Hoe het is om de enige trans vrouw in de top van de autosport te zijn

Op 23-leeftijd besloot de inmiddels 40-jarige Charlie Martin om professioneel autocoureur te worden. Ze kwam net van de universiteit af en had helemaal geen geld om fulltime te racen, dus regelde ze een zomerbaantje. Ze wist 1500 pond (zo’n 1750 euro) te sparen en leende daarnaast 400 pond van haar moeder, zodat ze een aftandse Peugeot 205 kon kopen. Met die auto, waaraan heel wat gesleuteld moest worden, nam ze in 2006 deel aan haar eerste professionele race.

Martin wist al op jonge leeftijd dat ze trans was, maar ging pas in transitie op haar dertigste. De coureur, die inmiddels in heel Europa aan endurancewedstrijden heeft meegedaan, voelde zich lange tijd verscheurd door de vraag of ze wel ‘trans genoeg’ was. Ook had ze haar twijfels over de industrie, waarin lhbti-mensen nauwelijks vertegenwoordigd zijn.

Pas in 2011, toen ze al jaren aan de weg timmerde, besefte ze dat er iets moest veranderen. Ze had een donkere periode vol depressies en zelfmoordgedachten achter de rug en besloot in transitie te gaan. Martin had op dat punt in haar leven al heel wat meegemaakt – ze verloor bijvoorbeeld haar vader en haar moeder aan kanker – maar ervoor uitkomen dat ze trans is, was voor haar een enorme horde. Aangezien Martin onzeker was over hoe het nieuws zou vallen, besloot ze een tijdje met autosport te stoppen. Later keerde ze terug naar de race-industrie, in 2018 kwam ze publiekelijk uit de kast als trans en sindsdien voert ze campagne voor transrechten in de sportwereld.

Tegenwoordig woont Martin in Leicestershire in het Verenigd Koninkrijk, waar ze het grootste deel van haar tijd doorbrengt met trainen voor de races en naar de sportschool gaan. Ze veroverde in 2017 de derde plek op het Bugatti Circuit en werd in 2020 de eerste trans persoon die meedeed aan de 24 uur van de Nürburgring. Ook haar volgende doel heeft ze al voor ogen: ze hoopt de eerste transgender coureur in de 24 uur van Le Mans te worden.

We spraken met Martin over hoe het is om trans te zijn in de hoogste regionen van de autosport, transfobe wetgeving en hoe belangrijk het is dat trans sporters goed vertegenwoordigd worden.

VICE: Hoi Charlie, hoe was jouw jeugd?
Charlie Martin: Ik denk dat ik me rond mijn zesde of zevende bewust werd van mijn trans-zijn. Ik weet nog dat ik een artikel las over Caroline Cossey, een trans vrouw die in de jaren tachtig model en Bond-girl was. Zij was in die tijd waarschijnlijk een van de prominentste trans personen. Ik herinner me dat ik zoiets had van: whoa, oké, dit is hoe ik me voel. Dit is wat het is. En ik ben dus niet de enige.

Ik was in veel opzichten een ‘typisch’ jongetje: ik hield van soldaatje spelen, modelvliegtuigjes bouwen, in bomen klimmen. Dat was erg verwarrend, omdat men in de jaren tachtig over het algemeen dacht: als je een jongen bent die zich een meisje voelt, wil je vast de hele tijd roze dragen en houd je er niet van om vies te worden, etc. Ik had dus niet het idee dat er een hokje was waar ik in paste. En dat heeft er misschien toe geleid dat ik zo lang heb gewacht met mijn transitie.

Hoe vond je het om als topcoureur in transitie te gaan? 
Autosport is een geinig geval, omdat het van nature een heel exclusieve sport is: je kunt het niet doen zonder een bepaald bedrag op de bank te hebben, ongeacht het niveau waarop je racet. Maar tegelijkertijd is het ook echt een heel gastvrije omgeving. Je voelt je echt verbonden met elkaar.

Toch was ik doodsbang toen ik na mijn transitie voor de eerste keer de paddock binnenliep. Het was echt een ongemakkelijke ervaring. Gelukkig wisten zeven of acht van mijn beste racevrienden dat ik die dag zou komen en wat er aan de hand was. Ze kwamen direct op me af en gaven me een dikke knuffel.

Ik realiseerde me dat ik mensen voor me moest zien te winnen. En dat is dan ook wat ik het eerste jaar heb gedaan – de hele tijd uitleggen wat er aan de hand was. Mensen wisten er gewoon niets over, dus het was een kwestie van iedereen voorlichten. En daarna was iedereen heel aardig. Over het algemeen had iedereen zoiets van: oh God, dat heb ik me nooit gerealiseerd, wat moedig van je.

