Denemarken neemt het voortouw in de overstap naar schone energie

Afbeelding: Flickr

Denemarken heeft een plan van wereldformaat, namelijk om de omslag naar compleet schone energie te maken. De overheid wil in de nabije toekomst 70 procent van alle energie in het land winnen uit hernieuwbare bronnen. Voornamelijk door gebruik te maken van windmolens die een stukje van de kust verwijderd zijn. Deze ambitieuse doelstelling willen ze al in 2020 behalen. Daarna wil Denemarken genoeg zonne-energie toevoegen om nog milieu-vriendelijker te zijn. De overstap op elektrische auto’s en het omzetten van afval naar energie moeten er voor zorgen dat het land voor eens en voor altijd af is van het gebruik van fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas. Als dit allemaal lukt heeft Denemarken halverwege deze eeuw maar liefst 100 procent duurzame energie.

Deze plannen liggen nu al een paar jaar op tafel, maar het echte nieuws is dat het nu ook daadwerkelijk resultaten op gaat leveren. Nu andere landen hun beloftes rondom schone energie beginnen te breken, houdt Denemarken zich er juist heel goed aan. Dat betekent dat Denemarken wel eens het eerste rijke, geïndustrialiseerde land is die overstapt naar een economie die draait op schone energie. De klimaatverandering houdt weelderig huis op de wereld en Denemarken doet in essentie wat elk vervuilend land op deze planeet zou moeten doen. Anders kunnen we de ernstige gevolgen van klimaatverandering nooit vermijden.

“We zijn nu al op 43 procent,” zegt Kristoffer Böttzauw in een persverslag. Böttzauw is de waarnemend directeur-generaal van de energiemaatschappij die het energiebeleid van Denemarken coördineert, en hij zegt dat het doel van het land realistisch is.

Er zijn al een aantal landen die helemaal, of bijna helemaal, draaien op vernieuwbare energie. IJsland bijvoorbeeld, gebruikt hydro- en geothermale krachten voor hun energie. En Noorwegen, een land dat maar ietsjes minder dichtbevolkt is dan Denemarken, draait bijna helemaal op energie die wordt opgewekt door waterkrachtcentrales. Maar deze landen werken al op deze manier sinds het begin van de jaren tachtig, en hoeven dus niet een heel groot project te ondermen om hun gehele energiehuishouding te reorganiseren.

Dat is meteen het moeilijkste deel: het aanpassen van de huidige gang van zaken. Onder andere het afbreken van kolencentrales of ruziën met hulpprogramma’s om hernieuwbare energiebronnen een gunstige positie te geven. Laat staan dat je de strijd moet aangaan met invloedrijke energiebedrijven die voor hun rijkdom al jaren vertrouwen op het massaal verbranden van fossiele brandstoffen.

Gelukkig heeft Denemarken een kleine voorsprong in vergelijking met vele andere landen. Na de energiecrisis van de jaren 70 was het land een van de eerste landen die gebruik maakten van windenergie. In de jaren daarna is er veel onderzoek gedaan naar de technologie en de omzetting van wind naar energie. Hierdoor is de Deense windenergiemaatschappij Vestas één van de internationale marktleiders geworden. Dit geeft het land een voordeel in het streven om op volledig schone energie over te stappen.

Een ander belangrijk punt voor Denemarken's succes is dat er al een beter bewustzijn is rond het milieu, maar wat ook bijdraagt aan het succes is sociale gelijkheid.

In 2011 reisde ik naar Denemarken om een aantal van de vele duurzaamheidsprojecten in het land te bezoeken. Ik zag nieuwe installaties die warmte maakten van afval, bezocht duurzame woningen in buitenwijken, en bezocht een geavanceerd windenergie-onderzoekslaboratorium. Ik vroeg me af hoe het kon dat een land als Denemarken zo veel slimme oplossingen had bedacht om de (lucht-)vervuiling tegen te gaan.

Eigenlijk lag het antwoord in de hoge belastingen die de bevolking betaalt. De hoge levensstandaard zorgt ervoor dat mensen minder problemen hebben om een deel van hun salaris kwijt te zijn aan hogere energiebelastingen. Denemarken heeft samen met de andere Scandinavische landen zo’n beetje de beste inkomensgelijkheid van alle OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking) landen. De ongelijkheid neemt wel toe, net zoals in de meeste ontwikkelde landen, maar de ongelijkheid is nog lang niet zo erg als in de VS. Meer sociale gelijkheid zorgt voor een groter draagvlak voor dit soort projecten.

Met de hogere belastingen is de regering van Denemarken in staat om de productie van schone energie te stimuleren, grondeigenaren te betalen voor het ongemak van een windturbine op hun terrein, en op lange termijn te investeren in de infrastructuur om zo de uitstoot van CO2 te verminderen. Denemarken is bijvoorbeeld bezig om een roostersysteem voor steden te ontwikkelen dat het mogelijk maakt om elektrische voertuigen als batterijen te laten werken die zowel energie in als uit het systeem kunnen halen.

Als we een enorme klimaatramp willen voorkomen moeten we massaal overstappen naar schone energie. Het gaat om meer dan alleen de investering in schone energietechnologie en het maken van hernieuwbare energie. Het gaat waarschijnlijk ook om enkele grote sociale veranderingen.