We spraken Noisia over ‘gewoon liedjes aanzetten’, podiumdilemma's en Skrillex

Het is een lastig vraagstuk: wanneer noem je als producer je show 'live'? En wat verwacht het publiek daar eigenlijk van? Dit weekend beleeft de ambitieuze nieuwe show van Noisia haar Nederlandse debuut op Lowlands. Om het daarover te hebben, trok ik naar het Noisia-studiocomplex in Groningen. Oh, en we hadden het ook over Skrillex die vijf weken in Groningen logeerde, de steeds kortere spanningsboog van het publiek en jonge kids aan de drugs.

"Het wordt supervet, met op maat gesneden visuals aangestuurd door Ableton Live, een lichtshow die volledig sync loopt met LED in onze pakken verwerkt, en alleen maar eigen muziek. We hebben totale controle over het beeld en licht: Martijn start de nummers in en mixt de overgangen, Nik doet de VJ-set en ik sta achter een bescheiden modulaire synthesizer. Maar we noemen deze show bewust niet 'live'", begint Thijs de Vlieger, naast Nik en Martijn een derde van Noisia. "De muziek is niet live, die zetten we gewoon aan. We sleutelen gerust twee weken aan twee minuten muziek, hoe verwacht je dat we dat dunnetjes overdoen op het podium? We zouden natuurlijk met een band stukjes 'live' kunnen doen, maar dat vinden we niet interessant. Met Outer Edges is wat we doen: onze eigen nummers, eh, aanzetten. Ze klinken zoals ze zijn bedoeld."

(Tekst gaat door onder de video)

THUMP: Dat klinkt niet zo uitdagend, nummers aanzetten.
Thijs de Vlieger: Nee, de grootste uitdaging zat in het voorbereiden en uitkristalliseren van onze visie, en ditmaal niet alleen muzikaal maar ook visueel. Wij zijn componisten, geen virtuoze elektronische muziek-uitvoerders. De uitdaging zit ook in je presentatie: hoe sta je op het podium? Maar op het podium hoef je als dj natuurlijk niet per se heel veel te doen. Je moet een goede set in elkaar zetten, maar of je dat improviseert of hebt voorbereid? Onze set staat voorlopig helemaal vast, inclusief de overgangen. Dat kan helaas niet anders, omdat de signalen die naar de VJ en licht setups gaan volledig zijn uitgeschreven per nummer en per overgang, die kunnen we nog niet op het podium on the fly veranderen. Uiteindelijk hopen we ook meer te kunnen improviseren. Dan krijg je ook meer spanning op het podium: wat zouden we vanavond krijgen? Maar don't get me wrong: het is komend seizoen spannend genoeg om het zo te gaan doen.

Ik vind het wel interessant. Dit klinkt misschien hard, maar veel mensen vinden het nep als acts 'gewoon hun eigen liedjes aanzetten'.
Precies! Ik ben het ook deels wel met die mensen eens. Wij hadden helemaal geen zin in die controverse, en ik zou het antwoord niet hebben op het verwijt. Daarom gebruiken we het woord 'live' niet, hoewel we er meer pers mee zouden krijgen en meer tickets mee zouden verkopen.
Aan de andere kant, en wat ik er zo suf aan vind: de meeste grote bands spelen elke dag dezelfde uitvoeringen. Het maakt geen klap uit of je gisteren of vandaag komt kijken, en ze spelen ook nog eens op een clicktrack.

Is het een soort psychische meerwaarde?
Precies, maar die is heel belangrijk. Het gaat om de illusie en het idee dat wat je hoort live gegenereerd wordt. Ken je Tim Exile? Die deed alles live op een laptop, mensen die wisten wat de fuck hij voor een bizarre dingen on the fly veranderde en programmeerde: dat is spannend. Maar dan moet je wel begrijpen dat hij niet z'n e-mail zat te checken. Sommigen vinden het wel zo overzichtelijk als ze zien dat je op een tom staat te slaan en er geluid uit komt, maar voor mij zijn dat details, of het uit een tom of uit een computer komt.

Kiasmos, het elektronica-project van Ólafur Arnalds…
Verschrikkelijk! Dat hele genre van neo-classical, met gasten als Ólafur Arnalds, dat is gewoon fucking massagemuziek, muziek voor in de sauna. Noem het beestje bij zijn naam, dan heb ik geen ruzie met ze. Kiasmos is flauwe techno. Hij zet een arpeggio aan op zijn Juno en durft het elektronische muziek te noemen. Mensen vreten het op, maar ik vind het verschrikkelijk: de composities zijn veel te gemakkelijk en flauw.

Dat is niet het punt dat ik wilde maken.
Maakt me niet uit! Ik vind dit belangrijk. Ik geef om klassieke muziek. Ik geef om nieuwe ontwikkelingen en initiatieven daarin. Het is zo belangrijk om te kijken welk gedeelte van dit oude organisme moet afsterven omdat het niet meer kan overleven, en welk gedeelte wel future-proof is. En dan zijn er mensen die het kapen en er iets flauws mee doen!

