Driedimensionale portretten van Syriërs die in Nederland wonen

Fotograaf en filmmaker Mohan Dehne vluchtte zestien jaar geleden vanuit Syrië naar Nederland. Hij werkte destijds als docent aan de kunstacademie in Damascus, en kwam in gevaar omdat hij kritisch was jegens het regime van Assad. Uiteindelijk belandde hij in Groningen, waar hij fotografie en mediakunst studeerde. Nu is hij bezig met het kunstproject Syrian Elsewhere, waarin hij probeert om de veelzijdige Syrische identiteit vast te leggen. Als onderdeel van het project maakte hij driedimensionale portretten van Syriërs die gevlucht zijn naar Nederland en Duitsland, door meerdere foto's om te vouwen en aan elkaar te plakken, en vervolgens opnieuw te fotograferen.

Ik sprak hem over zijn werk, de vluchtelingencrisis, en de Syrische identiteit. VICE: Hoi, Mohan. Wat houdt jouw kunstproject precies in?
Mohan Dehne: Met betrekking tot de vluchtelingenstroom uit Syrië krijg je heel veel beelden te zien. Dat riep vragen bij mij op als "hoe verandert de identiteit van Syriërs nu ze uit Syrië weggaan?" Dat was mijn uitgangspunt voor dit project. Ik wil peilen hoe de loyaliteit aan en liefde voor het vaderland zich gaat ontwikkelen. Ook stel ik vragen aan de Syriërs die ik fotografeer om erachter te komen wat veiligheid voor ze betekent. Uiteindelijk ga ik een boek uitgeven met de foto's die ik heb gemaakt. Het doel is om de Syrische identiteit op een driedimensionale manier vast te leggen. Syrië is een land met diverse bevolkingsgroepen. Kan je wel spreken van "de Syrische identiteit"?
Nee. Maar je kunt wel spreken van een veranderende identiteit, en een verandering in de loyaliteit voor het vaderland die Syriërs hebben als ze naar het buitenland vluchten. Bij mezelf zie ik dat ook, mijn loyaliteit voor Nederland is groter geworden dan voor Syrië. Waarom ben jij zestien jaar geleden weggegaan uit Syrië?
Ik was het niet eens met het regime in Syrië. Ik werkte destijds als docent aan de kunstacademie, en ik werkte niet zoals het volgens het systeem moest. Daardoor liep ik het risico dat ik misschien opgepakt zou worden. Dus moest ik wel weg.

Hoe selecteer je de personen die je fotografeert?
Ik probeer mensen met een verschillende achtergrond te fotografen. Soms komen mensen toevallig op mijn pad, en soms kom ik via via in contact met Syriërs. Je hebt al best wel wat Syriërs in Nederland. Ik ga ook weleens naar een azc, en raak daar dan in gesprek met mensen die geïnteresseerd zijn. Op je website heb je het ook over "Syrische schizofrenie". Wat bedoel je daarmee?
Op een gegeven moment weten mensen die zijn geëmigreerd niet meer waar ze bij horen. In dit geval Syrië of Nederland dus. Je komt dan in een identiteitscrisis, en kunt je een verrader voelen als je jezelf meer een Nederlander voelt. Je gaat als immigrant eigenlijk door drie fases. In de eerste fase hecht je je aan je oude identiteit en wil je die niet loslaten, vervolgens kom je in de tweede fase in een identiteitscrisis, en in de laatste fase ga je bepalen of je terug gaat keren of dat je gaat integreren. Het ligt ook aan de ruimte die het gastland biedt aan de nieuwkomers hoe ze hierop reageren natuurlijk. Vind je dat nieuwkomers genoeg ruimte krijgen in Nederland?
Toen ik hierheen kwam kon ik meteen aan het werk. Ik heb veel geluk gehad, want mensen hebben mij met open armen ontvangen. Daardoor heb ik makkelijk mijn plek kunnen vinden. Maar de asielzoekerscentra liggen nu vaak buiten de stad, en daar zijn mensen totaal geïsoleerd. Dan wordt het wel heel lastig om in contact te komen met anderen.

Bedankt, Mohan.

Meer informatie over het werk van Mohan vind je hier en op zijn website.