Ik maakte de rellen in Londen in 2011 van dichtbij mee

In de reeks '50 MOMENTS' blikken we aan het einde van dit decennium terug op de vijftig momenten die Europa hebben gevormd tussen 2010 en 2019.

Tegen 2011 hadden was er al veel onderhuids verdriet. Iedereen die in Zuid-Londen opgroeide, zag dat anderen hadden wat wij niet hadden. Niet alleen fysieke dingen, maar ook kansen.

Stel je een flatgebouw voor. Veel van de bewoners in dat flatgebouw zijn bendeleden, drugsverslaafden en mensen met psychische problemen. Overal waar je kijkt zie je armoede. Ik heb zestien jaar van mijn leven in bendes gezeten. Vanaf mijn achtste werd ik klaargestoomd om drugs te verkopen. Ik ben beschoten en ben met flessen en messen in mijn gezicht gestoken. Maar als je iets verderop in de straat kijkt, zie je gigantische huizen en mensen met compleet andere levens. Die kloof werd alleen maar groter. En hoe groter die kloof werd, hoe meer we het voelden. Het was geen jaloezie; we vroegen ons gewoon af waarom wij dat niet konden krijgen. Waarom waren wij minder?

Je zag woede en wrok op straat – en dat ontplofte toen Mark Duggan op 4 augustus 2011 door de politie werd gedood.

Ik was 22 en hoorde het nieuws toen ik in Noord-Londen was. Een van m’n maten belde me en legde uit wat er was gebeurd. Voor veel mensen, waaronder ik, was het tijd voor wraak. We waren al zo lang slecht behandeld, hadden al zo lang het gevoel dat we tweederangsburgers waren. Opeens konden we onze stempel op de straten drukken, de macht terugveroveren. Het ging niet alleen om Mark; het was iets groters.

Onze actie was gecoördineerd, maar als buitenstaander had je het nooit gesnapt. We gebruikten inderdaad telefoons, sms’jes, chatprogramma’s. Maar als je van de straat bent, weet je ook hoe je moet communiceren door je bewegingen en door naar bepaalde plekken te gaan. We ontmoetten elkaar op lokale plekken – bookmakers, McDonalds, kiptentjes, buiten treinstations – en begonnen gewoon te praten. Het waren niet alleen maar bendes; wij hadden het alleen nooit kunnen doen.

In het begin was er nog geen politie, alleen groepen mensen die zich klaarmaakten om dingen te slopen en te plunderen. Iedereen bereidde zich voor om in opstand te komen, zonder daarbij mensen pijn te doen. We streden tegen de wetten die te maken hebben met hoe de samenleving is ingericht, wetten waardoor de ongelijkheid blijft bestaan. We wilden dingen omver schoppen, zodat mensen ons eindelijk zouden zien en horen. En we zouden niet stoppen: we moesten laten zien dat we alles konden overnemen.

Ik werd op 6 augustus wakker en nam de trein naar een gebied waarvan ik wist dat er dingen gingen gebeuren. Mensen waren daar al aan het plunderen; ze namen alles mee wat ze konden. Ik vond de meeste dingen die ik zag normaal. Winkels beroven? Dat deed ik al sinds mijn tweede. Maar ik herinner me ook vuur. En ik weet nog dat de politie op ons afkwam, en ik de angst in hun ogen zag.

Een straatsteen werd door het raam van een langsrijdende politieauto gesmeten. Hij raakte de chauffeur en de twee agenten die achterin zaten sprongen de auto uit. De chauffeur ging ervandoor, de menigte lachte. De twee agenten pakten hun knuppels, maar beseften niet dat de gasten op straat ook knuppels hadden. De jongens renden achter de auto aan en wisten die te stoppen. De overgebleven agent sprong eruit en de auto werd in brand gestoken. Er was geen geweld – behalve als we ons moesten verdedigen. De mensen streden tegen autoriteit, tegen de machthebbers, tegen diegenen die alles overzien.

Het was een immens gevoel. Iedereen was ineens verenigd. Alle verschillende bendes stonden samen sterk. Mensen die elkaar normaal gesproken zouden beschieten, werkten nu plotseling samen. Het was onwerkelijk. Toch hadden sommigen gemengde gevoelens. Je zag hoe alles uit de hand liep. Dat was niet wat we wilden, maar het enige wat we konden doen was rebelleren. Het was geen keuze, maar een noodzakelijkheid.

Voor zover ik weet waren de doelwitten niet met voorbedachten rade gekozen. Niemand wilde dat de lokale middenstand het slachtoffer van onze zaak werd. We gingen gewoon overal naartoe waar we konden.

Een paar dingen luidden het einde in. Mensen stalen dingen door alle adrenaline, maar toen kickte de realiteit in en besefte iedereen dat er consequenties zouden zijn. Iedereen om me heen werd naar noodrechtbanken geleid en kreeg zware straffen. De vriendin van een van m’n vrienden kreeg twee jaar – ook al was ze nog nooit eerder met justitie in aanraking gekomen. Ze had iets doms gestolen, een broek of zo. Een gast die ik ken kreeg vijf jaar, puur en alleen omdat hij bij de rellen aanwezig was.

Het duurde ongeveer een week voordat ik werd gearresteerd. Ik werd veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Dat was niks nieuws of onverwachts. Maar dit keer verschilde het met andere keren, omdat we ons die dag vrij hadden gevoeld – wat niet vaak voorkomt. Het voelde zelfs alsof dit het waard was om voor naar de gevangenis te gaan.

Het gaat nog eens gebeuren, dat weet ik zeker. De hoeveelheid mensen in de gevangenis neemt alleen maar toe en alle ongelijkheid en verongelijktheid zal ook alleen maar groeien. Mensen worden op straat vermoord. Het wordt niet beter. Mensen belanden nog steeds in de criminaliteit omdat ze geen andere keuze hebben. Maar wij krijgen nog steeds de schuld – niet het systeem.

Mensen verheerlijken nu die tijd in 2011. Ze hebben het glimlachend over die dagen. En in zekere zin praten ze er ook vol hoop over. Er zijn mensen in de gevangenis beland, maar deze plek voelt toch al als een gevangenis. Door wat er is gebeurd hebben we hoop gekregen dat verandering mogelijk is. We vochten met z’n allen voor hetzelfde.

Ik weet nu hoe ik me moet uitspreken, maar veel mensen nog niet. We kunnen niet onderdrukt blijven en tot slachtoffers worden gemaakt; mensen moeten worden gezien en gehoord. De straat heeft z’n eigen systemen, leiders en regels. Maar die worden niet gerespecteerd – niet erkend – door de heersende machten. We hebben onze eigen wereld gebouwd omdat dat moest, maar mogen ons daarbuiten niet meer laten gelden. En wanneer je alleen maar meespeelt omdat je daartoe gedwongen wordt, wacht je altijd op de kans om je los te breken.

Volg VICE België ook op Instagram:

Dit artikel verscheen eerder op VICE UK.