Wat je het beste kan zeggen tegen een vriend die net een ouder verloren heeft

Als een van je beste vrienden een ouder verliest schieten woorden vaak tekort. Het is hartverscheurend om iemand zo te zien lijden, vooral omdat het verlies permanent is, en zo groot. Als je iemand in deze situatie wil steunen val je al snel terug op platituden als, 'Gecondoleerd, maar hij/zij heeft tenminste een zinvol leven geleid' of 'Het komt goed, tijd heelt alle wonden.'

Een vriend troosten door een positieve draai aan verdriet te willen geven is niet de beste aanpak. Maar wat dan wel? Het vinden van het juiste sentiment kan lastig zijn: iedereen rouwt anders, wat betekent dat er niet één perfecte reactie is. En als je zelf niet iets dergelijks hebt meegemaakt, kan je je onzeker voelen over hoe je een vriend moet bijstaan. Soms kan de angst om iets verkeerds te zeggen ervoor zorgen dat je helemaal niks zegt, waardoor die rouwende vriend zich nog slechter kan gaan voelen.

Er bestaat geen handboek 'Rouwen voor ongevoeligen', maar als je niet wil klinken als een generieke wenskaart, of teveel de emotionele behoeftes van je vriend in wil vullen, dan is dit een script dat volgens therapeuten kan helpen.

Zeg niet: 'Laat me weten hoe ik je kan steunen', of, 'vertel me wat je nodig hebt'.

Waarom niet: Als je vraagt hoe je een bedroefde vriend kunt ondersteunen, overweldig je hem misschien. In een moeilijke tijd kunnen zulke abstracte vragen lastig zijn, omdat het van je vriend vereist dat hij of zij met een specifieke hulpvraag naar jou toe komt. Verdriet gooit mensen emotioneel uit balans. Wanneer mensen proberen om te gaan met de shock, angst en verdriet die verlies met zich meebrengt, weten velen misschien niet wat ze nodig hebben, omdat ze zich niet kunnen voorstellen dat er ook maar iets is dat zou helpen.

Probeer in plaats daarvan dit: Iedereen heeft hulp nodig bij dagelijkse, huishoudelijke taken zoals koken, schoonmaken en boodschappen doen – deze ogenschijnlijk kleine dingen kunnen moeilijk zijn voor een persoon in rouw. Met dat in het achterhoofd, bied concrete steun door te zeggen: 'Ik breng vandaag graag wat eten langs. Is het goed als ik een paar minuten op visite kom?' Of 'Ik wil graag boodschappen halen die je nodig hebt om je de moeite te besparen. Is dat oké?'

Zeg niet: 'Ik weet dat het moeilijk is, maar je moeder/vader zou willen dat je sterk blijft, hij/zij zou niet willen dat je je verdrietig voelt.'

Waarom niet: Je vriend adviseren om sterk te blijven kan suggereren dat rouw een teken van zwakte is. Helaas is de dood een nare gebeurtenis die iemand zijn veiligheidsgevoel kan ontnemen. Het gevolg is dat nabestaanden zich vaak angstig voelen. Laat ze die gevoelens ervaren.

Probeer in plaats daarvan dit: Je vriend kan van je nodig hebben dat je flexibeler en begripvoller bent dan normaal, omdat hij of zij zich kwetsbaar voelt door de emotionele achtbaan die rouwen met zich meebrengt. Toon medeleven door te zeggen: 'Ik kan me niet voorstellen wat je doormaakt. Ik ben hier voor alles wat je nodig hebt, of 'Ik weet dat je je overweldigd en verdrietig voelt. Het is oké als je gewoon bij me uit wil huilen.'

Zeg niet: 'Hoe gaat het met je?'

Waarom niet: Dit is iemand die dichtbij je staat, geen verre kennis, dus je weet dat diegene zich bagger voelt. Vragen waarop je één-woord antwoorden verwacht, leiden zelden tot intimiteit en ze stimuleren geen eerlijkheid. In plaats daarvan kan zo'n cliché zinnetje je vriend ertoe dwingen om te zeggen dat het goed met hem of haar gaat, terwijl zijn of haar wereld eigenlijk helemaal is ingestort.

Probeer in plaats daarvan dit: 'Ik dacht aan je en heb bloemen meegebracht om je dag op te vrolijken', of 'Het spijt me zo dat je hieronder lijdt. Ik wou dat je dit niet door hoefde te maken.'

Zeg niet: 'Je wil er waarschijnlijk niet over praten … '

Waarom niet: Je kan er beter niet van uitgaan dat het taboe is om te spreken over de overleden ouder. Hoewel het afhangt van het moment en de plek waar jullie zijn, kan herinneringen aan onze verloren dierbaren ophalen, bijvoorbeeld door het delen van foto's en verhalen, juist troost bieden. Afhankelijk van hoe je vriend zich voelt kan praten over de overleden ouder juist goed zijn voor het herstel.

Probeer in plaats daarvan dit: Als je vriend er klaar voor is, nodig hem of haar dan uit om herinneringen te delen. Je zou kunnen beginnen met: 'Wat is een van de meest betekenisvolle herinneringen die je hebt aan je moeder/vader?' Als je de eer had om de ouder te kennen, zou je ook kunnen terugdenken aan jouw favoriete herinneringen.

Zeg niet: 'Alles gebeurt met een reden.'

Waarom niet: Zo'n wollig, vaag spiritueel mantra kan bedoeld zijn om troost te bieden, maar voor nabestaanden kan het ook klinken als ongevoelig geneuzel. De dood is gecompliceerd en zelfs in gevallen waarin een ouder een terminale of langdurige ziekte had, is zo’n verlies een verwoestende gebeurtenis.

Probeer in plaats daarvan dit: In plaats van betekenis proberen te geven aan het verlies kan je beter proberen je vriend of vriendin te laten weten dat alle gevoelens, gedachten en vragen welkom zijn. 'Ik kan me voorstellen dat het moeilijk te begrijpen is waarom dit is gebeurd. Als je ooit wilt praten over hoe je je voelt, ben ik er voor je,' kan een empathische manier zijn om te reageren.

Enkele laatste opmerkingen over troost bieden aan iemand die rouwt: Hoewel velen van ons inmiddels bekend zijn met de vijf stadia van verdriet, verloopt rouwen niet volgens een strak schema, wat betekent dat herstellen tijd kost. Wees geduldig tijdens het proces van je vriend en ga er niet vanuit dat met het verstrijken van de tijd, ook zijn of haar pijn zal afnemen.

Ook jaarlijkse nagedachtenissen kunnen ondraaglijk zijn. Weet dat de eerste bijzonder zwaar kan zijn voor je vriend, dus erken het verlies van je vriend door bijvoorbeeld een kaart, bloemen of een oprechte e-mail of sms te sturen. En onthoud dat nabestaanden nooit over de dood van hun geliefde heen komen. Ze leren slechts omgaan met hun afwezigheid.

Juli Fraga is een gevestigde psycholoog in San Francisco.

Volg ons op Facebook voor meer gezondheidsverhalen en advies voor onvolmaakte mensen.