De verkopers die je tegen gaat komen op de vrijmarkt en hoe ermee te onderhandelen

Timo ter Braak

Hoewel de focus qua viering van onze jarige monarch tegenwoordig ligt op achteloos pils hakken op een groot plein, mogen we de vrijmarkt nooit vergeten. Misschien wel het enige feest op de planeet waarop je kunt ervaren hoe een ongekozen belastingslurper het hele volk voor één dag in staat stelt te experimenteren met de vrije markt. Prachtig op papier, en ook in de praktijk een recept voor adembenemende handelstaferelen.

Waar professionele markten nog wel eens saai willen zijn door een gebrek aan amateurisme en lol, is het op deze markt altijd feest. Niemand weet wat ‘ie aan het doen is, alles wordt te duur of te goedkoop verkocht en iedereen heeft het naar zijn zin. Dat biedt ook mogelijkheden. Met een beetje mensenkennis zet je die hele tent op zijn kop. Wat volgt is een profiel van de type verkopers die je hoe dan ook tegen het lijf gaat lopen op de vrijmarkt, en een beschrijving van hoe je als koper de slimste deals kunt maken. Want laten we eerlijk zijn, er gaat niets boven te weinig betalen voor materiële bezittingen.

Videos by VICE

Het lieve blonde meisje met haar ballerige kutvader
Je hebt al enkele lauwe bieren uit blik in je mik wanneer ergens in een uithoek van de vrijmarkt een lief klein blond meisje in een roze prinsessenjurk voor de deur van haar huis tegen het lijf loopt. Op een loeischattig dekentje voor haar voeten liggen een My Little Pony, een boekje met pagina’s van dik karton en zo’n stuiterbal die licht geeft als je hem stuitert. Door toedoen van je goede humeur en kleine hart, besluit je zaken te doen. Het risico nemend dat de batterij leeg is, bied je twintig cent voor de stuiterbal. Op dat moment stapt net haar vader naar buiten. Hij draagt een Gaastra-polo op een pastel-groene Ralph Lauren-broek en in de hand van de arm waar zijn Breitling aan hangt, balanceert een goed gevuld wijnglas droge Oostenrijkse wit. “Niet doen hoor, Lilly!” buldert hij. “Weet je wel wat die dingen nieuw kosten?” roept hij half naar jou en half naar Lilly.

Je eerste impuls is om deze familie in hun eigen vet te laten gaar koken, maar dat kun je het meisje niet aandoen. Wat je doet is de vader negeren en proberen met Lilly zelf te onderhandelen. Vraag haar wat ze zelf denkt dat een goede prijs is. Noemt ze een redelijke prijs heb je een deal, noemt ze een onredelijke prijs vertel je haar dat je hoopt dat zij en haar bokkenlul van een vader mogen omkomen in een zeilongeluk.

De styliste
“Zo wat een leuke jas heb jij!” Hoor je een schorre vrouwenstem zeggen terwijl je mild geïnteresseerd door een stapel kleren wroet. Je kijkt op en ziet een overenthousiast gezicht met een Gauloises-sigaret in de mond en een grote hoed met pauwenveer op de schedel jouw richting op kijken. Je had het kunnen weten, het is de styliste die systematisch iedere Koningsdag al haar oude meuk wegdoet om kapitaal te creëren voor nieuwe. Door haar jarenlange ervaring is ze aardig bedreven geworden in het kwijtraken van panterprint tuinbroeken en t-shirts met opdrukken van willekeurige stranden en idem teksten. Ze knoopt een vriendschappelijk gesprekje met je aan en is overdreven geïnteresseerd in je, terwijl jij in de tussentijd allang hebt gezien dat je niks van haar achterhaalde modetroep hoeft en weg wil.

Deze tante laat zich niet makkelijk afwimpelen. De enige uitweg is om vuur te bestrijden met vuur. Wat zou een flamboyante fashionista zelf doen in deze situatie? Waarschijnlijk zeggen dat ze die verwassen Balmain-bikerbroek rip off van de Zara écht heel leuk vindt, maar dat ze er even over na moet denken. Misschien om het allemaal wat dramatischer te maken zelfs telefoonnummers uitwisselen. Er zit niks anders op.

1552335211655-21-1
Alle illustraties door Timo ter Braak.

De Turkse vader en zoon met onherkenbare elektronica
Geen vrijmarkt is compleet zonder een stel van twee generaties Turkse Nederlanders die al hun oude elektronica van de hand proberen te doen tegen woekerprijzen. Je kunt ze herkennen aan een stuk landbouwzeil met daarop allerlei onherkenbare moederbord-achtige dingen. Ook kun je je lol op met een berg in elkaar verwikkelde draden en uiteraard het obligate kleine blauwe bakje met vier oude zonnebrillen met doffe glazen en één verdwaalde Imax 3D-bril. Je zou het niet zeggen, maar de kooplui verzekeren je dat het geval wat je toevallig oppakt een grafische kaart is uit een vrij nieuw model Acer-computer en daarmee maar liefst vijftig euro waard.

Mocht je om welke vreemde reden dan ook écht geïnteresseerd zijn in kwetsbare elektronica die tijdens een vrijmarkt op een berg gemieterd is, zul je snoeihard moeten onderhandelen. Hoe Oosterser de cultuur, hoe meer onderhandelen op de markt een sport is voor de mensen. Ze willen geen vijftig euro, ze willen gewoon zien in hoeverre je ballen van staal zijn. Als je wegloopt winnen ze, als je het gelijk koopt winnen ze ook. De juiste tactiek hier is lowballen. Je biedt de 2 euro die je eigenlijk voor het ding over hebt en gaat voor de vorm mee in het tegenbod van 5 euro waar ze mee komen. Zo wint iedereen.

De handelaar
Tussen alle rommelmarktrommel staat ineens een vrij professionele marktkraam met daarachter stapels met dozen. Een volkse vent van in de dertig kijkt door de gele reflecterende glazen van zijn snelle wielrenbril tevreden naar zijn waar. Op tafel blinken de spiksplinternieuwe t-shirts, zonnebrillen en lazerpennen in het zonlicht. Alle prijzen zijn duidelijk aangegeven met fluorescerende marker op bordjes met speciale opspeld-clip. De kraam wekt de indruk van een gestroomlijnd, betrouwbaar bedrijf. En hey, wat ligt daar? Lang niet gek, denk je; Twee basic Fruit Of The Loom shirtjes voor vijf euro.

Trap er niet in. Deze handige jongen neemt de boel in de maling. Zijn doelgroep bestaat uit dronken mensen, toeristen en sukkels. Hij heeft alles gekocht voor de inkoopprijs en hanteert gewoon de winkelprijs. De bordjes met prijzen doen misschien denken dat het hier om een on-onderhandelbare rotsvaste prijs gaat, maar niets is minder waar. Je kunt met een gerust hart de helft bieden. De handelaar zal al snel zijn echte prijs prijsgeven. Toch doe je er waarschijnlijk verstandiger aan om gewoon even te wachten met het kopen van nieuwe shirts tot je achter de computer zit. Dingen voor de inkoopprijs krijgen kun je zelf namelijk ook wel.

Twee rijke oude tutjes
Hun elitaire parfumwalm is ruikbaar tot twee grachten verderop. Uit de hoogte maken ze een plagerige opmerking als je per ongeluk oogcontact met ze maakt. De opmerking wekt de indruk dat het ze niet uitmaakt of je doorloopt of niet, maar de toon verraadt dat ze het eigenlijk wel heel leuk lijkt om iets te verkopen. Anders zitten ze voor niets de hele dag in hun Chanel-jas te poseren voor een Burberry-kleed vol oude designerlampen en zonnebrillen.

Je maakt een plagerige opmerking terug, zo laat je weten dat je kunt levelen met ze. Nu kun je in de onderhandeling. Ze weten dat het duur is, maar hebben geen idee hoeveel al hun troep waard is. En wie ben jij om daar geen misbruik van te maken? Terwijl je stiekem googelt voor hoeveel vintage jaren 70 Guy Laroche-monturen online gaan, incasseer je een verhaal over hoe al die spullen al jaren op zolder liggen en ze er liever iemand blij mee maken. Nonchalant bied je een tientje voor iets dat makkelijk tien keer zoveel waard is en peer je hem als een gentleman nadat de buit binnen is. Waarschijnlijk had je het kunnen meekrijgen voor een euro.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: