Genetisch gemodificeerde muggen worden in de strijd gegooid tegen tropenkoorts

Hoge aantallen Aedis aegypti muggen worden en masse los gelaten in Jacobina, Brazilië. Het gaat om genetisch gemodificeerde muggen die tropenkoorts moeten bestrijden. Tropenkoorts is een steeds groter wordende ziekte in onder andere Brazilië.

De muggen zijn allemaal niet-bijtende mannetjes (bijten doen namelijk alleen de vrouwtjes) die gemodificeerd zijn om twee genen te dragen die ze afhankelijk maakt van het antibioticum tetracycline. Dit antibioticum komt in het wild niet voor en het gen zal er dus voor zorgen dat de volgende generatie zich niet zal kunnen voortplanten.

“Het is als een levende pesticide,” vertelde Aldo Malavasi, hoofd van het Braziliaanse bedrijf Moscamed die de genetisch gemodificeerde muggen kweekt en test in Jacobina aan The Global Post. Het nieuw-toegevoegde gen is een marker dat zichtbaar wordt wanneer er speciaal licht op wordt geschenen. Zo kan de spreiding van genetisch gemodiceerde muggen gemonitord worden.

Erg indrukwekkend: muggen, een soort chemische storingsbeveiliging en een muggensoort die in een laboratorium is gekweekt en is gescheiden op sekse. De vergelijkingen met Jurassic Park stoppen hier, maar het is goed om deze facetten even genoemd te hebben. Het tropenvirus is een groot probleem in Brazilië en rond de wereld. Vorig jaar meldde het land 1.4 miljoen gevallen van de ziekte, waarvoor nog geen vaccinatie bestaat, en wereldwijd is de tropenkoorts met 30-maal gestegen sinds de jaren ‘60. Het infecteert wereldwijd een geschatte 390 miljoen mensen per jaar, en in zijn meest ernstige vorm kan de koorts leiden tot een shock, acute pijn, coma en de dood.

Het moge duidelijk zijn dat er zorgen zijn over het vrijlaten van een genetisch gemodificeerd dier in het wild. “Ze zijn nog moeilijker om terug te roepen dan planten als er iets fout gaat,” zegt Helen Wallache, hoofd van GeneWatch.

Maar de eerste proeven met het bestrijden van muggen met genetische gemodificeerde soorten (GM) zijn tot dusver positief. Na een aaneenschakeling van niet vrijgegeven evaluaties, werden GM muggen voor het eerst vrijgelaten in de open lucht van Brazilië in februari 2011. In december van dat jaar leidde Dr. Margareth Capuro van de University of Sao Paulo een andere test die meer bewijs opleverde dat genetische modificatie werkt waar muggennetten en pesticiden dat niet doen.

“Toen we begonnen met de test zagen we dat Aedes aegypti in ongeveer de helft van de vallen zat die we hadden opgezet bij mensen thuis. Nu zien we er bijna geen meer,” zei Capurro in 2012. “We hebben de populatie van Aedes aegypti weten terug te brengen met 85 procent, wanneer we het gebied vergelijken met een nabijgelegen gebied waar we geen uitzettingen hebben gedaan. We zijn erg onder de indruk door de resultaten.”

Er is een druk op het ministerie van volksgezondheid om de tropenkoorts onder controle te krijgen, omdat het virus zich bevind in drie van de twaalf WK-steden. Er zullen naar verwachting veel bezoekers van rond de hele wereld op af komen. Tropenkoorts is niet van mens tot mens overdraagbaar, maar de groei van het internationale reizen is desondanks een zegen geweest voor het virus. Wanneer mensen gebeten worden, en het virus mee naar huis nemen, kan het weer door andere muggen verspreid kan worden. Zoals deze juist aangekomen bewoner van de Oostkust in Noord-Amerika: de Aziatisch tijgermug.

“Tropenkoorts wordt voornamelijk door mensen verspreid en niet door muggen,” zegt Phil Lounibos, een expert op het gebied van insecten- ecologie en gedrag bij de University of Florida. “Zelfs op plekken met goede muggencontrole, kunnen ze de tropenkoorts niet in de hand houden, omdat er zo veel geïnfecteerde mensen rondlopen en slechts een paar muggen de inheemse tropenkoorts in stand kunnen houden.”

Het zijn eigenlijk de globaliserende krachten die de Aedes aegypti van het inheemse Afrika naar Brazilië bracht. Dit is de reden dat onderzoekers zich specifiek op deze soort focussen. Door het gen van één specifieke soort te veranderen hopen de wetenschappers dat ze de honderdduizenden inheemse muggen die een deel uitmaken van het Zuid-Amerikaanse ecosysteem met rust kunnen laten. En, natuurlijk, dat ze mensen kunnen helpen niet te sterven.