De tragikomische perfectie van Marge Simpson

"Lisa can philosophise. Bart's adept at spinning lies. Homer's a delightful fella. Marge, with hair by Frank Lloyd Wright." Zo luidt Apu's beschrijving van de moederkloek van de Simpsons in het liedje dat hij zingt over zijn Kwik-E Mart. Marge Simpson, het schorre moreel kompas van het beroemdste televisiegezin ter wereld, wordt vaak herkend aan en gedefinieerd door haar torenhoge blauwe haar, en weinig meer. Naast de buitensporigheid van Homer, de brutaliteit van Bart en de droge observaties van Lisa wordt Marge vaak over het hoofd gezien als het komische genie van The Simpsons.

Schrijver en showrunner van The Simpsons Bill Oakley heeft weleens gezegd dat Marge-afleveringen vaak als test aan junior schrijvers werden gegeven, omdat die het moeilijkst waren om grappig te maken. Maar Oakley en zijn co-schrijver Josh Weinstein ontdekten in de loop van de jaren dat haar personage een diepte heeft die de andere, meer karikaturale personages niet hebben. Julie Kavener, de stem van Marge, staat erom bekend dat ze in haar contract heeft laten vastleggen dat ze de stem niet in het openbaar hoeft te doen – om het mysterie van Marge in stand te houden, beweert ze.

Marge is een radicaal personage. Op het eerste gezicht is ze een geanimeerd archetype – de sitcom-moeder die zich constant loopt te verontschuldigen voor en de puinhopen opruimt van haar lompe echtgenoot en ondeugende kinderen. In Bart on the Road moeten Bart en Lisa een dagje met hun ouders meelopen op werk. Bart kiest voor Marge, en zegt tegen Lisa: "Ik ben altijd al een voorstander van vrouwen op de werkvloer geweest. Ik kan er ook niets aan doen dat de tv op de werkvloer van mam staat." Maar wanneer Marge het toestemmingsformulier van Bart invult, leest ze hardop voor: "Let op: huisvrouw is niet toegestaan aangezien het geen echte baan is, daarom krijg je er ook niet voor betaald."

Marge heeft dezelfde frustraties als de sitcomvrouwen en -moeders die haar voorgingen, van Lucy en Wilma Flinstone tot Carol Brady en Roseanne, maar ze slaagt er beter in om deze clichés te deconstrueren dan de rest, doordat ze in de hypersatirische wereld van The Simpsons leeft. Het enige waarin de wereld van Springfield consistent is, is z'n absurdisme – en toch voelen de personages menselijk. Dat is wat de serie zo speciaal maakt. En Marge is misschien nog wel het menselijkste personage van ze allemaal.

Haar identiteit – als echtgenote, moeder, vrouw – wordt gekenmerkt door opoffering. In The City of New York vs Homer Simpson turen Marge en Lisa verlangend in de winkelruit van een designerschoenenwinkel. "Jammer dat ik al een paar schoenen heb," zegt Marge. Marge kan zich niet voorstellen dat ze geld uitgeeft aan zichzelf, terwijl Homer zonder pardon geld uitgeeft aan magische boontjes of de grootste sandwich ter wereld.

Als Marge wél eens aan zichzelf denkt, wordt ze daar gelijk voor gestraft. Wanneer ze op bowlen gaat, denkt Homer dat ze een affaire heeft. Wanneer ze aan de slag gaat bij de kerncentrale, wordt ze gelijk het doelwit van seksuele intimidatie. Wanneer ze pretzels gaat verkopen vanuit een busje, belandt ze midden in een bendeoorlog tussen de maffia en de yakuza. En elke keer als Marge er niet is, valt het gezin uit elkaar. De aflevering Homer Alone uit seizoen drie onderzoekt hoe onmisbaar Marge is voor de gezinsdynamiek – schrijver David M. Stern geloofde dat de show een "diepere laag van komedie" zou bereiken als Marge een zenuwinzinking had. De meeste grote Marge-verhaallijnen draaien om de chaos die ontstaat als ze weg is. Natuurlijk komt ze altijd terug om de balans weer te herstellen; want dat is The Simpsons, en haar tragische afhankelijkheid van de afhankelijkheid van anderen is een grap die nooit gaat vervelen.

