Vervuiling maakt de pikken van ijsberen broos

Wij mensen zijn over het algemeen niet erg aardig voor ijsberen. We hebben ze in kooien gestopt, net zo lang tot ze helemaal krankzinnig worden. We hebben hun natuurlijke habitat laten wegsmelten tot het landschappelijke equivalent van een postzegel. En in Canada mag je ze afschieten, gewoon voor de lol, en omdat je er een mooi tapijtje aan overhoudt.

Ondanks al deze wandaden, had ik nooit gedacht dat zelfs hun wollige edele delen slachtoffer zouden worden van het menselijk ras.

Maar wel dus. Recent onderzoek van de Universiteit van Aarhus in Denemarken wees uit dat hoge mate van PCB (Poly-Chloor-Biphenyl, een kankerverwekkende stof die tot 2001 in allerlei industrieën gebruikt werd) een negatief effect heeft op de stevigheid van het baculum, van de ijsbeer. Baculum is een chic woord voor penisbeen, een stuk bot waar veel diersoorten over beschikken, zoals vleermuizen, egels, katten, honden en zeeleeuwen.

De studie wees uit dat er een grote kans is dat chemicaliën die de hormoonhuishouding ontregelen, zoals PCB, een schadelijk effect hebben op de botdichtheid. "Vermindering van de dichtheid van het penisbot zou kunnen leiden tot een grotere kans op uitsterven, omdat zwakke penissen nu eenmaal sneller breken tijdens het paren."

Hoewel de exacte functie van het penisbot niet precies duidelijk is, is het niet moeilijk om je voor te stellen dat het breken ervan een helse belevenis moet zijn.

Voor het onderzoek werden er röntgenfoto's van in totaal 279 ijsbeerpenissen genomen, om de botdichtheid en het aantal hormoon verstorende chemicaliën te meten.

Hoewel de gemiddelde ijsbeer er waarschijnlijk niet op zit te wachten om betast te worden door een nieuwsgierige wetenschapper, hoe goed zijn intenties ook zijn, verliep de dataverzameling veel soepeler dan het zou moeten gaan. De penisbotten van ijsberen zijn namelijk populaire trofeeën onder jagers, hetgeen het onderzoek makkelijker maakte, maar ook een extra bedreiging vormt voor het bestaan van de ijsbeer.

"Het onderzoek laat zien dat het penisbot krimpt en zwakker wordt naarmate de concentratie van de chemicaliën stijgt," vertelde de hoofdonderzoeker Dr. Christian Sonne. De vervuilende stoffen drijven van nature richting de hogere breedtegraden en de koelere lucht van het Arctische gebied. De schade van de hogere concentratie chemicaliën in dit gebied wordt bovendien verergerd door de schadelijke gevolgen van klimaatverandering.

"We zien nu nog zelden penisbotten met breuken, maar het zou zomaar een groot probleem kunnen worden" vertelde dr. Christian Sonne, die het onderzoek leidde. "Helemaal wanneer de ijsberen ook nog een voedseltekort hebben, als gevolg van de smeltende ijskappen."

De opeenstapeling van deze factoren vormt een reëele bedreiging voor het bestaan van de ijsbeer. "Beren moeten tijdens de vastenperiodes steeds dieper in hun vetreserves tasten", vertelde Dr. Andrew Derocher, professor biologie, en wetenschappelijk adviseur voor Polar Bears International. "Met lage vetreserves heeft de vervuiling een sterker effect. De welpjes krijgen via de moedermelk toenemende hoeveelheden chemicaliën binnen."

Volgens Sonne is er nog een andere factor in het spel. "Niemand weet waarom ijsberen en andere dieren een penisbot hebben, maar we weten wel dat ze in formaat toenemen, naarmate je dichter bij de polen komt."

In 2006 publiceerden Sonne en zijn collega's een onderzoek dat een causaal verband aantoont tussen de vervuilende stoffen en penissen en testikels die kleiner waren dan gemiddeld. "Formaat is belangrijk voor ijsberen," zei Sonne, "op een hogere breedtegraad is het effect van de chemicaliën op de penis mogelijk groter, wat voortplanting moeilijker maakt."

Al deze ijsbeersproblematiek is nogal deprimerend. Vorige week publiceerde de universiteit van Leeds een onderzoek dat aantoonde dat een afgelegen poolkap in Svalbard sinds 2012 vijftig meter was gekrompen. In November publiceerden ze al een artikel waarin werd beschreven dat de ijsbeeraantallen in de regio van de Beaufortzee met veertig procent zijn gekelderd sinds 2000.

"Klimaatverandering blijft voor ijsberen en vele andere diersoorten de olifant in de kamer" aldus Geoff York, directeur van Polar Bears International. "Dit kernprobleem veroorzaakt allerlei andere problemen, die voorheen nooit echt direct levensbedreigend zijn geweest voor ijsberen, maar dat nu wel kunnen gaan worden."

"Ik denk niet dat de gevolgen van vervuiling op de penisbotdichtheid momenteel een directe bedreiging vormen voor de ijsbeer" zei ook Derocher. "Maar er is een grote kans dat klimaatverandering en vervuiling elkaar steeds meer zullen versterken. Voeg daar aan toe: ziektes die steeds weer muteren en de toename van parasieten, als gevolg van de oplopende temperatuur, en je kunt zeggen dat alles bij elkaar een zorgelijke situatie oplevert."

Sonne schetste de pijnlijke situatie als volgt: "Stel je voor dat je langzaam aan verhongert, terwijl ondertussen je geslachtsdelen en je immuunsysteem naar de klote gaan."

Na alles wat we ijsberen al hebben aangedaan – hun leefgebied laten wegsmelten, ziektes en parasieten verspreiden, voedseltekorten veroorzaken – bezorgen we ze nu als klap op de vuurpijl ook nog eens breekbare pikken, en kleine berenballetjes waar weinig vruchtbaars meer uitkomt. IJsberen, we zijn jullie een enorm, welgemeend excuus verschuldigd. Echt sorry!