Waarom is het zo moeilijk om iemands naam te onthouden?

Het menselijk brein is een magisch ding, in staat om meerdere talen te onthouden en te berekenen hoe je duizelingwekkend hoge gebouwen kunt bouwen zonder dat ze instorten. Het is daarom vrij bizar dat ons meest complexe orgaan tegelijkertijd totaal niet in staat is oom doodsimpele informatie als een naam te onthouden. Waarom kunnen we vliegtuigen uitvinden – machines van 450 ton die door de lucht vliegen – maar kunnen we niet iemands naam onthouden als we die voor het eerst horen op een feestje?

Dr. Maria Wimber is een cognitieve neurowetenschappers, gespecialiseerd in het lange-termijngeheugen en het vergeten van dingen – de juist persoon om deze vraag aan te stellen.

VICE: Dus, waarom kunnen we geen namen herinneren?
Dr. Maria Wimber: Ik zou, gebaseerd op geheugenonderzoek, zeggen dat namen heel willekeurige informatie zijn. Onze hersenen houden over het algemeen van heel betekenisvolle informatie en het is veel makkelijker om iets betekenisvols te onthouden dan iets arbitrairs als een naam. Bijvoorbeeld: stel dat je laatst naar een feestje was waar je iemand leerde kennen. Een week later herinner je je waarschijnlijk min of meer hoe zijn of haar gezicht eruitzag, dat deze persoon een grafisch ontwerper was, dat jullie over muziek praatten – alle betekenisvolle dingen dus. Maar een naam is gewoon een willekeurige combinatie van lettergrepen; het vertelt ons niet veel over wie deze persoon is, wat voor soort dingen hij of zij doet.

Hoe definieer je welke informatie betekenisvol is en welke niet?
Onze hersenen zijn ons hele leven lang bezig met dingen bijleren, dus op je dertigste zal je brein beseffen dat het heel belangrijk kan zijn of iemand lacht of een vriendelijk gezicht heeft of niet. Dat is belangrijke [informatie die je helpt] te beoordelen of iemand je gaat vermoorden of een gezellig gesprek met je gaat hebben. Maar je brein heeft waarschijnlijk gewoon in twintig jaar tijd geleerd dat een naam niet zulke nuttige informatie is.

Zijn er mensen die beter zijn in het onthouden van namen dan anderen?
Sommige mensen zeggen dat ze beter zijn met visuele informatie, anderen met gesproken informatie. Maar als je zegt dat je geheugenwetenschapper bent, zegt iedereen dat-ie heel slecht is in het onthouden van namen van mensen, dus het lijkt een universeel fenomeen te zijn. Het is iets waar iedereen over klaagt.

Vragen mensen je weleens hoe ze beter kunnen worden in het onthouden van namen?
Ja, vaak zelfs, dus ik heb een paar antwoorden. Afgezien van het hele betekenisaspect is een van de redenen dat we namen niet onthouden dat we er vaak in eerste instantie niet eens aandacht aan schenken. Dus als je je echt graag namen van mensen wil herinneren zou ik zeggen dat de eerste stap is om goed op te letten als iemand zich voorstelt. Stel misschien een vraag – als het een heel ongebruikelijke naam is zou je bijvoorbeeld kunnen vragen "hoe spel je dat?" of "waar komt die naam vandaan?" Een andere manier is om de naam direct te herhalen, dus als je een grafisch ontwerper ontmoet die Kate heet, zeg je niet "hoi", maar "leuk je te ontmoeten, Kate", zodat je 'm al voor jezelf hebt herhaald en je hem blijft herhalen tijdens het gesprek.

Waarom vergeten we in het algemeen dingen?
Mensen klagen altijd over vergeten en zeggen dat hun geheugen echt niet goed is – maar je moet gewoon hardop zeggen dat ons geheugen eigenlijk fantastisch is. Als je nadenkt over hoeveel informatie zich ophoopt in ons leven, is het best verrassend dat we ons überhaupt iets kunnen herinneren. We worden constant overspoeld met informatie en het onderzoek dat ik en veel andere collega's hebben gedaan wijst uit dat vergeten juist nuttig is, omdat veel informatie die we dagelijks zien nooit meer relevant zal worden. Stel je voor dat je een nieuwe pincode voor je pinpas krijgt, het is dan heel goed om de oude te vergeten, omdat hij anders zal opduiken in je geheugen als je de nieuwe wilt onthouden. Het is best nuttig om verouderde of nutteloze informatie kwijt te raken.

Hoe zit het met de theorie dat we ruimte moeten maken om nieuwe dingen te onthouden?
Ik weet dat mensen hebben gepraat over iets dat het Homer Simpson-effect heet – dat als je iets nieuws in je brein stopt, je er iets anders uitduwt. Het is niet waar dat het brein per se een beperkte opslagcapaciteit heeft; ik denk dat de informatie gewoon constant geordend moet worden. Het is een beetje als een garage of zolder in je huis; hoe meer informatie je erin stopt, hoe moeilijker het wordt om iets te vinden. Maar als je heel georganiseerd bent en je eigen systeem hebt waarin je al je foto's bewaart, en al je oude meubilair, is het nog steeds mogelijk om spullen heel makkelijk terug te vinden, zelfs als je brein – of je zolder – heel vol zit. Het is niet zozeer een kwestie van of het opgeslagen kan worden, omdat ik niet denk dat we ooit die limiet zullen bereiken; het gaat er meer om dat je het georganiseerd houdt.

Bedankt, Maria.