Virtuele influencers nemen de echte wereld langzaam over

Bij Laserbolt wisselen fantasie en werkelijkheid elkaar af. Hij is weleens omschreven als een “leeftijdloze, 23-jarige digitale mens” en het verhaal gaat dat hij een beroemde gaming-persoonlijkheid was in zijn thuiswereld Telsa, totdat hij op magische wijze, door een mysterieus portaal, naar de aarde werd getransporteerd. 

In het echte leven is hij contentcreator bij GamerFuzion, een bedrijf dat nieuws over games verslaat en gamerecensies plaatst. Laserbolts achtergrondverhaal mag dan verzonnen zijn, zijn socialmedia-aanhang bestaat echt: hij heeft meer dan 200.000 volgers op YouTube.

“Ik ben in principe een mens, net als jij, maar dan in digitale vorm,” staat in een e-mail aan VICE, die zogenaamd door hem is geschreven. De mensen achter Laserbolt houden zich vast aan het achtergrondverhaal dat ze voor hun virtuele mens hebben gecreëerd. “Ik ben extravert, openhartig, wilskrachtig en vrijgezel,” gaat de mail verder.

Je hoeft inmiddels geen echt mens meer te zijn om waanzinnig populair te worden; kijk maar naar Lil Miquela of Hatsune Miku. Daarnaast worden virtuele influencers steeds populairder, omdat ze in principe niet gecanceld kunnen worden. Hun menselijke tegenhangers kunnen worden gecanceld voor een aanstootgevende tattoo of gearresteerd wegens verwerpelijk gedrag, maar virtuele influencers raken zelden in zulke situaties verzeild. De mensen erachter hebben ook de volledige controle over hun activiteiten, maar niet te maken met de menselijke beperkingen van tijd en ruimte. Daarnaast kunnen ze zo aantrekkelijk worden als hun makers maar willen – wat een geheel nieuwe betekenis geeft aan de woorden ‘onrealistische schoonheidsidealen’.

Virtuele influencers verleggen zo de grenzen van virtuele ruimtes en parasociale relaties. Toen de Japanse virtuele instagrammer imma haar volgers om advies vroeg na een “ruzie met haar broer”, begonnen mensen massaal hun persoonlijke verhalen over verbroken relaties te delen en hun steun aan te bieden. Het maakte niet uit dat zij, zoals iemand goed opmerkte, “neppe digitale tranen” vergoot.

Sinds ze in 2018 online kwam, vergaarde imma meer dan 350.000 volgers op Instagram en 275.000 op TikTok. Ze heeft in de influencerscene een naam opgebouwd door haar eigen virtuele kleding te ontwerpen en een modecollectie voor Amazon op te zetten.

Maar ondanks dit influencer-achtige gedrag aarzelt imma’s maker om haar zo te noemen. In plaats daarvan omschrijft hij haar als “virtueel mens”.

“Ik denk dat het belangrijker is om na te denken hoe je mensen kunt influencen,” zegt Takayuki Moriya, de CEO van Aww Inc, een bedrijf dat virtuele mensen managet. Hij voegt eraan toe dat imma’s fans zich met haar verbonden voelen en zich in haar inleven.

Het is niet helemaal duidelijk waarom het ene virtuele wezen meer succes heeft dan het andere. Maar te oordelen naar het enorme aantal mensen dat imma liefdevolle berichten stuurde nadat ze haar ‘ruzie’ had gehad, mag het wel gezegd dat haar fans zich in ieder geval erg om haar bekommeren.

Om authentiek over te komen maken sommige virtuele influencers zich sterk voor sociale doelen of laten ze hun passies zien. 

Rae, een virtuele influencer uit Singapore, gooit bijvoorbeeld vaak posts online over kunst en skateboarden. Er is verder niet veel bekend over Rae, behalve dat ze wordt geleid door een entiteit die Team Rae heet. En net zoals het geval is bij veel andere virtuele influencers, blijft het team achter Rae liever anoniem. In plaats daarvan draait alles om het fictieve verhaal achter Rae, de voor-altijd-25-jarige digitale artiest.

In januari stond Rae samen met de Chinese rapper VaVa, een echt mens, op de cover van tijdschrift.

“Het klikte meteen toen we elkaar ontmoetten. We geloven allebei in het onderuithalen van stereotypen en willen laten zien dat wij meisjes – als we talent, passie en hard werken combineren – echt voor verandering kunnen zorgen,” staat in een e-mail aan VICE, die zogenaamd door Rae geschreven is.

In 2016 maakte Lil Miquela – met haar kenmerkende minipony en het spleetje tussen haar voortanden – haar entree in de digitale wereld, waarna ze al snel een van de beroemdere virtuele influencers werd. Al vijf jaar lang maakt ze lifestyle- en modecontent voor haar 3 miljoen volgers, terwijl ze al die tijd 19 jaar oud bleef.

Dat is een duidelijk voordeel dat virtuele influencers hebben ten opzichte van hun menselijke tegenhangers; ze worden gewoon niet ouder. Dat leidde dan weer tot de creatie van Sylvia, een tegenreactie op de permanente jeugd van virtuele influencers.

“Ik was heel geïnteresseerd in virtuele influencers – niet alleen als trend, maar ook als manier om verhalen te vertellen,” zegt Ziv Schneider, creatief technoloog aan het Brown Institute for Media Innovation. Daarom creëerde hij Sylvia, een virtuele influencer die juist wél ouder werd.

Schneider omschrijft het project als een “performance van vijf maanden”. Van juli tot november 2020 vergaarde Sylvia meer dan 2700 volgers op Instagram. En ondanks het feit dat ze niet echt bestond en afweek van de conventioneel aantrekkelijke influencer, bouwde men echt een band met haar op. Sylvia’s laatste post was haar tachtigste – een symbolisch getal, omdat ze tachtig was toen ze overleed, of beter gezegd, toen de performance ten einde liep.

“Ik vond het heel verbazingwekkend om te zien hoe mensen zich in die vijf maanden aan het account en het personage hechtten,” zegt Schneider. “Veel volgers voelden zich echt met haar verbonden. Het maakte voor hen niet uit dat ze oud was.”

Aan de andere kant merkte Schneider dat Sylvia ook te maken kreeg met mensen die het idee van virtuele influencers verafschuwen. “Het is heel gevaarlijk als mensen echte en neppe personen niet meer uit elkaar kunnen houden,” zei iemand in een reactie. “Sylvia is een neppersoon.”

Toch weerhoudt dat de makers van deze virtuele influencers er niet van om hen steeds menselijkere levens te laten leiden. “Veel mensen schrijven ons virtuele influencers af, maar ik ben meer dan alleen een mooi gezicht,” staat in het mailtje van Rae, de Singaporese virtuele influencer. “Het is echt geweldig om je precies te bevinden in het grensgebied tussen de echte en de virtuele wereld.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Azië.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.