Plague raves zijn precies wat het nachtleven nu niet nodig heeft

2020 was een ramp voor de nacht. Clubs bleven dicht, de festivalzomer viel in het water en het hele ecosysteem van de nachtcultuur stortte in. De schade aan de sector blijft met de dag groeien, maar is nu al niet meer te overzien. 

En terwijl de nacht stilstaat, blijven de rekeningen doorlopen. Belgische clubs betalen tot soms 30.000 euro per maand aan huur en ook personeelsleden, van geluidstechnici tot toiletdames, zitten al bijna een jaar zonder werk. Veel van hen worden gedwongen een job te zoeken in een andere sector. Daardoor gaat een massa aan expertise verloren, want het is lang niet zeker of ze ooit terugkeren in het nachtleven.

Daarnaast zijn er ook dj’s die deze periode niet alleen makkelijk kunnen overbruggen, maar ook nog altijd riante sommen verdienen. Bekende namen zoals Amelie Lens, Diplo, Dax J, Nina Kraviz en Dixon blijven toeren, op zoek naar de meest afgelegen plekken waar je toch nog kan feesten. Deze evenementen hebben veel kritiek gekregen, onder aanvoering van socialmedia-accounts zoals Business Teshno, en werden omgedoopt tot ‘plague raves’. 

Die internationale controverse heeft er zelfs voor gezorgd dat dj’s angstvallig proberen te vermijden dat er beelden van hun sets uitlekken. Wie door de instagramaccounts van deze artiesten scrollt, zal niet direct zien dat ze aan het toeren zijn. De raves zijn strikt genomen niet illegaal, maar wat ze zo controversieel maakt is dat ze de ongelijkheid binnen het nachtleven pijnlijk duidelijk maken. Zoals Business Teshno schreef: “Dit gaat om egoïstische dj's met een grote naam, die zeggen dat het ‘goed voelt om terug te zijn’, alsof ze het tijdens de lockdown echt moeilijk hebben gehad in hun chique appartementen, maar zich nu gewoon onverantwoordelijk gedragen en snel geld willen verdienen door misbruik te maken van de situatie.”

Uit deze internationale boekingen en de gigantische bedragen die erin omgaan, blijkt een groot gebrek aan zelfreflectie en solidariteit. “Als mijn zoon weer naar school mag, zoek ik waarschijnlijk een baantje in een fabriek of iets dergelijks, wat ik ook maar kan krijgen. Dat is klote, maar onder de huidige omstandigheden moet ik dat gewoon doen om geld te verdienen,” zei John Doherty tegen DJ Mag. “Het lijkt me overduidelijk dat het te vroeg is om mensen in clubs toe te laten, terwijl er nog steeds een pandemie aan de gang is.”

2020 was een van de stilste, maar tegelijk ook een van de meest turbulente jaren voor het nachtleven. Nu zo ongeveer de hele sector stilstond, was het tijd voor een grondige en broodnodige zelfreflectie. Men was het er dus over eens dat er iets moest veranderen. Weg met de schandalig hoge bedragen, riders en reisjes met het vliegtuig. We moesten terug naar de roots van de clubcultuur: respectvol, alternatief, radicaal en zelfreflexief.

Er kwam veel kritiek op het witte privilege, racisme en seksisme in de nachtwereld – de scene moest en zou veranderen. Niet alleen clubs, maar ook festivals, nieuwssites en dj’s werden flink onder de loep genomen vanwege hun gebrek aan zelfreflectie. Muzieklabels en -organisaties waren er als de kippen bij om op Black Out Tuesday een zwart vakje te posten op Instagram, maar waren ze ook echt bereid om te veranderen? Deze kritiek is natuurlijk van toepassing op veel meer instituties, maar is al helemaal op zijn plaats bij witte organisaties die winst maken door een cultuur uit te buiten die is ontstaan in onderdrukte gemeenschappen.

De oorsprong van techno en house ligt in de zwarte en lhbt-gemeenschappen van Detroit en Chicago: het zijn rechtstreekse producten van de marginalisering en uitbuiting door witte Amerikanen. Nog te weinig witte dj’s, feestgangers en organisatoren zijn zich hiervan bewust.

De Make Techno Black Again-beweging probeert daar wat aan te veranderen. DeForrest Brown Junior, een New Yorkse journalist, curator, producent en ritme-analist die bij deze beweging betrokken is, benadrukte eerder al op VICE dat de scene zich bewuster moet worden van het probleem. “Als een witte man me vertelt dat dit ‘gewoon business’ is, vind ik dat gewoon immoreel.”

Als je tegenwoordig kijkt naar evenementen zoals Awakenings of Tomorrowland, dan zie je vooral een commercieel aftreksel van diezelfde muziek dat gedraaid wordt door witte dj’s voor een wit, bevoorrecht publiek. De muziek die er gedraaid wordt, staat bekend als ‘big room house’ – een naam die impliceert dat de muziek verteerbaar moet zijn voor een grote massa, die bereid is om veel geld uit te geven.

