‘Illegal!’ magazine is alleen te koop bij Deense drugsverslaafden

Michael Lodberg Olsen voor zijn Illegal!-busje.

Michael Lodberg is de vriendelijke, bebaarde beschermengel van drugsverslaafden in Kopenhagen. Een paar jaar geleden begon de Deen met zijn busje door de stad te rijden, zodat hij heroïnegebruikers een veilige, steriele plek kon aanbieden om hun heroïne te injecteren. In dat busje worden ze behandeld door vrijwilligers en professionele verpleegsters, en hoeven ze hun drugs dus niet meer achter vuilnisbakken in het park of in smerige drugspanden te gebruiken. Hoewel Michaels project in het begin natuurlijk op veel tegenstand stuitte, heeft hij langzaam maar zeker iedereen voor zich weten te winnen.

Een paar weken geleden lanceerde Michael zijn nieuwe project. Illegal! iseen magazine dat harddrugsverslaafden voor tien Deense kronen kunnen kopen om het vervolgens voor dertig kronen (vier euro) aan mensen op straat kunnen verkopen. Het is vergelijkbaar met de daklozenkranten die we hier kennen—op het doel na dan. Terwijl daklozenkranten hier gericht zijn op het verschaffen van een zinvolle dagbesteding en een bescheiden inkomen, is Illegal! expliciet gericht op het helpen van drugsverslaafden—van wie er veel dakloos zijn—door geld te verzamelen om drugs te kunnen kopen.

De voor de hand liggende kritiek op het project is dat de opbrengst van het blad direct in de zakken van heroïnedealers verdwijnt—maar Michael heeft het goed uitgedacht. Hij stelt dat het beter is dat drugsverslaafden kranten verkopen, want anders zouden ze misschien mensen beroven, hun lichaam voor seks verkopen, of stelen.

Michael (links) en zijn collega Thomas Paalsson.

Ik vloog vorige week naar Kopenhagen om Michael en zijn team te ontmoeten. We spreken af aan de achterkant van het centraal station van Kopenhagen, een gebied dat berucht is om de daar woekerende drugshandel, prostitutie en andere vormen van straatcriminaliteit. Thomas Paalsson, Michaels collega, maakt ons aan het begin van ons gesprek al meteen duidelijk dat het geen veredelde vorm van bedelen is. “Het verkopen van een magazine is eervoller dan bedelen,” legt hij uit. “Ons doel is om een mooi vormgegeven magazine te maken met interessante artikelen, zodat mensen het echt leuk vinden. Als drugsgebruikers iets hebben wat je echt wilt, dan kunnen ze je het met een gevoel van waardigheid verkopen.”

De groep mensen achter Illegal! werkt al meer dan decennium met de drugsverslaafden van Kopenhagen, waardoor ze een sterke band met de verslaafden hebben en ze betere zorg kunnen bieden dan een gemiddelde maatschappelijk werker. Die sterke band heeft het team geholpen om het doel van dit project precies te laten voldoen aan de behoeftes van de lokale verslaafden. “Dit project vindt maar in een deel van Kopenhagen plaats—het blad past precies bij de buurt en de gemeenschap in deze buurt,” vertelde hij me. “Het is natuurlijk verbonden met een veel groter probleem, maar het is een maatschappelijk project dat is opgezet om met een lokaal probleem om te gaan.”

Ook al benadrukt Michael dat het project aangepast zou moeten worden als ze het in andere steden zouden willen uitvoeren, toch is hij enthousiast over het idee om Illegal! in steden als Londen of Berlijn te introduceren. “Het zou erg interessant zijn om dit naar andere hoofdsteden te brengen, want in de hoofdsteden beginnen de meeste dingen,” zegt Michael. “We kunnen de wetten van een land niet veranderen, maar door een project als dit kunnen we wel een echte impact op het leven van mensen hebben.”

De voor- en achterkant van Illegal!

Het is waarschijnlijk lastig om het concept in andere landen op te zetten, want niet elk land heeft zo’n lange historie van tolerantie en openheid over drugs. Maar in Denenmarken slaat het idee wel aan. Zelfs Deense politieagenten staan achter het idee, ook al mogen ze dat niet officieel bevestigen. “Vandaag kwamen er twee fietsagenten naar ons toe. Ze vroegen hoe het project verliep en wensten ons veel succes,” vertelde Michael. “En veel verkopers van Illegal! zeiden dat ze gemakkelijk opgepakt hadden kunnen worden, maar de politie liet ze met rust.”

Rene

Terwijl ik met Michael en Thomas aan het praten was, kwam er een groep kinderen op ons af om te vragen waar Illegal! voor bedoeld was, en kwamen er steeds drugsverslaafden langs om meer magazines op te halen. Rene, die al heel lang verslaafd is, vertelde me dat hij zijn geld normaal gesproken verdient door gestolen vlees te verkopen. Dat is misschien minder erg dan een beroving of prostitutie, maar het is nog steeds illegaal.

“Het project is goed, omdat ik er wat geld mee kan verdienen om te overleven,” legt Rene uit. Hij vertelt dat hij al vanaf het begin van het project magazines verkoopt, samen met 33 andere mensen, die zich allemaal moesten registreren en een badge moeten dragen. Toen ik hem vroeg wat er nog meer voor daklozen moest gebeuren veranderde zijn toon—hij begon weer Deens te praten, en zag er bezorgd uit. “Mensen moeten naar ons luisteren,” vertaalde Michael voor Rene, “zodat mensen een connectie met ons hebben, en ons niet meer negeren.”

Naast de opbrengst voor de verslaafde is dit het precieze probleem dat

wil aanpakken. Normaal gesproken worden drugsverslaafden genegeerd, maar door bladen te verkopen hebben ze weer contact met mensen. Het neemt het stigma van verslaafden weg, zodat hun echte problemen aangepakt kunnen worden.

Het Illegal!-busje.

 “We willen openheid creëren om over drugs te kunnen praten en het probleem echt kunnen aanpakken,” vervolgt Thomas. “De war on drugs heeft drugs niet laten verdwijnen. Drugsgebruik als crimineel bestempelen zorgt er niet voor dat minder mensen drugs gebruiken—het is zelfs goedkoper geworden en het is overal beschikbaar.”

Rene haalde een nieuwe lading magazines op en vertelde dat hij zodra zijn dienst erop zat crack ging kopen van zijn winst. Toen hij weg was stelde Michael: “Dit zijn erg sterke mensen. Als ik het leven van die mensen zou moeten leven, dan zou ik het nog geen zes maanden volhouden.”

Voordat ik wegging kocht ik een magazine van een van de verslaafden die ik had gesproken. Toen ik er doorheen bladerde zag ik een artikel dat me opviel. Het was een anonieme brief van een drugsgebruiker, misschien wel een van de mensen die ik achter het station had gezien. De schrijver riep de overheid op om anders naar drugsverslaafden te kijken. “Als je ons wilt helpen,” stond er, “werk dan met ons samen, en beschouw ons niet alleen als criminelen.”

Volg Joseph op Twitter: @josephfcox