Point taken. Wat ik wilde zeggen: Arnalds – en veel andere dj's – schieten nogal door in het met grote gebaren trekken aan knoppen, en overdreven bewegingen maken terwijl je een fader aanraakt. Dat is natuurlijk ook 'voor het livegevoel'.
Ja, oké, maar dat ga je gewoon doen. Dat is een combinatie van adrenaline en concentratie. Zodra je aan die mixer zit, ga je niet even voorzichtig en secuur aan die knoppen draaien, maar er een show van maken. Dat is niet per se naar het publiek toe. Je bent je wel bewust dat je bekeken wordt, maar dat is niet de reden dat je die bewegingen maakt.

(Tekst gaat door onder de foto)

Even terug naar de livesets: ik zag Kygo op het hoofdpodium van Pinkpop, en hij leek pianopartijen te playbacken. Hij had zelfs een vleugel op het podium staan, maar volgens mij was het allemaal fake. Bij Disclosure hetzelfde: die spelen op het podium een paar instrumenten, maar 99 procent komt van de backing track.
Tja, artiesten kunnen pas op de mainstage staan zodra ze iets 'live' doen, daarom gaan ze zo acteren. Dat heb ik sowieso een beetje met een band op het podium bij dat soort artiesten: je kunt ook een robot neerzetten met een gitaar, die je programmeert om precies de juiste akkoorden te spelen. Is het dan nog live? En als je het virtueel doet, en die robot of mens simuleert door je computer partijen te laten spelen? Tja, zo kom je steeds dichterbij 'als er maar geluid uit de speakers komt, is het muziek'.
Ik heb een heel interessant verhaal, en het slaat nergens op dat ik het ga vertellen, maar ik ga het toch vertellen. Ik zag vrijdag op een dorpsfeest op Ameland een accordeonist met alleen 'n drummer op een podium. Af en toe hoorde je duidelijk een bas en een gitaar. Ik dacht: speelt hij met een bandje mee? Dat is knap, want ik hoor nergens dat de drummer scheef zit. Ik vroeg dat aan iemand, en die zei: het komt allemaal uit de accordeon. Blijkt dat daar gewoon MIDI op zit. Hij heeft Logic meelopen op een laptop en speelt real time op een accordeon. Die gast is verschrikkelijk goed, Daniel Metz, hij staat in de top vijf Nederlandse accordeonvirtuozen. Hij stond op een redelijk groot podium met goed geluid, en dan klinkt het lullig zonder bas. Had-ie dus een baslijntje meelopen, en een touchscreen bovenop zijn instrument waar hij een ander programmaatje kan klaarzetten. Je moet zo denken: als er een markt voor is, is er ook een technologische oplossing voor, hoe bizar het ook klinkt bij zulke hoempapamuziek.

Laten we het over jullie nieuwe album hebben. Er is zo secuur aan elke klank geschaafd, dat mijn hoofd ervan gaat tollen. Duurde het daarom zo lang voordat het af was?
We hebben aan zo'n beetje ieder geluid dat je hoort wel twee weken gesleuteld, en tussen onze albums zit zoveel tijd omdat we tussendoor allerlei andere projecten hebben gedaan. Maar we hebben altijd alles in kleine stapjes gedaan, in onze carrière zijn eigenlijk geen momenten geweest dat alles in één keer op een hoger platform raakte. Pas in 2005 begonnen we ons eigen label, pas in 2010 kwam ons debuutalbum uit, en pas nu is er een tweede album. De grootste stroomversnelling voor de bass scene en onszelf, is dat Skrillex in ons leven kwam en de muziekwereld even veranderde. Hij stond aan de kop van een grote golf die ook los van hem veel in beweging heeft gezet.

Hoe kwam hij eigenlijk ooit in jullie leven?
Ha, weet je wat? Hij heeft Scary Monsters and Nice Sprites gedeeltelijk bij ons in de studio geschreven. We hebben hem daar niet mee geholpen, dat niet. We waren samen met een ander project bezig, met gitaar en zang. Hij kwam uit een emo-band die de hele wereld over tourde en vond elektronische muziek supervet. Hij hoorde dat wij open stonden om productieklussen te doen, en hoopte dat wij zijn plaat wilden produceren. Toen heeft hij vijf weken bij onze manager gewoond. Er ligt nu nog een heel album aan demo's uit 2012 in de kluis. Er gaat waarschijnlijk nooit wat mee gebeuren, maar het is in elk geval een klein stukje muziekgeschiedenis. Ondertussen zat hij voor de grap wat in Ableton te kutten. Wij namen dat niet zo serieus, maar het werd huge. Hij heeft talent voor het maken van catchy liedjes, zo blijkt maar.

Die in die tijd ook nog eens heel opwindend klonken.
Nou, voor mij niet, hoor. Ik vond het wat dunnetjes klinken, te weinig vet. Dat is die laatste 1 procent die ook maar 1 procent van de mensen hoort. Voor de meeste mensen is wat hij doet en wat wij doen ongeveer hetzelfde, maar dat is niet zo. Ik vond het in 2012 zo kut, zo ADHD, zo lelijk. Er zit helemaal geen verfijning in, maar mensen vonden het prachtig. Tegelijkertijd zit er ook heel veel klasse in, maar op een ander vlak.

