Dit is precies hoe je eerste kantoorbaan gaat zijn

Het is bijna zomer, en er is een nieuwe zee van mensen die hun opleiding hebben afgerond en op zoek zijn naar werk – echt werk. Misschien ben jij hier een van en sta je na meer dan drie jaar bureaucratisch hordelopen eindelijk met je diploma in je hand, klaar om jezelf richting je droombaan te lanceren. Laat me even wat roet in je eten gooien. Je gaat geen filosoof of kunsthistoricus worden, en ook geen mensenrechtenactivist of CEO van een NGO. Het is geen fijne boodschap om te vertellen, maar je kunt al je dromen en ambities rustig door de wc spoelen. Het leven komt namelijk je gezicht in geslingerd als een afgekoelde drol.

Na je studie kom je er al snel achter dat je in essentie slechts gekwalificeerd bent voor een administratiebaantje. Administratie is, voor het geval je er geen ervaring mee hebt, het vak van het uitvogelen van onbelangrijke dingen, en die zijn er genoeg. Er zijn in deze wereld rivieren, oceanen en complete waterplaneten die uitgevogeld moeten worden. En raad eens wie dat gaat doen? Juist. Jij, en je vlammende ambities.

Je bent al langs een uitzendbureau geweest en je moeder had net iets te nette kleren voor je uitgezocht voor wat een informeel gesprek bleek te zijn met iemand met liters gel in zijn haar en de naam Kevin. Je uit één pagina bestaande cv – met daarop je uitzonderlijke citoscore en je maatschappelijke stage-ervaringen – en je geleende stropdas zorgen er uiteindelijk voor dat je een baan krijgt waarbij je de hele dag naar een computer moet staren. Cool. Dit is hoe het daar gaat zijn:

"Zo, lekker lang weggeweest?" vraagt iemand. Waarschijnlijk Marloes. Fucking Marloes. Serieus Marloes, hoeveel foto's van je kinderen op je bureau heb je precies nodig om geïnspireerd Excelsheets in te vullen? Was het echt nodig om een fotograaf in te huren voor die familiefoto's? Het is bijna beledigend voor je kinderen om ze je te laten inspireren voor het typen van HR-verzoeken voor minder breekbare yoghurtlepeltjes. Maar ik dwaal af – de rapen zijn gaar omdat je tien minuten te laat van je pauze terug bent.

"Wat moet het fijn zijn om zo'n flexibel schema te hebben," aldus Marloes, die haar huis probeert te verkopen vanuit haar bureaustoel. Ze heeft in weken geen email gestuurd of telefoontje gepleegd dat niet over haar huis ging. Tot nu. Er verschijnt een bericht van haar in je inbox. 'Hoi,' zegt ze tegen het hele kantoor, 'even een geheugensteuntje: we horen om 9:30 aanwezig te zijn, en je hebt een uur om te lunchen. Al je collega's houden zich hier aan, dus denk er alsjeblieft om. Zo behouden we een prettige werksfeer." Dit is de vrouw die tandartsafspraken verzint om naar de pedicure te gaan. Dit is de vrouw die stilletjes haar spullen inpakt om tien voor zes en buiten staat zodra de tweede wijzer rond is. Zo behouden we een prettige werksfeer… godverdomme.

Kijk, zodra je geeft om de precieze hoeveelheid tijd die je aan je werk besteedt, neem je je werk te serieus. We hebben een beperkte hoeveelheid seconden, minuten en uren op deze planeet. Moeten we ons echt druk maken als iemand tien minuten minder lang de schijn van productiviteit ophoudt en stiekem alleen zijn email zit te refreshen? Nee, Marloes, daar wint niemand mee.

Nu we het vorige punt behandeld hebben: je weet dat je drie uur lang pauze kan vieren, toch? Het ding is: niemand werkt in dat waardevolle, geweldige uurtje na de lunch. Iedereen gaat naar buiten, eet ergens een voordeelmenu en kakt vervolgens finaal in en bezoekt gapend wat leuke websites, zoals VICE punt com. Jij ook. En je denkt dat je de enige bent, maar dat is niet zo – je baas doet het, je collega's doen het, en zelfs fucking Marloes struint na de lunch het web af, op zoek naar nieuwe lelijke schoenen en een persoon die haar huis wil kopen.

