Foto via Getty Images
De Carolina Reaper is de pittigste peper in de wereld. Hij is ontsproten uit de geest van een Amerikaan die de Naga Jolokia – derde in de wereldranglijst pittige pepers – liefdevol kruiste met een habanero. De Carolina Reaper scoort 1,6 miljoen op de Scovilleschaal, het meetsysteem voor pit. Ter vergelijking: een gemiddelde jalapeño scoort 5000 op die schaal, de habanero ongeveer 200.000 en de eerdergenoemde Naga Jolokia tussen de 800.000 en 1 miljoen.Wie graag mensen ziet lijden, vindt op YouTube veel video's van mensen die zelf een Carolina Reaper versmaden. Vaak met angstaanjagend resultaat: hun gezichten worden vuurrood en verwrongen van intense pijn. Ze vloeken, hoesten, kokhalzen, huilen en verdwijnen uit beeld om over te geven of te gaan liggen. In een nogal intense video beginnen twee meisjes te schreeuwen, te spugen en op en neer te springen van pijn. Eentje krast "Ik voel mijn tong niet meer" en gaat buiten beeld overgeven. De ander begint te huilen, de mascara loopt over haar wangen. Ze krijgt een astma-aanval en moet zuurstof toegediend krijgen.
Wat er gebeurt is beangstigend, maar niet levensbedreigend. Toch zijn de gevolgen van een peper-binge een enkele keer wel ernstig. Zo kregen twee mannen in Turkije een hartstilstand nadat ze cayennepeperpillen hadden geslikt om af te vallen. Recent werd een 34-jarige Amerikaan overvallen door 'donderslag'-hoofdpijn nadat hij een Carolina Reaper had gegeten tijdens een chilipeperwedstrijd. Deze plotselinge, ernstige hoofdpijn, die mogelijk vooraf gaat aan een hersenbloeding of beroerte, werd veroorzaakt door meerdere verstoppingen van bloedvaten in zijn hersenen, ontdekten zijn artsen. De artsen wijten die verstopte aderen aan het eten van de peper.
Wat hebben deze mensen en hun lichamen in vredesnaam doorstaan? Is het eten van extreem pittig voedsel levensgevaarlijk? "Als je een chilipeper heet vindt, is dat geen smaakreactie, maar een pijnreactie," zegt David Julius, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Californië in San Francisco. Het actieve bestanddeel dat chilipepers hun vurigheid geeft heet capsaïcine. Die stof bindt zich aan hittereceptoren op pijnzenuwen door je hele lichaam. Hierdoor gaan je hersenen denken dat sommige lichaamsdelen letterlijk in brand staan.
Als je een flink pikante peper in je mond stopt en erop gaat kauwen, worden de hittereceptoren op je lippen, mond en tong geactiveerd. De zenuwen daar geven chemicaliën af waarvan je bloed harder gaat stromen en die lokaal ontstekingen veroorzaken – dat is waarom je lippen opzwellen. Je slijmvliezen worden hyperactief in een poging de aanval af te wenden. Daardoor gaan je ogen tranen, je neus lopen en je mond wateren, hoewel dat misschien ook kan komen omdat je inmiddels huilt van de pijn. Als je slikt, gaat je keel branden en moet je mogelijk hoesten of kokhalzen.
Deze reflexen vormen een verdedigingsmechanisme, zegt psycholoog John Prescott, expert op het gebied van smaakperceptie en schrijver van Taste matters: why we like the foods we do. "Het lichaam zegt hiermee: verwijder dit onmiddellijk," zegt Prescott.
Heb je de peper goed en wel verorberd, dan krijg je waarschijnlijk het gevoel dat je het warm hebt omdat de geactiveerde hittereceptoren je lichaam doen geloven dat de temperatuur stijgt. Je lichaam probeert af te koelen door te gaan zweten. De kleine adertjes in je huid verwijden in een poging de hitte kwijt te raken. Dat is waarom je gezicht, nek en borst rood worden.
"De lichaamstemperatuur zal flink zakken" zodra je zenuwen worden geactiveerd, zegt Julius. "Je hersenen krijgen het signaal dat het buiten heet is. De sympathische reflexen die daardoor worden getriggerd zijn gericht op afkoeling."
Pijn en lokale ontstekingen volgen de peper tijdens zijn avontuur door je maag en je darmen. Misschien krijg je het gevoel dat je moet overgeven. Slijmproductie in je buik neemt toe in een laatste poging de ingeslikte lavabom zo snel mogelijk te begeleiden naar die andere nooduitgang, wat resulteert in diarree. Helaas zijn pijnzenuwen ook "aanwezig op andere plekken waar we het in beschaafd gezelschap niet over hebben," zegt Prescott. "Je weet wel, de dag nadat je de peper tot je hebt genomen."
Hoe zit het dan met de extreme, levensbedreigende reacties? Reacties zoals die van de Amerikaan met donderhoofdpijn komen niet vaak voor, zegt Meredith Barad, een neuroloog bij Stanford gespecialiseerd in hoofdpijn. "Dit is een eenmalige casus. Ik weet niet of dat ook zal gelden voor anderen." Ze noemt het onderzoek naar wat de man is overkomen "redelijk interessant", maar niet iets waar artsen of wetenschappers zich nu druk om maken.
Sterker, veel effecten die bij grote hoeveelheden pikante jongens schadelijk voor je zijn, zijn juist goed bij lage hoeveelheden. Het eten van pepers wordt bijvoorbeeld geassocieerd met een lager risico op overlijden, mogelijk doordat het de bloedsomloop stimuleert. Ook suggereert onderzoek op muizen dat capsaïcine kan bijdragen aan een verminderd risico op kanker en dat zelfs tumoren in de buik erdoor zouden krimpen. Verder helpen hete pepers potentieel bij gewichtsverlies omdat de afkoelreactie van je lichaam ervoor zorgt dat je extra calorieën verbrandt. Bovendien zou capsaïcine honger onderdrukken – wellicht door de minder plezierige effecten op je buik.
Capsaïcinepleisters en -crèmes kunnen worden gebruikt in pijnbestrijding, bijvoorbeeld bij chronische zenuwpijn. Ook in Nederland zijn die via onder andere de apotheek verkrijgbaar. Door capsaïcine rechtstreeks op de huid aan te brengen, kunnen receptoren worden overweldigd. Daardoor worden zenuwen verdoofd of beschadigd en kunnen ze niet langer ontstekingsreacties afgeven of pijnsignalen naar de hersenen sturen. "Het is paradoxaal, maar hoewel het tijdelijk branderig kan voelen, kan het op langere termijn juist pijnstillend zijn voor bepaalde irritaties en pijnsoorten," zegt Julius.
In het algemeen zijn experts het hierover eens: als je pittig voedsel zoals pepers met mate eet, is er waarschijnlijk niks aan de hand. En als je dan toch overdrijft en denkt dat de brandende krochten van de hel zich in jouw lichaam manifesteren, helpt het om wat volvette zuivel bij de hand te hebben. Capsaïcine lost op in vet, dus yoghurt of melk kunnen het lichaam helpen bij het opnemen van de stof en zorgen voor een beetje verlichting.
Advertentie
