Nadat het communistische regime aan de macht kwam in de Socialistische Federale Republiek van Joegoslavië na de Tweede Wereldoorlog en kerstmis min of meer werd afgeschaft, werd oud en nieuw de populairste feestdag van het jaar.
De geliefde Joegoslavische leider Josip Broz Tito nam het Westen voor zich in toen hij Josef Stalin de rug toe keerde. De extravagante leider gaf zijn volk net iets meer vrijheid en rechten dan zijn communistische collega’s in het Oostblok, maar had een ijzeren greep op de politiek in zijn land. Veel Hollywoodsterren, waaronder Richard Burton en Elisabeth Taylor, kwamen naar Belgrado voor de chique feesten die Tito en zijn vrouw Jovanka gaven. Anderen werden uitgenodigd voor een boottochtje op zijn jacht, de Galeb.
Videos by VICE
Tito organiseerde altijd besloten oud-en-nieuwfeesten voor zijn naaste familie en vrienden, maar ging met ook weleens naar de openbare feesten en liep soms door de overvolle straten van Belgrado om “gewone burgers” de kans te geven om hem het beste te wensen voor het nieuwe jaar.
We spraken Ana Panic en Radovan Cukic van het Museum van Joegoslavische geschiedenis over de uitbundige nieuwjaarsfeesten van Tito.
VICE: Waarom waren oud-en-nieuwfeesten zo belangrijk en groot in Joegoslavië?
Ana Panic en Radovan Cukic: Oud en nieuw werd in 1955 uitgeroepen tot een staatsfeestdag. In de naoorlogse jaren werd kerstmis verbannen omdat het een religieuze feestdag is. Dankzij een mix van propaganda en dwang verdwenen de kersttradities uit het straatbeeld, en werd oud en nieuw de populairste feestdag.
Waar, hoe en met wie vierde Tito meestal oud en nieuw?
Zijn vrouw Jovanka was er bijna altijd bij, net als zijn loyaalste politieke bondgenoten. Er werden vaak feesten gegeven in het presidentiële paleis in Belgrado of andere Joegoslavische steden, maar zijn favoriete plek was zijn privé-eiland Brioni, waar hij zeven keer oud en nieuw vierde.
Hij bracht ook graag de feestdagen door op zijn jacht Galeb. In 1955 vierde hij oud en nieuw vlakbij de kust van India, het jaar daarna in de Egyptische stad Luxor, en in 1959 was hij in Indonesië.
Als hij oud en nieuw vierde in Joegoslavië, ging hij soms naar openbare straatfeesten of liep hij door de straten. Soms bracht hij de nacht door met arbeiders in een fabriek of met soldaten in de barakken.
Wie verzorgde het entertainment voor Tito en zijn gasten?
Het waren altijd de populairste Joegoslavische sterren die uitgekozen werden voor de feestjes. En je kon zien wie zijn favorieten waren aan hoe vaak ze werden uitgenodigd. Hoewel een commissie de feestjes plande en de muzikanten en dansers koos, had Tito – zoals in alles – altijd het laatste woord.
De jurken en pakken, niet alleen van Tito maar ook van andere gasten, waren vaak versierd met gekke accessoires, zoals kartonnen hoedjes of Mexicaanse sombrero’s. In de Bosnische hoofdstad Sarajevo droeg de burgemeester een keer een pet in de vorm van een tram, omdat hij trots was dat zijn stad dat jaar een tramlijn had gekregen.
Bedankt, Ana en Radovan.
Bekijk de rest van de foto’s hieronder.