Wat gebeurt er als Marine Le Pen president van Frankrijk wordt?

Bovenste afbeelding: Still uit Marine Le Pens campagnefilmpje

Zoals de peilingen in Frankrijk al maandenlang unaniem voorspelden, kwam Marine Le Pen afgelopen weekend door de eerste ronde van de presidentiële verkiezingen in Frankrijk. Diezelfde peilingen zeggen dat ze verslagen zal worden in de tweede ronde, maar laten we ons even voorstellen dat de peilingen ernaast zitten en het ondenkbare wel gebeurt. Laten we ons even voorstellen dat Marine Le Pen op 7 mei uitgeroepen wordt tot de winnaar van de Franse presidentiële verkiezingen. Wat dan?

Als de nieuwe bewoner van het Élysée Palace – waar Franse presidenten sinds 1848 wonen – kan ze het land op zijn kop zetten, niet alleen door "fatsoenlijk muzikaal onderwijs in scholen te herstellen" (wat punt 112 is van de 144 punten in haar verkiezingsprogramma voor het land), maar ook door wijzigingen in de grondwet door te voeren, Frankrijk de EU te laten verlaten, de Franse frank terug te brengen en de grenzen te sluiten. Kortom, als Le Pens plannen erdoorheen komen, dan zal alles veranderen voor de Franse burgers, Franse bedrijven, de Europese Unie en de financiële markten.

Om erachter te komen wat Frankrijk mogelijk te wachten staat na de verkiezingen, vroeg ik Nicolas Lebourg, een historicus gespecialiseerd in Le Pens partij Front National, om wat licht te werpen op deze potentiële toekomst.

Meestal wordt een nieuwe Franse president ongeveer tien dagen na de tweede ronde van de presidentiële verkiezingen officieel geïnaugureerd. Op zijn laatst gebeurt dat op de laatste dag van de vertrekkende president – wat in dit geval op 14 mei zou zijn. Voor de 14e zou Marine Le Pen niet officieel president zijn – dit is een overgangsperiode waarin ze kennis kan maken met haar nieuwe rol, en financiële markten alvast kunnen instorten.

Als Le Pen verkozen wordt, is het bijna zeker dat beleggers zich zullen haasten om Franse aandelen te verkopen, uit angst dat het land dat de Eurozone verlaat en wellicht zelfs de EU – of om het land te straffen voor zijn politieke keuze. Econoom Gaël Giraud stelt dat als dat gebeurt, Frankrijk alleen nog maar leningen zal kunnen afsluiten tegen aanzienlijk hogere rentetarieven. Le Pen weet ook dat deze situatie er mogelijk aan zit te komen, en heeft dus voorgesteld dat de Banque de France toestemming krijgt om Franse schuld te kopen (punt 43 van haar verkiezingsprogramma) en geld aan de staat mag lenen. Dat is nu niet mogelijk en kan leiden tot enorme inflatie. Buitenlandse investeerders kunnen hun geld uit Frankrijk halen en het ergens anders stoppen, en zo een liquiditeitscrisis voor Franse banken veroorzaken en de economische wereldorde opschudden.

In juni, na de presidentsverkiezingen, zijn er parlementsverkiezingen waarbij nieuwe parlementsleden worden gekozen voor de Assemblée nationale (het Franse lagerhuis). Als een groot aantal parlementsleden van de partij van de president zetels winnen, kan ze rekenen op een absolute meerderheid, wat regeren een stuk makkelijker zou maken voor haar. Echter, zoals in het verleden gebeurd is, kunnen andere partijen een alliantie vormen om te zorgen dat Front National niet nóg meer macht krijgt.

Meerderheid of geen meerderheid, het Front National zal waarschijnlijk een redelijk groot aantal zetels in de Assemblée nationale krijgen als Le Pen president wordt in mei. De gehele partij zal meeliften op haar overwinning – een presidentiële overwinning trekt meer kiezers en potentiële parlementsleden van de centrumrechtse partij Les Républicains zouden haar kunnen steunen – wat een behoorlijke stijging van de zetels zou kunnen betekenen. Zoals Le Pen de Franse krant Le Monde recentelijk vertelde: "De laatste aantal jaren hebben we mensen met verschillende achtergronden in onze partij verwelkomd. Veel mensen zullen zich bij ons willen aansluiten na de eerste ronde van de verkiezingen, tussen de rondes in en na de tweede ronde."

In haar campagne hamert Le Pen erop dat haar eerste doelstelling is om 'de mensen hun stem terug te geven'. De manier waarop ze dat wil doen staat hoog op haar lijstje: het tweede punt op haar verkiezingsprogramma is om regelmatig referenda te houden, waarvan sommige haar in staat stellen de Franse grondwet te wijzigen.

Moeten Franse kiezers die haar niet hebben gekozen zich zorgen maken over die referenda? Volgens Lebourg zou het ze juist wat macht geven bij het kiezen van welke richting het land op moet gaan: Franse burgers kunnen Le Pens voorstellen tegengaan door 'nee' te stemmen bij een referendum. Bij elk referendum staat de reputatie van de president op het spel, net als het beleid dat ze wil invoeren.

Marine Le Pen wil sneller van de invloed van de EU in Frankrijk af dan je "interne markt" kunt zeggen. Ze vertelde Le Monde dat, als ze wint, ze direct na de verkiezingen een referendum zal houden, gericht op, in haar woorden, "in de grondwet de suprematie van de Franse wet ten opzichte van Europese verdragen vastleggen". Met een mandaat is ze van plan naar Brussel te gaan om te onderhandelen over de dingen waarvan ze denkt dat ze cruciaal belang zijn voor de onafhankelijkheid van Frankrijk: de eigen valuta terugkrijgen, geen invloed van het Europese parlement in Frankrijk en complete macht over het eigen budget en territorium. Het is letterlijk het eerste punt van haar 144 punten tellende verkiezingsprogramma.