Ja, hij heeft jullie sound wel naar een grote groep muziekliefhebbers gebracht. Hij is headliner op de grootste festivals, en kan zo ook het diepere geluid van jullie een breder publiek geven.
Ja, dat is absoluut zo. Ik zal nooit haten op mainstream dubstep en drum 'n bass, wij hebben er veel aan te danken en zoals wij zijn er heel veel diepere dubstep-lui die dankzij het succes van Skrillex de hele wereld over konden gaan. Tegelijkertijd heeft hij wel een scene ontwricht.

Wat bedoel je daar precies mee?
Nou, de echte dubstep is hele diepe en introverte muziek. Dat werd opeens ook heel erg ADHD, extravert en extravagant. Dat diepe bestaat nog steeds, maar we moeten ons telkens weer verdedigen als mensen zeggen dat dubstep dood is. Nee, het is niet dood, het is gewoon terug waar het begon, in de underground.
Tegelijkertijd is de aandachtsspanne tegenwoordig veel korter dan vijf jaar geleden. Toen hadden we langere intro's, was de breakdown veel langer, alles duurde langer. We merkten dat we zelf dj-edits gingen maken zodat het wat sneller kon, omdat alles in de EDM veel sneller ging.

Hoe zou het komen dat die aandachtsspanne steeds korter wordt?
Dat heeft ongetwijfeld met mediaconsumptie te maken. Mensen wennen aan vooruitsnellende technologie - een positieve vooruitgang - en hebben weer sterkere prikkels nodig. Maar als ik kijk naar iemand die vlogt, dan word ik GEK. De hele tijd verspringt dat beeld, en dat doen ze expres: ze snijden er soms maar een halve seconde tussenuit. Expres, zodat je weer een prikkel krijgt. Ik vind die prikkel gruwelijk irritant. En zelfs de Groene Amsterdammer en De Correspondent gebruiken steeds vaker clickbait-koppen. Zo ver zijn we inmiddels. Het is de enige manier waarop mensen nog geprikkeld kunnen worden.

En dat speelt bij jongeren het sterkst, denk ik. Wanneer ik op drum 'n bass-feestjes ben, valt het me altijd op dat het publiek superjong is.
Ja, dat valt mij ook altijd op. Op zich is het goed voor ons: die kids blijven nog wel even doorfeesten. Vroeger zag ik vooral jongens van in de twintig in het publiek. Nu zijn het hele jonge studenten en zelfs scholieren. Al die vijftien- en zestienjarigen, ik vind dat wel erg jong, en ik zie heus wel dat zij ook drugs gebruiken. Dat moeten ze natuurlijk zelf weten, ze zijn niet dom en de grote meerderheid doet heus wel voorzichtig en let goed op elkaar. Toen ik zestien was, was het niet normaal dat iedereen aan de xtc zat. Toen was het blowen en een biertje. Nu voelt het op sommige feesten alsof tachtig procent heeft gebruikt.
Tegelijkertijd: who cares? Ik vind het heel flauw dat het telkens in de media komt als iemand overlijdt aan drugs in dit land. De gevolgen van alcohol en sommige sporten bijvoorbeeld zijn objectief gezien veel schadelijker voor de volksgezondheid. Schrijf dat maar eens op over voetbal, volgens mij gaat daar elk weekend wel iemand dood aan. Het drugsdebat wordt met te veel angst en emotie gevoerd. Volgens mij zijn de meeste drugsdoden indirect het gevolg van de illegaliteit van drugs. Stel dat mensen in de winkel xtc met een kwaliteitsmerk zouden kunnen kopen, dan zou dat levens kunnen redden. Ik ben geen expert, dus neem mijn mening niet te serieus, maar ik ben wel geïnteresseerd in dit onderwerp.

Nog even terug naar dat jonge publiek. Wat ik bij drum 'n bass heb, net als bij punk, hiphop en de meeste muziek met veel energie: dat past natuurlijk ook bij je jong en onsterfelijk voelen.
Ja! En je lichamelijke conditie is ook beter, je kan nog een hele avond springen. Als je dat op je 28e probeert, ga je kapot. De muziek zoekt bovendien constant de grenzen op van wat haalbaar is. Dat extreme wordt misschien steeds minder aantrekkelijk als je ouder wordt. Ik hoor nu soms van mensen dat ze niet meer naar onze feestjes komen, omdat ze geen zin hebben om tussen de kinderen te staan. En nu we het er toch over hebben: al die shit over pubers en drugs mogen niet in de kop, en onderin het artikel graag, ik wil écht niet dat het daarover gaat.

Noisia speelt zondag- op maandagnacht om 00:00 in de Bravo op Lowlands. Meer Lowlands-dansvloertips check je hier, en hier vind je een ode aan de mooiste dag van het festival. Luister hier het nieuwe album van Noisia.