Een modeshow om je aan de kwaadaardigheid van fleece te herinneren

Ik heb al jarenlang plezier van fleece. Of liever gezegd: van mensen die fleece dragen. Door fleecekleding te dragen maak je duidelijk dat je de keuze voor comfort boven smaak en esthetiek definitief hebt gemaakt. Dit maakt fleecedragers fascinerend: hebben zij nul stuks schijt? Of juist een heleboel? Of is het een vreemde combinatie van die zaken? Daarover nadenken maakt me vrolijk. Maar door een actie van modeontwerper Connie Groenewegen en Mediamatic werd ik er weer aan herinnerd dat fleece eigenlijk heel sinister is.

"Per wasbeurt spoel je een miljoen deeltjes plastic het milieu in," stelt de ontwerper. O ja, fleece is een duivel. Om meer bewustwording rondom de kwaadaardigheid van fleece te creëren organiseerden modeontwerper Conny Groenewegen en Mediamatic een fashionshow met fleece, die morgen en zondag te zien is op de Uitmarkt. Ook hebben ze met een enorm kunstwerk een deken van verknipte fleecetruien gemaakt en daarmee het gebouw van Mediamatic in Amsterdam ingepakt. Ok.

Creators: Ha Conny, wat vind je van fleece als stof?
Conny Groenewegen: Ik vind het een verschrikkelijk materiaal! Ik heb er nooit van gehouden omdat het zo synthetisch is, het is liefdeloos spul. Technisch gezien is het natuurlijk wél fantastisch. Bergbeklimmers of mensen die in koude gebieden werken, kunnen fleece goed gebruiken, het isoleert, is lichtgewicht en is in die opzichten soms beter dan wol. Maar dat maakt het niet minder zielloos.

Toch fascineert het je.
Zeker! Het fleece-universum is rijk. Bedrijven die fleece-kleding in de markt zetten proberen er een romantiek aan vast te knopen, met namen als 'natural', 'human', 'mountain peaks'. Het romantisch escapisme van de verkenner, de natuurvorser wordt gekoppeld aan een trui die wordt gemaakt van ruwe olie of gerecyclede PET-flessen.

Waarom werk je dan zoveel met fleece?
Dit idee is in 2015 ontstaan, naar aanleiding van een opdracht voor het Tijdelijk Modemuseum. De opdracht was simpel: ze hadden mooie collecties over Nederlandse mode, maar ze wilden ook de 'fashion hell' verbeeld zien. Een cynische opdracht, maar ik ben er door naar de achterkant van het systeem gaan kijken. Wat gebeurt er met kleding die we weggooien in textielcontainers? Bij inzamelcentra kwam ik er toen achter dat ze niet van hun fleece af kunnen komen. In de landen waar ze traditioneel aan doorverkopen is het te warm om fleece te dragen, en westerse vintagewinkels zitten er ook niet op te wachten. Eigenlijk wordt fleece door de industrie gepresenteerd als de oplossing voor het PET-flessenprobleem maar feitelijk heeft de industrie dit probleem verschoven naar de consument. Niet de industrie maar de consument veroorzaakt nu de milieuvervuiling omdat fleece na gebruik niet recyclebaar is of hergebruikt kan worden. Dus gooit de consument de PET-flessen namens de industrie weg. Daarom heb ik bestudeerd wat je er wel nog mee kan doen. Als protest dan. Ik ben ermee gaan spelen tot ik er een soort heel ruwe breistof mee maakte. Die ideeën daarover heb ik dit jaar verder ontwikkeld bij Mediamatic.

Ja, wat dat betreft, hoe slecht is fleece dan voor het milieu? Wat moeten mensen daar echt over weten?
Er zijn onderzoeken over, maar die zijn nog heel vers. De Mermaid Foundation in Engeland heeft nu vastgesteld dat een derde van al het microplastic in de oceanen en wateren afkomstig is van synthetische kleding. Fleece heeft opgeruwde vezels, zodat lucht er tussen blijft hangen en het goed isolerend werkt, maar het nadeel is dat er miljoenen kunststofdeeltjes per keer loskomen bij een wasbeurt.

Wat moeten mensen dan doen die nog fleecetruien thuis hebben liggen?
Niet wassen, haha. En als je het wast, zorg dan dat je een volle trommel met was hebt, zodat de deeltjes niet zo makkelijk in het riool terecht kunnen komen. Gebruik verder vloeibaar wasmiddel en wasverzachter. Maar het belangrijkste is dat je gewoon goed nadenkt voor je fleece koopt. Merken als Patagonia maken fleeceproducten die voor tachtig procent gerecycled zijn en die voor twintig procent uit 'verse' ruwe olie bestaan. Dat is nog enigszins ok. Maar je hebt ook allerlei fleeceproducten bij de Zeeman of Primark waarvan het pure waanzin is om die te kopen. Die zijn compleet van ruwe olie gemaakt, dat slaat nergens op. Fleece maken van gerecycled materiaal is duurder dan het nieuw produceren, maar daarmee verleg je de kosten van de consument naar het milieu. Mensen moeten zich informeren, en daar niet aan meewerken.

Morgen en zondag en is er een fleece-performance bij Mediamatic. Wat gaat daar precies gebeuren?
Deze zomer hebben we met vele vrijwilligers een groot breiwerk gemaakt van fleece dat afkomstig was van tweedehands kleding. Met die vrijwilligers en choreograaf Martin Butler en een boel andere mensen houden we morgen en overmorgen een Artsy Onesy Tango Rave. Het wordt heel eclectisch en tof.

Het fleece-jas van het gebouw van Mediamatic is nog tot en met 8 oktober te bewonderen.