Dit is hoe het moet: je gaat zelf al om twaalf uur lunchen. Je haalt een broodje, loopt wat winkels binnen, en zit weer op je plek om 1 uur, het moment dat de rest gaat lunchen. Nu zij er vandoor zijn, kun je je hart volgen op het wereldwijde web. Als zij dan terugkomen om hun uur te luieren, kun jij er gewoon mee door blijven gaan omdat niemand tijdens het luieren een fuck geeft. Het is nu drie uur, en je werkdag zit er al zo goed als op want die laatste uurtjes zit je zo uit. Mensen vragen me wel eens: 'Waarom gaat het land naar de klote?' "Waarom gaat het zo slecht met de economie?' 'Geen idee', zeg ik dan.

Op maandag tot dinsdag vraag je mensen hoe hun weekend was, op een toon waaruit duidelijk wordt dat je niet daadwerkelijk wil horen over voetbaltoernooitjes en bezoekjes aan schoonfamilies. Van woensdag tot en met vrijdag vraag je naar weekendplannen. Zodra de lift boven is ben je het weer vergeten.

Vroeg of laat zal je door het lint gaan omdat je vaste HEMA-filiaal je baguette met filet americain vervangt door een minder lekker broodje met eiersalade. Ook al smaakt al het HEMA-voedsel uiteindelijk hetzelfde, dit is de druppel en je zal op deze inktzwarte dag als een hongerige, geknakte ziel afdruipen naar je werkplek.

Het all-office-mailtje is heilig – een mailketen voor gevonden of gestolen voorwerpen en aankondigingen van hele belangrijke bezoeken. NIET voor grappen, NIET voor gelul. Misbruik de all-office NIET.

Wat ik probeer te zeggen is dat mensen die meer dan vijf jaar in een kantoor werken hun contact met de realiteit verliezen.

Elk kantoor heeft een whiteboard en je mag er nooit een pik op tekenen.

"Hoi, ik zag dat je dat document drie keer hebt uitgeprint, omdat het er de eerste keer op mystieke wijze als A3 uitkwam, en de tweede keer als A5 formaat geprint op A4, en zoals je weet ben ik net gepromoveerd tot de officiële controleur van papiergebruik. Nee, er is geen salarisverhoging inbegrepen, maar wel meer verantwoordelijkheid, en als deel van mijn vijftienjarige plan om hogerop te komen is dat erg belangrijk. Hoe dan ook, ik zal hier melding van moeten maken bij HR, en gecombineerd met die lange pauzes van je zou dit wel eens op je tweede schriftelijke waarschuwing kunnen uitlopen. Het spijt me dat ik dit moet doen. Fuck you, Tim. Ik heb je vorige week nog helpen verhuizen.

Je hebt dus een droom en je wil iets doen of iemand worden waar de mensen op straat het over zullen hebben. "Hoe gaat het met je carrière als gitarist?" vragen je collega's je, omdat je in het sollicitatiegesprek noemde dat je wat vastigheid nodig had naast je opkomende bandje. "Ja, wel goed." Je hebt je gitaar al een heel kalenderjaar niet aangeraakt. Waar ligt hij eigenlijk? Heb je.. ben je hem bij het verhuizen kwijtgeraakt?

Dat maakt nu niet meer uit, want je bent niet de enige jonge stier met dromen op kantoor: hier, in de hoek, zit Tjeerd, die een stuk jonger is en bovendien scherper dan jij. Hij speelt ook in een band. "We spelen vanavond weer," zegt hij nonchalant met die veel te knappe bek van hem. Hij gaat met zijn handen door zijn haar en staart uit het raam. "De entree is gratis, dus als je zin hebt…" Die avond tref je jezelf aan in een cocktailbar met Marjan, de receptioniste ("speciaal geregeld dat de buurvrouw op kwam passen"). In je overhemd en pantalon zit je te kijken hoe Tjeerd – de fucking invalkracht – opwarmt. Zijn band is ook nog eens echt goed. Ze spelen precies de muziek waar jij op een dag je geld mee hoopte te verdienen.

Ze doen zelfs een soort cover van een van je meest obscure favoriete nummers. Je drinkt biertje na biertje, en Marjans warme lichaam komt steeds dichterbij het jouwe, terwijl je je afvraagt hoe het ooit zo mis heeft kunnen lopen.

Denk alsjeblieft om je houding, je moeder maakt zich zorgen.

Heb je ooit echt om deze baan gegeven? Niet hè? In je eerste week kwam je nog geheel volgens de regels uit het personeelshandboek in kantooruniform, maar toen zag je dat iedereen behalve Marloes er schijt aan heeft en nu ligt je stropdas ergens in de bosjes en hangt je overhemd uit je broek. Je strompelt 's ochtends in dezelfde kleren als de vorige dag met een kater binnen om de hele dag mijnenveger te spelen. Je leven bestaat uit geklaag over printers die er op onverklaarbare wijze om de dag mee ophouden, en mensen die geobsedeerd zijn door desinfecterende handgel.

Laat me een slag om de arm houden, want misschien gebeurt dit wel nooit. Misschien sterf je wel in die grijze tombe waarin je dit nu stiekem leest. Weet je wel hoeveel mensen er dood gaan achter hun bureau? Veel meer dan je denkt. Ze vallen gewoon, pats, om, met hun hoofd op hun toetsenbord.

En aangezien je je zo stil houdt – hoe lang zou het duren voordat iemand je vindt? Een uur? Een dag? Het zou kunnen dat je hier een hele week ligt te ontbinden voordat iemand merkt dat je post zich wel erg begint op te stapelen. De persoon die je vindt zal je naamkaartje moeten bekijken omdat hij of zij ook geen idee heeft hoe je nou ook alweer heet. IT is kwaad omdat je met je voorhoofd je computer hebt afgesloten, en ze hebben je wachtwoord niet, waardoor de computer onbruikbaar is geworden. Dit is je nalatenschap: een Dell in een container. Dat was jij.

Maar goed, zeer waarschijnlijk vind je uiteindelijk wel gewoon een andere baan. Het probleem is dat het enorm lastig is om de kracht te verzamelen om iets anders te zoeken als de dagelijkse sleur je levenslust eruit slijt. Het wordt nog moeilijker als ze je uurloon verhogen, en je in een raar soort limbo belandt: natuurlijk haat je je baan, maar je hebt een stabiel inkomen, waardoor je ook niet weg durft te gaan. Dit is hoe ze je te pakken krijgen, met een gewicht om je nek – een loonsverhoging van 50 cent per uur, en voordat je het weet zit je er nog een jaar, en nog een, en word je op een gegeven moment wakker en denk je: oh, vandaag moet ik dat verslag echt afronden. En dan, voordat je het weet, kom je te vroeg op je werk en werk je ook nog over, en word je midden twintig ineens wakker met het besef dat je wel een fuck bent gaan geven om die kutbaan. Nee. Dit kan niet waar zijn. Hoe heeft dit kunnen gebeuren!

Hoe vind je een leuke baan? Ik weet het niet. Maar ik weet wel dat elke kleine verbetering in mijn loopbaan te danken is aan mensen om me heen, en mijn subtiele geklaag hoe ik iets anders wil doen, en niet door in het wilde weg rond te solliciteren op internet. LinkedIn is dan misschien voor lullo's en voor makelaars, maar het achterliggende idee – daadwerkelijke connecties zijn waardevoller dan het spinnenweb van Monsterboard – is zo gek nog niet.

Dus maak eens wat vrienden, en laat ze weten wat je wel wil doen. Of bedreig iemand bij een uitzendbureau, en kerf je beoogde functietitel in zijn of haar borstkas. Doe iets, berust niet in het gemak van een saaie maar makkelijke baan die geld oplevert, en wees creatief. Je verdient het.