Marge's kleine momenten van vrijheid komen altijd wanneer ze merkt dat het gezin haar niet genoeg waardeert. In A Streetcar Named Marge omarmt ze de waanzin van Blanche DuBois, en valt ze Ned Flanders aan met een gebroken fles wanneer ze hem aanziet voor Homer. In Marge on the Lam, een van de meest radicaal feministische momenten van de serie, gaan Marge en Ruth Powers op een Thelma and Louise-achtige roadtrip.

Marge bloeit op wanneer ze haar talenten omarmt. In Brush With Greatness uit seizoen twee ontdekken we dat Marge een ongelofelijk goede schilder is. In The Springfield Connection laat ze zien dat competentie niet tegen misogynie op kan: wanneer ze vraagt of ze bij de politie mag, wordt ze dertig seconden lang door Chief Wiggum en consorten uitgelachen. Dit zijn de momenten waarin Marge het beste tot haar recht komt. Ze is meer dan een bijfiguur, een schaduw van de uitbundigere en bottere figuren in het gezin: Marge is een onaangeboorde bron van talent, medeleven en moed.

De rest van Springfield ziet Marge als een zeurkous omdat ze de enige stem van de rede is in een stadje waar de rede niet bestaat. Wanneer bij de gemeentevergadering wordt gevraagd of iemand bezwaar heeft tegen het voorstel, gaat er een gemompelde golf van "waarschijnlijk Marge" door de zaal. In Marge versus The Monorail is Marge de enige die door de bullshit van Lyle Stanley heen prikt. Hoewel haar vrienden haar vaak zien als een vreugdeloze saaineus, storten ze in wanneer ze er niet is, zoals in de aflevering Marge in Chains, waar de inwoners van Springfield uiteindelijk hun excuses aanbieden aan Marge in de vorm van een standbeeld van Jimmy Carter met haar kapsel.

Een van de treurigste Marge-momenten komt uit Marge Be Not Proud in seizoen zeven. Haar enige wens voor Kerstmis is een familieportret dat niet verpest is door Barts kattenkwaad. Natuurlijk lukt dat niet, en Marge trekt zich terug, niet zeker wetend of ze nog steeds van haar zoon houdt. Maar weinig vrouwelijke personages in de televisiegeschiedenis hebben de afgestomptheid laten zien van een matriarch die zichzelf – of misschien haar kind – ziet als een mislukking. Zoals zoveel vrouwen van haar tijd ziet Marge de fouten van anderen vooral als tekortkomingen van haarzelf.

The Simpsons is een van de eerlijkste representaties van de enorme druk die op vrouwen werd geplaatst door het kerngezin. De ultieme Marge-aflevering is natuurlijk Scenes from the Class Struggle in Springfield, waarin Marge een glimp van haar ideale leven krijgt door een afgeprijsd Chanelpak. "Je hoeft niet alles te rationaliseren," zegt ze voordat ze het koopt, en voegt nog toe: "Ik koop het! Dat is goed voor de economie." Terwijl Marge als een bezetene haar designeroutfit vermaakt om de elite van Springfield bij te benen, voelen we haar wanhoop wanneer ze haar familie smeekt om zich één avondje te gedragen.

Marge's trots stroomde over naar de echte wereld in 1990, toen First Lady Barbara Bush zei dat The Simpsons het "domste was wat ze ooit had gezien", en dat ze wou dat het typische Amerikaanse gezin "meer als de Waltons, en minder als de Simpsons" was. Bush kreeg een brief van 'Marge' die begon met: "Ik heb recentelijk uw kritiek op mijn gezin gelezen, en was daar erg door gekwetst." Bush voelde zich geroepen om te antwoorden: "Wat aardig van je om me te schrijven. Ik ben blij dat je je hart hebt kunnen luchten; ik had me dom genoeg niet gerealiseerd dat je er eentje hebt."

Het is de combinatie van treurigheid, oprechtheid en klungeligheid die Marge zo hilarisch maakt. Marge schildert, ze maakt schoon, ze kookt, ze zingt, ze maakt huisgemaakte Pepsi, ze gebruikt een pistooldemper in de keuken. Marge is alles.