Ze heeft ook plannen voor een ander referendum over de vraag of Frankrijk in de EU moet blijven. Dat referendum moet plaatsvinden na een halfjaar presidentschap. Ze heeft gezegd dat als de EU haar alles geeft wat ze wil in die onderhandelingen – wat, zoals je snapt, niet waarschijnlijk is – ze het Franse volk zal vragen voor het behoud van het lidmaatschap van de EU te stemmen. Maar als dat niet het geval is, zal ze campagne voeren om de EU te verlaten.

En hoe zou Frankrijk stemmen bij een referendum over EU-lidmaatschap? Er zijn niet veel recente en betrouwbare gegevens, maar in maart 2016 (voordat het Verenigd Koninkrijk stemde om de EU te verlaten) zei 53 procent van de ondervraagden dat ze een referendum wilden, terwijl twee maanden later 45 procent van de ondervraagden zei bij de EU te willen blijven, tegenover 33 procent die de unie zou willen verlaten. Lebourg vertelt me dat nadat de Britten stemden om te verlaten "een opiniepeiling liet zien dat de Brexit de Fransen meer bereid had gemaakt om in de EU te blijven". 67 procent van de ondervraagden zei op dat moment dat lid van de EU zijn volgens hen iets positiefs was.

Veel de 144 maatregelen in Le Pens verkiezingsprogramma zijn gericht op de arbeidersklasse. Zoals haar voornemen om de pensioenleeftijd naar 60 te brengen, het basispensioen te verhogen en gas- en elektriciteitsprijzen met vijf procent te verminderen. Ze denkt dat al het extra geld voor al die maatregelen kan komen uit bezuinigingen op immigratie en de EU. Ze wijs er in haar verkiezingsprogramma op dat ze hoopt "de orde te herstellen in de Franse overheidsfinanciën door een einde te maken aan het verkeerd uitgeven van publiek geld (met name aan immigratie en de Europese Unie) en door het bestrijden van sociale- en belastingfraude." Besparingen zouden bijvoorbeeld gemaakt kunnen worden door medische hulp aan ongeregistreerde immigranten op te schorten.

Marine Le Pens vijanden zijn vooral de immigranten en niet bijvoorbeeld de financiële sector. Ze suggereert nergens dat extra geld binnengebracht kan worden door multinationals een paar procent meer belasting te laten betalen. Volgens haar verkiezingsprogramma zijn al haar sociale plannen voor de arbeidersklasse haalbaar zonder belastingen te verhogen, simpelweg door immigratie te beperken en mogelijk de EU te verlaten. Uiteraard blijft het Front National weg van een exact bedrag dat ze zullen besparen. Er is niet eens consensus over binnen de partij zelf: Lebourg vertelt me dat "in 2012, Marine Le Pen schatte dat immigratie ons 40 miljard euro kostte. In 2014 was dat volgens haar 70 miljard euro, en in 2015 100 miljard. Op de zomerconferentie van de partij in 2016, schatte haar secretaris-generaal Nicolas Bay de kosten tussen 25 miljard en 60 miljard euro."

In 2012 richtte Le Pen de Rassemblement Bleu Marine op – een politieke coalitie van meerdere Franse rechtse- en extreemrechtse partijen. De coalitie werkt als een politiek blok en het hoofddoel is om voor rechtsorde in het land te streven. Zodra ze president is, wil Le Pen 15.000 nieuwe politieagenten (punt 13 van haar manifest) aanstellen, om actie te ondernemen tegen "criminele bendes" en terrorisme, wat voorgesteld wordt in punten 29 tot 31 door "alle organisaties te verbieden die iets te maken hebben met islamitisch fundamentalisme," alle "extremistische moskeeën" te sluiten en "alle mensen met twee paspoorten die gelinkt zijn aan jihadistische kanalen te verbannen." Uiteraard zal ze een aantal juridische problemen krijgen bij het proberen deze maatregelen door te voeren.

Volgens Lebourg is de echte bouwsteen van haar programma – de strijd tegen terrorisme – sterk verbonden met haar ideeën over multiculturalisme en immigratie. Wanneer ze over het ene probleem praat, weten haar aanhangers dat ze ook over het andere praat. Lebourg stelt: "Voor het Front National is terrorisme niet gewoon een veiligheidsprobleem, maar ook een cultureel probleem. Dat brengt de multiculturele en multi-etnische samenleving van Frankrijk in gevaar."

Als Le Pen het presidentschap wint, zal haar overwinning zeker leiden tot grote protesten in heel Frankrijk. Maar zouden Franse mensen daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op haar beleid door te staken en protesteren?

Le Pen heeft duidelijk gemaakt dat ze niet denkt dat er protesten zouden moeten zijn zolang Frankrijk zich nog in een noodtoestand bevindt – wat tot minstens 15 juli nog zo zal zijn. Volgens Lebourg is het duidelijk dat "een verbod op demonstraties niet gerespecteerd zal worden door de Fransen in een tijd als deze. Ze zou waanideeën moeten hebben om demonstraties te verbieden."

Hoewel het waarschijnlijk oké zal zijn om te protesteren is het zevende punt van Le Pens manifest om "beroepsprocedures voor slachtoffers van laster en misbruik te vereenvoudigen." Dus als je ervoor kiest de straat op te gaan om tegen President Le Pen te protesteren, zorg er dan voor dat je niet te grove dingen over haar roept.