Wat is er uitgekomen van Back to the Future II?

Over het algemeen zeggen toekomstvoorspellingen meer over de tijd waarin ze gemaakt zijn, dan over de tijd die ze proberen te voorspellen. En bij weinig films is dat zo duidelijk als bij Back to the Future II. Want afgezien van het introduceren van het concept van een hoverboard, was de reis van Michael J. Fox naar 21 oktober 2015 voornamelijk een reis naar een soort hyperversie van de jaren tachtig.

De film durfde voor een groot gedeelte niet eens voorspellingen aan. Een flinke scène van de ongeveer twintig minuten die zich in het jaar '2015' afspelen, vindt plaats in het Café 80's, waar Michael Jackson opstaat en Ronald Reagan een Pepsi opdient. De reden kan creatieve armoede zijn geweest - voorspel anno 2014 maar eens de muziek van het jaar 2039 - maar het was voor de makers ook een manier om terug te kijken op de jaren tachtig. De film kwam namelijk vlak voor het einde van het decennium uit, in november 1989.

Ik heb lang, lang toegeleefd naar dit jaar. Back to the Future II was lange tijd mijn allerfavorietste film ooit. Nu 2015 hier is, ben ik blij dat we veel verder zijn dan de film ons voorspiegelt. Wat is er allemaal wel en niet uitgekomen?

Eerst even het meest voor de hand liggende uit de weg werken: hoverboards, vliegende auto's, zwevende reclameborden, opa die ondersteboven zweeft en een hond die zichzelf uitlaat aan een zwevend dingetje – dat hebben we nu dus verdomme nog niet. Er worden keer op keer experimenten met vliegende auto's uitgevoerd, zo ook nu, maar in de praktijk zijn dat zijn meer vliegtuigen met autobanden dan zwevende auto's.

De hoverboard is waarschijnlijk het bekendste dat de film in onze collectieve psyche heeft gegraveerd, en daarom proberen mensen al meer dan twee decennia om ze te maken. Soms met succes, maar vooralsnog kan eigenlijk niks tippen aan een plank met vier wielen.

Het enige vliegende ding dat met een beetje fantasie daadwerkelijk is uitgekomen, is de USA Today -drone die een foto komt nemen voor de krant. Als nemesis Griff net het gemeentehuis is ingevlogen, komt de drone even een plaatje schieten. Zo soepel als in de film werken drones nog niet, maar we zitten er niet meer ver vanaf.

Niks schreeuwt zo jaren tachtig als de mode in Back to the Future II. Dat glimmende petje, fluoriserende pakken, steampunkoutfits, en die krullerige synthetische materialen: het is jammer dat de jarentachtigretrotrend van een paar jaar geleden niet zo avant-garde was.

Ook zou technologie het helemaal worden in kleding: zelfstrikkende veters en automatisch drogende jassen zouden ons leven een stuk aangenamer maken. Wearable technology schijnt nog steeds de toekomst te hebben, maar op dit tempo kun je beter wachten op de doorbraak van de dubbele stropdas.

Back to the Future II had geen flauw benul van de opkomst van de computer, die in 1989 al behoorlijk aan het inburgeren was. De eerste Macintosh kwam uit 1984, en 1989 was nota bene het jaar waarin het world wide web werd uitgevonden. Maar in Back to the Future II hielden ze alleen rekening met de spectaculaire groei van de onmisbare faxmachine. Die staat in elke kamer van Marty's huis.

Na zoveel amateurisme in futurologie is het opmerkelijk dat andere dingen wel goed voorspeld zijn. Buienradar zit er in, bijvoorbeeld. Nadat het stopt met regenen zegt Doc: "Amazing, absolutely amazing." Hoe vaak hoor je dat nog iemand zeggen als-ie net z'n buienradar heeft gecheckt?

En de brillen waarmee de kinderen de hele tijd obsessief aan het spelen zijn, zijn toch een soort veredelde versie van Google Glass. Skype zit er ook op, en is inderdaad net zo normaal geworden als de film laat zien.

Betalen met je vingerafdruk (175 dollar voor een taxiritje) kan technisch gezien prima, maar is nog niet ingeburgerd. Ook de 'hydrator', die van een minipizza binnen een paar seconden een megapizza maakt, is helaas nog toekomstmuziek.

En wat gebeurt er in de wereld van 2015? De kranten spreken van een bezoek van "koningin Diana" aan "Washington", waar op dat moment een 'zij' in het Witte Huis zit. Ach ja, dat Diana in 1997 zou omkomen in Parijs konden zij ook niet weten, noch dat koningin Elizabeth zo'n taaie zou zijn. En een zij in het Witte Huis: als Obama er niet was geweest, was Hillary het misschien wel geworden.

De chronisch neutrale Zwitsers zijn nooit terroristen geworden – zoals de krant voorspelt – en zwerkbal lijkt nog altijd populairder dan de populaire 2015-sport 'slamball'. Gelukkig is het rechtssysteem ook niet zo gruwelijk geworden als Doc omschrijft: "The justice system works quicker now," zegt hij tegen Marty. "They abolished all lawyers."

De rijke, blanke suburbs van de jaren tachtig zijn in Back to the Future II rare achterbuurten geworden. Vol met 'zipheads', volgens een zwarte agente. De drug zip is in sciencefiction een middel dat mensen briljant maakt in de dingen waar ze redelijk goed in zijn, maar het ontneemt ze wel hun vrije wil. Het worden briljante slaven, dus.

Nog een manier waarop de makers duidelijk willen maken dat het hier om een terugblik gaat en niet om een vooruitblik, is de nostalgiewinkel. Daar staat in de vitrine van alles dat allang vergeten zou zijn, maar zo lekker jaren tachtig was: boeken met een kaft, een strijkijzer ("it heats up!"), en lavalampen. Ondanks de goede hoop van de makers op hun vergetelheid, bestaan deze dingen nog steeds.

Behalve de kruimeldief, misschien.

Een hologram van Jaws 19 dat op straat Michael J. Fox probeert op te eten? Was het maar zo'n feest: we moeten het nog steeds doen met een brilletje in een bioscoop. Een techniek die al bestond in 1989.

In de eerste glansrol van Elijah Wood, die toen vijf jaar oud was, wordt wel een leuke voorspelling gedaan: twee kinderen zien een oude arcadekast, maar komen erachter dat het ding een gun aan een kabel nodig heeft. "You gotta use your hands?! That's like a baby's toy!" Misschien wel de inspiratiebron voor de makers van Microsofts Kinect.

Dat gewoon televisiekijken steeds minder populair wordt, zit er ook in. Maar als er in 2015 televisie gekeken wordt, doen ze het ook goed: met zestien verschillende tv-zenders naast elkaar. Dat is het nooit helemaal geworden. Hoewel – ik heb op dit moment ook ongeveer twaalf tabbladen open staan en een telefoon die aandacht vraagt. We leven in de toekomst!