De economie van de toekomst zwerft op een deelfiets door de straten van Amsterdam

deelfietsen

Het is vrijdagavond als de appjes m’n scherm binnenrollen van vrienden die het in de kroeg wel heel erg naar hun zin hebben. Hoewel een rustig avondje op de bank me best een goed idee leek, besluit ik toch maar op te fiets te stappen. Aangezien mijn bovenburen nogal een groot balkon hebben dat over mijn raam heen hangt, kan ik binnen niet zien wat voor weer het buiten is. Prima, want op die manier hoef ik m’n ramen nooit te zemen, maar ik heb ook geen idee wanneer het regent. Een regenpak bezit ik al sinds de middelbare school niet meer, en ik zal wel gek zijn als ik niet liever een droge tram pak. Tegen de tijd dat ik ‘s nachts klaar ben om naar huis te gaan, rijdt diezelfde tram alleen niet meer meer.

De Amsterdamse start-up FlickBike komt met de oplossing. Na het ‘deelhuis’ (Airbnb) en ‘deelgereedschap’ (Peerby) hebben Rotterdam en Amsterdam sinds vorig jaar herfst ook de deelfiets. Al die bedrijven maken deel uit van de deeleconomie, waarin het consumeren van ‘gedeelde’ producten en diensten centraal staat. Dat betekent dat jij en je buurman van dezelfde spullen gebruik kunnen maken waardoor de prijs omlaag gaat en dat is best prettig, want het leven in grote steden is over het algemeen al duur genoeg.

Videos by VICE

Behalve FlickBikes slingeren er ook oBikes door Amsterdam.
Behalve FlickBikes slingeren er ook oBikes door Amsterdam.

Vanaf vijftig cent kun je in Rotterdam en Amsterdam een fiets op een willekeurige plek oppikken en ermee rondrijden. Om dat te kunnen doen moet je de QR-code die op de fiets zit met je app te scannen en het slot gaat open. Best een goed idee, want het is mij meer dan eens overkomen dat mijn eigen fiets bij de fietsenmaker stond en ik toch echt het liefst op twee wielen ergens naartoe ging. Bovendien is zo’n deelfiets best handig als je ergens met het OV heen gaat maar dus liever op de fiets terug wil.

Betalen voor je deelfiets doe je achteraf via een app. En oké, goedkoop is het niet, maar een euro betalen om ‘s nachts thuis te komen is nog altijd beter dan 4,50 te betalen voor een nachtbus vol kotsende Britse toeristen.

Om die reden besluit ik toch maar zo’n app te installeren. Een snelle scan van het menu leert mij dat er alleen rondom mijn huis al vier FlickBikes geparkeerd staan die ik gratis kan reserveren. Vanaf dat moment heb ik nog vijftien minuten om de fiets daadwerkelijk op te halen. Deelfietsen kun je behalve via FlickBike trouwens ook huren via Donkey Republic en oBike.

Het delen van fietsen is in Nederland geen nieuw concept. Aan je OV-jaarkaart kun je bijvoorbeeld al jaren gratis een OV-fietsabonnement koppelen waarmee je een fiets huren op stations. Het nadeel van de OV-fiets is dat je de fiets na gebruik weer naar een station moet brengen. De deelfietsen in Rotterdam en Amsterdam kun je daarentegen op willekeurige plekken ophalen en ook weer achterlaten. De kans dat er eentje dichtbij staat als je ‘m nodig hebt, is dus best wel groot. Heb je de fiets gebruikt? Terugbrengen naar een speciaal rek hoeft niet; je kunt de fiets gewoon tegen je huis aan parkeren of zelfs tegen een willekeurige lantaarnpaal.

Het gemak van het huren verklaart de populariteit in andere landen. Vooral in China is de deelfiets een succes. Fietsdeelbedrijf Bluegogo overlegde daar met lokale gemeentebesturen voor het begon met de massale dump van leenfietsen in steden. Daar begon het delen dus positief, maar inmiddels staan de eerste exemplaren weg te roesten. De fietsen zijn namelijk van slechte kwaliteit, waardoor ze na een tijdje vanzelf niet meer gehuurd worden.

Chinezen op oBikes. Foto via Chuwa / Flickr
Chinezen op oBikes. Foto via Chuwa / Flickr

In internationale media doken foto’s op van grote stapels afgedankte Chinese deelfietsen. In tegenstelling tot in Nederland betaal je in China namelijk geen boete als je de fiets niet op slot zet of kapotmaakt. De Chinese politie heeft er een dagtaak aan om de straten ‘zwerffietsvrij’ te houden en dumpt de fietsen dan ook op grote hopen zodat de wegen in ieder geval begaanbaar blijven. In sommige gevallen zijn de gebruikers de politie echter voor en dumpen zij een fiets na gebruik gewoon in een vijver of sloot.

Ook in Amerika ging de introductie niet overal van een leien dakje. Deelbedrijf Bluegogo verscheepte honderden fietsen naar San Francisco en stond op het punt deze te verspreiden, toen de gemeente het bedrijf een halt toe riep.

Deelfietsen in Amsterdam lijken eenzelfde lot beschoren. De introductie van deelfiets verloopt in onze hoofdstad allesbehalve soepel. Op social media doken al snel foto’s op van gesloopte fietsen. Een bewoner van Amsterdam-West was zelfs zo ongecharmeerdvan de zwart-oranje FlickBike-fietsen dat hij er direct na de plaatsing eentje bij het grofvuil dumpte met een bordje ‘Meenemen’ erbij. Je fiets in Amsterdam fatsoenlijk parkeren is namelijk al knap lastig, laat staan als de rekken ook nog volgepropt worden met anonieme deelfietsen. Bovendien zet lang niet iedereen z’n deelfiets netjes in een rek terug. Op Twitter doken foto’s op van gebruikers die hun FlickBikes na gebruik middenin een park achterlieten. Bewoners pikten het niet dat hun wijk ineens met zwervende deelfietsen volgepropt werd en leefden zich uit op enkele zwerfexemplaren.

Amsterdam & deelfietsen, vooralsnog geen onvoorwaardelijke liefde pic.twitter.com/UI1SfyVgpi
— Tom Roes (@tomroes) 7 augustus 2017

https://twitter.com/jochemfloor/status/895332821182566401/photo/1?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E895332821182566401&ref_url=https%3A%2F%2Fvicemoney.nl%2F2017%2F08%2F14%2Fde-economie-van-de-toekomst-zwerft-op-een-deelfiets-door-de-straten-van-amsterdam%2F

Reden genoeg voor de gemeente Amsterdam om in te grijpen. In 2014 haalde de gemeente alleen al zo’n 70 duizend ‘weesfietsen’ weg die in rekken stonden weg te rotten. Dat is geen goedkope aangelegenheid; het schoonhouden van fietsenrekken kost de gemeente 76 euro per fiets. En aangezien de gemiddelde Amsterdammer al 1,3 fiets per persoon bezit, waarvan er veel zijn geparkeerd in openbare rekken, zijn al die deelfietsen een behoorlijke en vaak zelfs onnodige extra last voor de publieke ruimte.

Daarom deed de gemeente Amsterdam begin deze maand de deelfiets in de ban. Vanaf september moeten ze weg zijn, anders worden ze verwijderd. Toch zijn de deelfietsbedrijven voorlopig niet van plan om hun stalen rossen weg te halen. In plaats daarvan willen ze met de gemeente rond de tafel gaan om goede afspraken te maken, omdat zij denken dat er wel degelijk behoefte is aan deelfietsen, al was het alleen maar om toeristen een snel en goedkoop transportmiddel aan te bieden. Sterker nog: na alle commotie rondom deelfietsen heeft start-up Felyx het plan opgevat om dan maar ‘deelscooters’ door Amsterdam te gaan verspreiden. In ieder geval staan er voorlopig nog genoeg deelfietsen in de straten, wat goed nieuws is voor jou en mij, als je deze maand met je aangeschoten hoofd weer eens geen zin hebt om de allerlaatste tram te pakken.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: