Als je Growth bekijkt, een video die gemaakt is door de multimedia kunstenaar Felix Kalmenson, lijkt het alsof je trippend aan de lsd in de bioscoop zit. Kleuren overlappen elkaar in vreemde, levendige patronen. Ze lijken weggevreten te worden en de beelden flitsen voor je ogen. Een vertrouwd gezicht of vervormde arm of been verschijnt even op het scherm, voordat het weer vervaagt in vlekkerige lichtbolletjes.
De korte video is op een bijzondere manier gemaakt. De kunstenaar heeft schimmel van een rottende aardbei laten groeien op een stukje filmstrip: de trailer van The Sisterhood of the Traveling Pants 2, uit 2008. Terwijl de schimmel door bleef groeien werd de kwaliteit van de filmstrip slechter en liet het psychedelische patronen achter, die een beetje op olievlekken leken. Growth weerspiegelt de groeiende trend van BioArt: kunst die wordt gemaakt van levende weefsels, bacteriën of andere levende organismen.
Videos by VICE
Kalmanson is niet de eerste die kunst mengt met wetenschap. Kunstenaar Anicka Yi werkte al eerder samen met een team van moleculaire biologen en forensische chemici tijdens haar tentoonstelling Life Is Cheap (2017) in het Guggenheim Museum. Het bevatte twee levende onderdelen: bacteriën die gekweekt waren in bindmiddel en afkomstig zijn uit Manhattan’s Chinatown en Koreatown en een kolonie mieren die waren blootgesteld aan een speciale geur. Ook werden museumbezoekers ondergespoten met een goedje dat “het mogelijk maakt om een psychische ervaring tussen mens en mier te bewerkstelligen,” volgens de beschrijving van de tentoonstelling. Andere kunstenaars gebruikten honingbijen om culturele objecten te repareren en lieten kleurrijke stammen van bacteriën groeien om die vervolgens als natuurlijke pigmenten te gebruiken.
Kalmenson’s uitstap in BioArt ontstond door het collectief Exploding Motor Car in Toronto, die een oproep deden aan kunstenaars en filmmakers. “Een grote stapel oude filmstrips werd door het collectief gevonden in de opslagruimte van een lokale bioscoop,” vertelde hij aan VICE. “Kunstenaars werden uitgenodigd om willekeurige strips mee te nemen en ze aan te passen naar eigen inzicht.”
De kunstenaar werkte op het National Film Board of Canada waar hij les gaf over animatietechnieken. Hij experimenteerde thuis met nieuwe methoden om film, of het filmische beeld, te doorbreken. En voor dit project, zei hij, “experimenteerde ik met verschillende technieken, maar uiteindelijk koos ik ervoor om de film te bedekken met rottende aardbeien en stopte ik de individuele strips in Tupperwarepotjes. De combinatie van warmte, vocht en de zuurtegraad van de aardbeien bleek ideaal te zijn om schimmel te produceren.
Het duurde ongeveer twee weken voordat de schimmel begon te groeien, vertelde Kalmerson, maar binnen de eerste week kon hij al vervormingen zien. Nadat de groei van de schimmel de gewenste hoeveelheid had bereikt opende hij de Tupperwarepotjes, liet hij de schimmel drogen en schraapte hij het er vanaf. Hij scande de filmstrip met licht. “De film had te veel stukjes erop en stonk te erg voor filmlaboratoria om ze te accepteren. Ze waren bang dat het hun apparatuur zou schaden. Ik scande elk frame apart (er waren er meer dan duizend) met een een filmscanner die ik leende van mijn gulle vriendin en fotografe Sarah Bodri. Daarna heb ik de afbeeldingen digitaal samengevoegd.”
De patronen zijn de voetafdruk van de schimmel. De kleuren bloeden als het ware, waardoor je een regenboog van kleuren te zien krijgt. En zo worden de opmerkelijk complexe groeipatronen van deze fascinerende en onbegrepen organismen zichtbaar.
Je hebt Sisterhood of the Traveling Pants 2 nog nooit op deze manier gezien.