Kan de Wet voor Bedreigde Diersoorten zich aanpassen aan klimaatverandering?

Diersoorten die worden bedreigd door klimaatverandering, kunnen nu worden beschermd door de Wet voor Bedreigde Diersoorten (ESA), aldus een panel van drie rechters van het op een na grootste gerechtshof in de Verenigde Staten.

Door de uitspraak van vorige week kan een Pacifische baardrob als "bedreigd" worden gelabeld, puur gebaseerd op de klimaatprognoses tot het einde van deze eeuw – de eerste keer dat dit ooit is gebeurd.

Olielobbyisten en inheemse groepen in Alaska gingen in beroep tegen het op de lijst zetten van de zeehond, wiens lot is verbonden met de Arctische zee. De eisers beweerden dat de National Marine Fisheries Service geen gebruik maakte van de "beste wetenschappelijke en commerciële data die beschikbaar waren," voor een juiste beslissing.

"De rechtszaak is een goed voorbeeld van hoe belangrijk het is dat we een beslissing maken op basis van alle bestaande informatie," zei Jon Kurland, assistent-regionale beheerder van het National Oceanic en Atmospheric Administation (NOAA) van de Alaska Protected Resources Division, aan mij. "Het alternatief is dat we niets beslissen voor deze soorten en ze beschermen."

In 2014 kwam NOAA op basis van modellen van het Intergouvernementele Panel over Klimaatverandering tot de conclusie dat "later deze eeuw een grote afname in ijs wordt verwacht en dat deze veranderingen voor minder zeehonden zorgen." Daarnaast wordt verwacht dat de hoeveelheid winterijs voor 2050 met rond de 40 procent zal afnemen. Het zomerijs op de Noordpool zal daarbij in de komende 20 jaar waarschijnlijk verdwijnen.

Voordat de ESA in 1973 tot stand kwam, probeerden Amerikanen al diersoorten te redden. Hier is veel bewijs voor te vinden in het Amerikaanse National Wildlife Refuge System, en ingrijpende wetsartikels zoals de Migratory Bird Treaty Act van 1918.

Nu we steeds dieper in het Anthropoceen duiken, het tijdperk van de mensen, hopen veel natuurbeschermers dat wetten zoals de ESA ervoor kunnen zorgen dat het dierenrijk zich kan aanpassen aan de nieuwste bedreiging: klimaatverandering.

De afgelopen jaren beseffen vertegenwoordigers van het dierenrijk steeds vaker het gevaar van de opwarming van de Aarde voor diersoorten en de leefomgeving. Soms moeten ze hun beoordeling daarbij baseren op klimaatmodellen en dus voorspellen hoe soorten zich zullen aanpassen, en hoe we dit kunnen herstellen.

Wetenschappers van de US Fish and Wildlife Service (USFWS) stelden bijvoorbeeld dat veelvraten, een sneeuw-afhankelijk zoogdier uit de wezelfamilie, op de bedreigde lijst moest omdat ze door de stijgende temperaturen minder goed een hol in de sneeuw konden maken. Maar in 2014 wees de USFWS deze aanbevelingen af, en besloot om de soort niet te beschermen. Er werd destijds vermoed dat politieke druk vanuit de Oostelijke staten, vanwege de vermeende bedreiging voor particulier eigendomsrecht, de beslissing van de instantie beïnvloedde.

"Dus je kan nu zeggen, 'Hier is het leefgebied van deze soort nu, maar we denken dat klimaatverandering het leefgebied naar het Noorden laat opschuiven. En daarom moeten we niet alleen dit leefgebied beschermen, maar ook het toekomstige leefgebied.' Terwijl dit alles is gebaseerd op speculatie," zei Myron Ebell, directeur van het Center for Energy and Environment van de Competitive Enterprise Insitute, die het beschermen van de soort betwistte.

In april eiste de kantonrechter Dana Christensen dat het instituut het op de lijst zetten van de veelvraat zou heroverwegen. Ze merkte hierbij op dat er "een hele grote onzekerheid is om de juiste tekenen te kunnen zien."

Zaken als dit zijn vaak een doorn in het oog van milieuactivisten, omdat tegenstanders vaak stellen dat de ESA nooit is bedoeld om over speculatieve klimaatdreiging te gaan. Maar wat de dissidenten zich niet realiseren is dat voorspellende modellen de beslissingen al in stand houden. NOAA gebruikt bijvoorbeeld ecosysteemmodellering om de invloed van haaienvisserij op de gehele mariene gemeenschap te voorspellen.

"Het is niet ongebruikelijk om naar modellen te kijken voor we beslissen of iets op de lijst komt. Het op de lijst zetten van dieren vanwege het klimaat is slechts een deel van de voorbeelden," vertelt Angela Somma, die de Bedreigde Diersoorten Afdeling van NOAA leidt, aan mij.

Milieuorganisaties zoals de Center for Biological Diversity noemden de uitspraak van vorige week "een grote overwinning" voor de Pacifische baardrobben. Omdat de uitspraak een nieuwe weg inslaat voor bedreigde diersoorten, wordt het nu mogelijk dat andere diersoorten die worden bedreigd door het klimaat, zoals de Amerikaanse pika of de Pacifische zalm, in de toekomst ook bescherming kunnen krijgen door de ESA.

In de VS wordt meer dan de helft van de vogelsoorten door klimaatverandering bedreigd. Volgens de Internationale Unie voor Bescherming van de Natuur, bedreigd de opwarming van de aarde meer dan 1,400 bedreigde diersoorten wereldwijd. Dit jaar stierf de Bramble Cay-mozaïekstaartrat, een inheems Australisch knaagdier uit de Groot Barrièrerif, als eerste uit door de door mensen veroorzaakte klimaatverandering.

"Dit soort dingen gaan steeds meer voorkomen," zei Kurland.

"We proberen de toekomst niet te voorspellen, we nemen gewoon de conservatieve aanname. Er is namelijk geen enkele aanwijzing dat de uitstoot van broeikasgassen gaat veranderen."