We moeten het hebben over mannen die zeggen dat ‘vrouwen geneukt moeten worden’

Twee weken geleden reflecteerden de humoristen van Voetbal Inside op een DWDD-uitzending waarin onder meer Adriaan van Dis en ex-minister Ploumen te gast waren, om het te hebben over deze roerige tijden van verandering. (Disclaimer: ook ik zat aan die tafel.) Mevrouw Ploumen is een vrouw met een indrukwekkende carrière, en vooral het fonds She Decides, dat ze oprichtte direct nadat president Trump allerlei abortus-subsidies introk, is een groot succes. Inmiddels zijn er dankzij de steun van 60 landen meer dan 50.000 meisjes en vrouwen geholpen met toegang tot veilige abortussen.

Aan de DWDD-tafel sprak Ploumen over #metoo, maar ook in hoeverre foute humor nog kan: het programma Voetbal Inside kwam daarbij ter tafel, naar aanleiding van een grap over transgender personen. Gelijk diezelfde avond werden in Voetbal Inside de woorden van Ploumen besproken, en dat gesprekging zo:

Zeggen dat vrouwen geneukt moeten worden, is niet iets dat alleen nu wordt gezegd, in een tijd van reaguurders en mensen die zich verschuilen achter ‘vrijheid van meningsuiting’ om zo grof mogelijk te kunnen zijn. In Dagelijks Werk, het nieuwe boek van schrijver en beroemde tweede-golffeminist Renate Dorrestein (tevens mijn stiefmoeder), staat een hoofdstuk dat De clitoris heet. Dat gaat over een memorabele avond in 1988, 30 jaar geleden dus, waarop haar persoonlijk werd verteld dat ze flink geneukt moest worden.

Dit gebeurde na afloop van een lezing die ze hield voor de Rutgers Stichting: haar was gevraagd of ze iets wilde vertellen over de toekomst van seksualiteit, en dit vulde ze in met een vlammend betoog over Het heteroseksuele ongenoegen. Na haar praatje kwam de voorzitter van de avond, zelf een notabele seksuoloog, naar haar toe en zei briesend in haar gezicht: “Jij bent zeker nog nooit behoorlijk geneukt.” Nogal ironisch, want Renate had net een hele rede gehouden over waarom ‘puur een potje neuken’ zo onbevredigend kan zijn voor vrouwen.

Iemand een potje wippen toewensen kan aardig bedoeld zijn, als je denkt dat diegene er baat bij heeft. Bijvoorbeeld omdat je vindt dat iemand gestrest is (seks ter ontspanning), gefrustreerd overkomt (seks om die frustratie kwijt te raken), of omdat je het iemand gunt om goede seks te hebben (seks uit liefdadigheid). Maar in veel gevallen worden deze woorden, je moet flink geneukt worden, niet uit de kast getrokken met sympathieke intenties, maar om een vrouw – en in sommige gevallen een man – de mond te snoeren.

Mijzelf werd twee keer toegezongen dat er een piemel in mij moest, zonder dat ik ook maar iets zei. Wel was ik op allebei die momenten een van de weinige vrouwen op locatie – in die zin was mijn aanwezigheid alleen al een soort statement, namelijk door de ruimte ook voor mij, een vrouw, op te eisen. De eerste keer was op een camping op Terschelling, die volstond met grote groepen jongens. Ik was 15, en langs het pad naar een klein veldje met iglotentjes stonden hele grote legertenten, waar de jongens de hele dag voor zaten en bier dronken. Ze hadden een gigantische muur van bierkratten voor hun tent gebouwd. Elke keer als ik over dat pad liep, barstten ze in een gezang uit: ‘Daar moet een piemel in’. De andere keer was een paar jaar later, toen ik voor mijn stage meeging naar een voetbalwedstrijd van Heracles in Almelo. Toen ik voor de tribunes langs naar mijn plek liep, scandeerde het hele stadion dat er een piemel in mij moest.

Ik vatte het beide keren op als een vreemd soort compliment – alsof ik door de mannen goed (lekker) genoeg werd bevonden voor seks. Ik was jong en wist nog niet wat het patriarchaat precies inhield, net als de meeste van die jongens waarschijnlijk. Wel herinner ik me nog goed dat ik niet wist hoe ik moest reageren – in die zin werd mij ook zonder dat ik iets zei de mond gesnoerd.

Ik, mijn stiefmoeder en mevrouw Ploumen zijn natuurlijk niet de enige vrouwen ter wereld tegen wie gezegd wordt dat we geneukt moeten worden. In 2015 probeerde een vrouw uit Steenbergen te vertellen waarom zij het niet erg vond als er een asielzoekerscentrum in haar gemeente zou komen, maar tijdens de verhitte bijeenkomst werden haar woorden overschreeuwd door een tiental mannen met ‘daar moet een piemel in’.

Tijdens een demonstratie in Spijkenisse in 2016, waarbij de PVV ‘verzetsspray’ uitdeelde (zogenaamd om vrouwen te beschermen tegen aanrandingen), werd een tegendemonstratie georganiseerd door een aantal vrouwen. Die werden door een man toegeschreeuwd dat ze vies waren, een piemel wilden, en het verdienden om verkracht te worden. Sylvana Simons werd in 2017 in een carnavalslied toegezongen dat er in een piemel in haar moest (omdat ‘ze zeurde over Zwarte Piet’), en begin dit jaar werd zangeres Maan tijdens een concert in het strenggelovige Staphorst nog uitgejouwd met ‘daar moet een piemel in’.

In alle gevallen gaat het om vrouwen die iets willen zeggen of van zich laten horen: met een mening, een lied, een politiek statement. En in alle gevallen worden hun woorden stilgelegd of overschreeuwd met… pik. We zijn inmiddels zover dat vrouwen steeds vaker als volwaardige mensen worden gezien – als mensen die meer zijn dan echtgenoot, moeder of gat voor de neukseks.

Maar tot ver in de jaren vijftig was dit niet echt het geval: vrouwen waren nauwelijks zichtbaar aanwezig in het publieke debat, in de journalistiek, in de kunst, in de wetenschap, in de politiek, in het werkende leven. Je als vrouw in een wereld begeven buiten het huis en de slaapkamer, was niet helemaal de bedoeling. Onwenselijk zelfs, want als vrouwen erbij zouden komen, betekende dit dat de ruimte opnieuw verdeeld moest worden – en dat mannen hun plek moesten opgeven, of in ieder geval voortaan moesten delen.

Het is inmiddels 2018 en vrouwen in Nederland mogen stemmen, geld verdienen, muziek maken, contracten ondertekenen, lezingen geven en mooie of sexy kleren aantrekken wanneer ze willen. Maar voor sommige mensen die hun plek nu moeten delen met al deze vrouwen, is dat soms nog lastig te verkroppen.

Die mensen wens ik, met goede bedoelingen en veel liefde, een ferme kut toe. Wie weet brengt dat wat verlichting.