Eet deze vleesetende plant voordat-ie jou te pakken krijgt

Niets wakkert de eetlust zo aan als het vooruitzicht aan een sappig hapje – om vervolgens zelf verslonden te worden.Ik heb het hier niet over de mislukte escabechevan piranha of het moment dat je Anthony Hopkins wilde zijn. Ik heb het over een vleesetende plant in de binnenlanden van Maleisië, die een favoriete snack van een aantal lokale stammen geworden is.

Hoe we dit weten? Een groep onderzoekers van verschillende universiteiten in Noorwegen, Denemarken en andere Noord-Europese landen, ging eropuit om te onderzoeken hoe de Nepenthes door klimaatverandering wordt aangetast.

Nog nooit van de Nepenthes gehoord? Het is een vleesetende plant die zijn oorsprong vindt in Azië en Australië, vooral op Sumatra en Borneo. Vleesetend, als in: ze eten kruipende en gevleugelde insecten. En niet te vergeten kleine gewervelde dieren zoals leguanen. En ratten. En zo nu en dan ook een vogel. Deze planten staan bekend als tropische bekerplanten of 'apenplantjes', vanwege hun bekerachtige knoppen die aan de bovenkant van de plant uitsteken. Apen vinden ze handig om als waterbeker te gebruiken – vandaar de bijnaam.

Om hun prooi te kunnen vangen maken de Nepenthes een siroopachtige vloeistof aan die ze gebruiken om hun slachtoffer in te verdrinken. De vliegen en insecten komen op de kleurrijke bekers van de Nepenthes af, maar wanneer ze dichterbij komen glijden ze in de siroopachtige vloeistof, rechtstreeks in de slokdarm van de plant.

De onderzoekers maakten zich zorgen dat de Nepenthes door klimaatverandering misschien in gevaar zou verkeren. Dus waar zijn ze hun grondige, wetenschappelijke analyse begonnen? Op Flickr, Pinterest en Youtube natuurlijk. Wetenschappelijke tijdschriften zijn echt zo passé.

Ze zochten op 'periuk kera', zo wordt de plant in Maleisië genoemd, en kwamen erachter dat het uitstekend gaat met de Nepenthes. En door twee inheemse stammen in de Maleisische regio van Borneo te volgen, de Bidayuh en Kadazandusun, ontdekten ze nog meer.

De onderzoekers wisten dat de plant in traditionele culturen voor medicinale doeleinden wordt gebruikt tegen van alles, van buikpijn tot bedplassen tot aan malaria. Maar via social media – dé broeiplaats voor wetenschappelijke innovatie – kwamen ze er nu achter dat de Nepenthes een vrij populaire snack is.

"Nepenthes-kelken worden gevuld met plakkerige rijst en groente of vlees. Ze hebben de perfecte maat voor een lichte maaltijd, en door de vorm zijn ze handig om mee te nemen," zeggen de onderzoekers.

De foto's op Pinterest zagen er zo aantrekkelijk uit dat de onderzoekers naar Borneo snelden, waar ze etnobotanische (studie van de relatie tussen planten en mensen) enquêtes afnamen en leerden hoe ze de met rijst gevulde traktaties moesten bereiden. Ze hebben meer dan driehonderd mensen geraadpleegd over de kleverige rijstsnacks geserveerd in de vleesetende bekers, wat dit tot nu toe de "meest uitgebreide etnobotanische studie van gewelfde planten" maakt.

Ze stelden deze cruciale culinaire vraag: heeft de zuurgraad van de dodelijke siroop bijgedragen aan de heerlijkheid van de traktatie? Heeft het de rijst plakkeriger gemaakt? Blijkbaar niet: "We hebben de pH-waarde en chemische activiteit geanalyseerd, en er lijkt geen effect te zijn op de rijst."

Eén van de onderzoekers leerde hoe je de smakelijke traktatie moet bereiden, en heb jij even geluk: hier is het recept. Volgens de onderzoekers kun je de plant ook gewoon in tuincentra bemachtigen:

"Knip de kelken bij, spoel ze om en vul ze tot de helft met doorweekte Thaise witte plakrijst. Voeg hier sterk gezouten kokosmelk aan toe totdat de rijst bedekt is. Plaats de kelken in een stomende pan en laat ze ongeveer een uur koken. Op de markt wordt er vaak kip of gekruide garnaal aan toegevoegd, en worden ze prachtig gegarneerd met pinda's of pandanblad."

Wie de bal kaatst kan hem terugverwachten, Nepenthes; vanaf nu kun je je fotosynthese maar beter met één oog open uitvoeren.

De onderzoekers waren tevreden met de resultaten. Ze ontdekten een nieuwe snack en trekken de volgende conclusie: "De oogst van de kelken schijnt de hoeveelheid planten niet te verminderen." Daarbij moedigen ze andere onderzoekers aan om social media te gebruiken om dingen te ontdekken die ze eerder waarschijnlijk niet hadden gevonden.

Een andere dienst de onderzoekers ons hebben bewezen? Ze hebben onze aandacht op een geweldig goeie Maleisische cartoon gevestigd: Upin & Ipin, over twee tweelingen die geen ouders meer hebben maar toch een vrolijk leven leiden in een Maleisische kampong. In één zeer spectaculaire aflevering genieten de tweelingen van een heerlijk gevulde Nepenthes. De aflevering is zo spannend dat-ie inmiddels al bijna acht miljoen keer is bekeken – in Maleisië wonen in totaal nog geen dertig miljoen mensen.

De onderzoekers weten nu wat bijna acht miljoen kinderen in Maleisië al lang wisten: vleesetende planten gevuld met rijst zijn heerlijk.