Oorlog is helaas een veelvoorkomend thema op Afghaanse tapijten, maar een recent werk van kunstenaar Jim Ricks geeft een vernieuwend perspectief op die traditie. Carpet Bombing is een groot, handgemaakt tapijt met daarop de Drone Survival Guide, een kunstwerk gemaakt door de Amsterdamse designer Ruben Pater. Hij maakte een illustratie van verschillende drones, met daarnaast referenties die lijken op de uitleg die in vroegere oorlogen werden gebruikt om vliegtuigen te herkennen. Een soort spiekbriefje voor degenen die door drones bespied worden, als het ware.
Ricks reisde op zijn beurt af naar Afghanistan, een land waar veel van de drones op de survivalgids dagelijks door de lucht zoeven. Hij gaf een aangepast ontwerp aan een lokale tapijtmaker in Kaboel, die het ontwerp in een luxe tapijt vervaardigde.
Videos by VICE
Carpet Bombing is meer dan een illustratie van een schrijnende woordspeling. “Ik denk dat men het tapijt te vaak ‘leest’ zoals een poster en dat het daar dan ook bij blijft,” vertelt Ricks aan The Creators Project. “Wat ik zelf belangrijk vind aan het werk, is dat het niet enkel grafisch klopt qua afmetingen en verhoudingen, maar dat er daarnaast ook grote symbolische waarde zit in het idee van een dronetapijt. In de galerie wordt het tapijt op de grond gelegd, waardoor je als toeschouwer boven de drones komt te staan. Je kijkt er op neer, kunt er op gaan staan, het is een wisseling van perspectief en daarmee macht.”
Terwijl Ricks erkent dat het project gelijkenissen vertoont met de Afghaanse traditie van oorlogstapijten, zegt hij dat hij ook bewust voor die plek koost – “in Afghanistan worden enorm veel drones gebruikt.” Aangezien het project oorspronkelijk in opdracht is gemaakt van het kunstcentrum Rua Red in Dublin, waar het onderdeel zal zijn van de tentoonstelling Telling Lies, met Paul McAree als curator, kan het werk ook nog op een andere manier bekeken worden. Het kan doorgaan voor een commentaar op de relatie tussen de westerse wereld en de regio’s die onder het toezicht staan van drones; het westerse publiek kan het werk niet bekijken zonder er letterlijk overheen te lopen.
Toch kiest Ricks er uiteindelijk voor om zijn bedoelingen dubbelzinnig te houden, vooral ook om respect te tonen naar de mensen die hij ontmoette in een regio waar drones de hemel doorkruisen. Ricks: “Door twee keer naar Afghanistan te reizen, is het mij duidelijk geworden dat de realiteit van Afghanen veel complexer is dan je van buitenaf zou denken. Misschien kan dit werk dat idee wel overbrengen.”
Carpet Bombing is momenteel te zien in de tentoonstelling Creative Centenaries in het Ulster Museum in Noord-Ierland. Je kan meer werk van Ricks bekijken op zijn website.