Eten

De oer-Hollandse bitterbal is verboden in China

Dit wordt al jaren gezegd door snackondernemers onderling: wanneer worden Nederlandse bitterballen groot in China? What’s up, bitterballenkoningen van Nederland?

Ze blijken het al jaren te proberen, de snackfabrikanten, maar niet iedereen slaagt erin überhaupt bitterballen over de Chinese grens te krijgen. De snackfabrikant van onder andere Mora-snacks beloofde vorig jaar maart al de stap naar het oosten te zetten. “Als één op de tien Chinezen een keer per jaar een bitterbal eet, dan doen wij goede zaken,” zei een woordvoerder destijds tegen Nu.nl. En twee maanden geleden wilden ze wéér, maar ze zaten nog steeds in de onderzoeksfase.

Videos by VICE

Maar dat komt vooral door één probleem: Chinese voedselwetten blijken veel strenger dan de Nederlandse. Bij de Olympische Spelen van 2008 in hoofdstad Beijing werden de duizenden ballen van Van Dobben onderweg naar het Holland Heineken House tegengehouden, omdat de Chinese overheid “problemen heeft met het Braziliaanse vlees dat in de bitterballen is verwerkt.”

Rotterdamse ondernemer Benjamin Broekman probeerde het tien jaar geleden, maar ook hij werd tegengehouden, “omdat er teveel stoffen in de bitterballen zitten die niet toegestaan zijn,” vertelt hij op Skype. Inmiddels zit hij al 42 jaar in de provincie Guangdong en verkoopt hij tóch bitterballen via zijn bedrijf Dutchy Snacks – elk jaar steeds meer. Daarnaast gaan zijn saucijzenbroodjes als een tierelier, en is Benjamin net gestart met de import van verse Hollandse nieuwe.

We spraken Benjamin Broekman over de bitterbal in China.

MUNCHIES: Ha Benjamin. Hoe heb je die strenge voedselwetten omzeild? Benjamin: We gebruiken vers vlees! Bitterballen in Nederland is massaproductie. Vlees uit Argentinië wordt gedroogd en voorgesneden en in een fabriek in machines gegooid die er ballen van maken. Maar zulke ballen zijn niet toegestaan in China, dus besloten we om ze zelf te gaan produceren. Van het verse vlees trekken we bouillon, dat is een langzaam en ouderwets proces. We zijn ook bezig met frikandellen, dat is ook een probleem. We kunnen nooit een frikandel maken zoals in Nederland, van restvlees. Dat wordt hier sowieso niet toegestaan. We moeten het van echt vlees maken, en dat kost twee tot drie keer zoveel als in Nederland.

Verrast het je dat de regels zo streng zijn? Ja, je leest overal over Chinese voedselschandalen, dat je denkt: hoe is het mogelijk? Het was ook een hele toestand om alle vergunningen te krijgen. Maar aan de andere kant is het een goed teken dat ze er alles aan doen om de situatie te verbeteren. Je ziet hier bijvoorbeeld ook steeds meer restaurants sluiten omdat er wantoestanden ontdekt zijn.

Het klinkt ook erg duur om één zo’n bal te maken in China. Het is inderdaad een luxeproduct. We moeten het voor hogere prijzen verkopen dan in Nederland, en onze ballen liggen bijvoorbeeld in vijfsterrenhotels en restaurants waar veel buitenlanders komen. Maar Chinezen beginnen het over te nemen. Er worden daar nu meer ballen gegeten door Chinezen dan door buitenlanders. Maar het zal nooit de verkoop in Nederland halen. Daar worden een miljard bitterballen per jaar verkocht.

Hoe komt het dat de ballen steeds populairder worden in China? Je merkt dat Chinezen steeds westerser worden: ze zien dingen op internet en worden nieuwsgierig. Kanton was tien jaar geleden nog een stad zonder buitenlandse restaurants, maar nu zit het overvol en begint het op Shanghai te lijken. We krijgen ook steeds meer aanvragen. Ik denk dat we gewoon goed gegokt hebben met de bitterbal.

Waar liep je nog meer tegenaan, behalve dat je ze niet mocht importeren? Nou, een bitterbal is makkelijk te aanvaarden door Chinezen omdat het klein is en in een of twee keer weg te happen is, maar een kroket begrijpen ze niet zo goed. Wij eten dat in Nederland op een broodje, maar als je het daar op een bord neerlegt met een beetje sla en mosterd, dan weten ze niet wat ze ermee moeten. Ze zijn nu gewend aan Frankfurters en braadworsten, maar een kroket is nog geen begrip. Al wordt een broodje kroket steeds vaker een vervanger voor een hamburger. Maar dat kost nog wel tijd.

Bitterballen heten gewoon bitterballen in China. Foto via Dutchysnacks.

Is het idee eigenlijk om uiteindelijk op massaproductie over te gaan? Nee, ik ga zeker nog niet over op massaproductie. Zodra je die bitterbalmachines aanschaft kom je op zulke giga-aantallen te zitten, zoveel ga je er in China niet verkopen. Trouwens, Hong Kong is weer anders dan China, daar worden bepaalde bitterballen wel toegestaan vanuit Nederland, en die zijn goedkoper.

Ben je niet bang voor meer concurrentie vanuit Nederland binnenkort? Ik las iets over Mora die de bitterbal naar China wil brengen. Als het ze lukt. We krijgen dan concurrentie met lagere prijzen, maar leg die bitterballen van Mora eens naast die van ons. Dat is het verschil tussen prosecco en een champagne. Mora gebruikt geen vers vlees maar wel e-nummers en zo. Het zijn allebei ballen, maar daarmee houdt het wel op.

Willen Chinezen, of consumenten in het algemeen, niet graag goedkopere dingen? Absoluut. Als wij een goedkopere bal zouden maken, met minder vlees en zonder roomboter, dan zouden we tig keer zoveel kunnen verkopen en mensen proeven het misschien toch niet. Maar dat wil ik niet. We maken ambachtelijke ballen. Misschien wel als Mora hierheen komt. Dan ga ik de strijd aan met een goedkopere bitterbal.