Veel geld, dat is de essentie. Deze dj’s zijn supersterren geworden en kunnen vaak een publiek van duizenden mensen aantrekken, waardoor het een enorm lucratieve business is geworden voor de lucky few. De problematische industrialisering wordt ook wel ‘Business Techno’ genoemd: het ontstaan van een ‘mainstream’ industrie die doordrongen is van seksisme, wit privilege en winstbejag, en volledig vervreemd is geraakt van de maatschappelijke functie die techno en house ooit vervulden. 

Dat is ook iets dat je in je achterhoofd moet houden als je kijkt naar de grootschalige feesten tijdens deze pandemie. Natuurlijk is feesten goed voor de fysieke en geestelijke gezondheid van jonge mensen, maar daar gaat het nu niet om: dit gaat over geld en macht. 

De ongelijke machtsstructuren achter de plague raves zijn overduidelijk: rijke, witte dj’s spelen voor een rijk, overwegend toeristisch publiek in landen die kwetsbaar zijn voor de gevolgen van COVID-19, zoals Mexico, Tunesië, Georgië en Egypte. En dat heeft grote gevolgen voor die landen zelf: in Mexico is het aantal besmettingen flink gestegen nadat Amerikaanse party-toeristen erheen gingen om aan hun eigen lockdown te ontsnappen.

Ook Bali is het slachtoffer geworden van toeristen en expats die de maatregelen aan hun laars lappen. Ze weigeren mondkapjes te dragen, organiseren illegale yogasessies en feesten erop los. Ondertussen is Indonesië het hardst getroffen land in Zuidoost-Azië en kampt Bali met een sterke toename van het aantal besmettingen.

Sommige minder welvarende landen durven de nodige maatregelen ook niet te nemen, of geven zelfs bewust lagere besmettingscijfers door om zo lucratieve evenementen door te kunnen laten gaan. De Servische regering deed dat bijvoorbeeld nog afgelopen zomer. Op basis van deze foutieve informatie plande het Exit Festival een editie in Augustus, waarmee het een van de weinige festivals beloofde te zijn die nog door zou gaan in 2020. Maar het plan werd al snel door de realiteit ingehaald, en een paar weken voor aanvang geannuleerd.

Dit soort misinformatie draagt bij aan de verdere verspreiding van het virus, en dat geldt ook voor de internationale verplaatsingen die deze plague raves tot gevolg hebben. En daardoor moeten alle andere partijen in het nachtleven nog langer wachten voordat ze weer mogen werken. Los van dit alles bevond het nachtleven zich al in een enorm kwetsbare positie: om te overleven is het afhankelijk van steunmaatregelen. De imagoschade die het door deze raves oploopt, komt dan ook zeker niet als geroepen.

De ongelijkheid tekent zich niet enkel af in het nachtleven, schreef Discwoman-oprichter Frankie Decaiza Hutchinson in april 2020. Ook de lokale bevolking op feestbestemmingen is de dupe. “Techno, een genre dat zijn oorsprong vindt in de zwarte gemeenschap, wordt nu gedraaid op evenementen die een pandemie voeden waar disproportioneel meer zwarte mensen aan sterven.” De raves leveren niet zozeer werkgelegenheid op, maar eerder verplichtingen. De lokale bevolking raakt zo afhankelijk van deze inkomsten dat ze het niet kunnen weigeren, met alle gezondheidsrisico’s van dien. “Ik heb niet de luxe om bang te zijn,” zei een Mexicaanse taxichauffeur tegen Time. “Als we niet werken, kunnen we ook niet eten.”

Toen Dixon in augustus voor honderden feestgangers draaide in Tunesië – die geen mondkapjes droegen of afstand hielden – had het Tunesische ministerie van Volksgezondheid al gewaarschuwd dat de tweede golf in aantocht was. Geen punt voor de Berlijnse dj, die zelf op een veilige afstand van het publiek stond en na het optreden terug naar huis vloog, en een loon heeft waar de meeste mensen zo’n drie tot vier maanden voor moeten werken. 

Plague raves worden ook in Europa georganiseerd, ondanks dat de regels hier strenger zijn. Nina Kraviz draaide bijvoorbeeld in de Clorophilla Club in Italië, waar het publiek geen mondkapjes droeg of afstand hield, en eigenlijk ook niet zoveel zin had om te dansen.

De dag na Kraviz’ set kondigde de Italiaanse regering aan dat alle clubs en concertzalen moesten sluiten, omdat er met name onder jonge mensen steeds meer besmettingen kwamen. Of deze rave daar de directe oorzaak van is of niet, het dwong in ieder geval de overheid tot een reactie. 

Als we deze situatie ooit willen verbeteren, moeten alle spelers in het nachtleven hun verantwoordelijkheid nemen: feestgangers, organisatoren en dj’s, of ze nu net aan de weg timmeren of al jaren actief zijn.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.