Zijn er ook momenten geweest dat je het gevoel had dat er in de racewereld geen plek was voor trans personen?
Toen ik als trans uit de kast kwam, nam ik een sprong in het diepe, omdat ik echt niet wist welke kant het op zou gaan. Ik kom niet uit een rijke familie, dus ik heb altijd moeten werken om sponsoren te krijgen.

Er zijn absoluut ervaringen geweest waarin mij kansen werden ontzegd, en ik ben er vrij zeker van dat dat door transfobie kwam. Er zijn twee voorvallen die me goed zijn bijgebleven, maar die gebeurden allebei niet zo lang geleden, dus ik kan niet echt specifieker zijn, want dan breng ik mezelf in de problemen.

Maar je maakt echt van alles mee: grote dingen, maar ook kleine – van mensen die je persoonlijke voornaamwoorden niet goed hebben tot mensen die heel directe vragen stellen, bijvoorbeeld over welke operatie ik heb gehad of nog van plan ben te ondergaan.

Er is dit jaar veel gediscussieerd over trans atleten, vooral nadat Amerikaanse staten als Idaho en Florida trans meisjes verboden om deel te nemen aan sportcompetities tussen scholen. Wat vind je daarvan?
Ik vind het ronduit schokkend dat dit gebeurt in een relatief liberale westerse samenleving. Het is gewoon je reinste discriminatie: volwassenen die kleine kinderen voorschrijven dat ze niet mogen sporten. Het is op zoveel verschillende manieren verkeerd.

Het doet me denken aan vroeger. Als iemand een feestje gaf en jij niet was uitgenodigd, vroeg je je af of er iets mis met je was. Dat doen deze mensen nu op een veel grotere schaal. Het is alsof je wettelijk vastlegt dat er iets mis is met deze kinderen – wat natuurlijk het tegenovergestelde van de waarheid is.

Wat vind je van de berichtgeving over trans sporters als de Nieuw-Zeelandse gewichtheffer Laurel Hubbard en de Canadese voetballer Quinn, die beiden deelnamen aan de Olympische Spelen? 
Ik heb wel genuanceerde berichten in de media gezien, maar ik zou ook willen dat mensen de feiten beter zouden weergeven. Ik heb zelf heel wat onderzoeken gelezen over testosteron, omdat dat echt een heel belangrijk onderdeel is van het verhaal, maar dat zie ik zelden terug in de pers.

De situatie is heel ingewikkeld. Het is niet makkelijk om met een pasklare oplossing te komen, want bij veel sporten, zoals voetbal of surfen, gaat het niet alleen om fysieke kracht. Het gaat ook om ruimtelijk inzicht, visie, je evenwicht, je behendigheid, je balcontrole, het vermogen de golf te zien en die op het juiste moment te pakken – al die dingen. Fysieke kracht is natuurlijk belangrijk, maar er zijn ook heel veel andere elementen die bepalen of je het meeste uit een sport haalt.

Hoe gaan mensen in het Verenigd Koninkrijk, waar jij woont, om met trans personen?
Ik vind dat lastig te beoordelen, omdat ik nu op het platteland woon en mijn transitie al een lange tijd geleden was. In mijn dagelijkse leven val ik niet meer op en hoef ik me nooit zorgen te maken dat ik het slachtoffer word van een haatmisdrijf. Daardoor vind ik het moeilijk om het over de ervaringen van andere transgender mensen in het VK te hebben. Ik heb bijvoorbeeld de medische zorg niet meer nodig. Dus veel van wat ik hoor, komt uit de pers. Die berichten zijn overigens overwegend negatief of toxic: mensen die zijn vermoord of kille statistische info. 

Er is een uitgesproken minderheid van mensen die alleen maar ruzie willen maken en vreselijke dingen op Twitter zetten. Ongetwijfeld denken zij er echt zo over na, maar het percentage van de Britse samenleving dat zij vertegenwoordigen lijkt mij vrij klein. Ze zijn erin geslaagd om dat geluid enorm uit te vergroten, maar ik heb toch het gevoel dat de meeste mensen die ik tegenwoordig ontmoet heel ruimdenkend en behoorlijk progressief zijn.

Wat gaat de toekomst je brengen? Wat zijn je ambities?
Het afgelopen seizoen was echt super. We hebben vaak op het podium gestaan en veel prijzen op onze naam geschreven. Het is nog steeds mijn ambitie om lhbti-geschiedenis te schrijven door als allereerste trans coureur mee te doen aan de 24 uur van Le Mans. Ik wil echt iets doen dat een wezenlijk verschil maakt en andere mensen proberen te helpen. Uiteindelijk wil gewoon een zichtbare trans persoon zijn, zodat alle mensen die na mij komen niet hoeven te doorstaan wat ik heb moeten doorstaan.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.