tot taart wordt omgetoverd.

De timballo is anders in elke Italiaanse provincie, maar heeft overal dezelfde basis. Door middel van kaas of ei wordt de pasta aan elkaar gebonden en vervolgens wordt het mengsel in een taartvorm gestopt en in de oven gebakken. Zo heeft ieder huishouden een eigen manier om timballo te maken en worden er vaak nieuwe ingrediënten bij de taart gevoegd. Om goed uit te leggen hoe deze taart tot stand komt, laat Gilda me ook zien hoe ze de pasta klaarmaakt. Ze vertelt dat ik het thuis beter kan maken met pasta van de dag ervoor. "Dat bindt beter."

Het blijkt dat Gilda's klassieke kliekjesgerecht meer moeite kost dan ik had verwacht. Zo blijkt er veel meer in de pasta te gaan dan alleen een simpel tomatensausje: Gilda gebruikt rund- en varkenvlees en worden er drie verschillende soorten Italiaanse kaas toegevoegd. De taart wordt omhuld door een prachtige aubergine-laag. Het eindresultaat is een giga-kroon van aubergine.

De timballo smaakt overheerlijk en Nederlandse kliekjes stellen nog maar weinig voor in vergelijking met Gilda's kijk op recyclen van eten. Nadat iedereen aan tafel zijn tweede portie heeft gehad, blijft er nog een groot stuk taart over. Dat krijg ik mee naar huis, om morgen op te eten.