Hoe het is om te studeren in oorlogsgebied

Elke dag moeten studenten in Noord-Sinaï, een provincie in het noordoosten van Egypte, omgaan met het geluid van geweren, checkpoints en de constante dreiging van aanslagen voordat ze op school aankomen.

Er wonen ongeveer 100.000 studenten in de regio, verdeeld tussen twee universiteiten: de door de staat gefinancierde Suezkanaaluniversiteit en de private Sinaï-universiteit. Veel studenten uit nabijgelegen steden kiezen ervoor om in de regio te studeren omdat er in de wijdere omgeving weinig opties zijn qua hoger onderwijs.

In de afgelopen zes jaar zijn de aanvallen van aan IS verwante strijders tegen het Egyptische leger geëscaleerd, vaak middenin het hart van Sinaï. De operaties van de terreurgroep begonnen hier in 2011 met het systematisch bombarderen van oliepijpleidingen die door het gebied lopen richting Jordanië en Israël. In mei 2012 begon IS het leger direct aan te vallen. Het resultaat van die aanvallen en de tegenaanvallen van het leger is dat er honderden mensen van de lokale bevolking stierven en duizenden hun huis kwijtraakten.

“Ik studeer nu vier jaar aan de Sinaï-universiteit,” vertelt mediastudent Khuloud. “Gedurende die tijd heb ik een paar van de slechtste dagen uit mijn leven meegemaakt. Het is voor buitenstaanders lastig om in te zien hoe moeilijk het is om te studeren als je constant wordt aangevallen.” De 21-jarige student is geboren en getogen in El-Mansoera, bijna vijfhonderd kilometer van Noord-Sinaï. Zolang hij naar school moet, woont hij in Sinaï. “Je verlaat je huis ’s ochtends zonder te weten of je er ’s avonds nog zult zijn,” vertelt ze. “We hebben vorig jaar drie vermoorde klasgenoten moeten begraven. Er lijkt geen eind aan te komen.”

Khuloud vertelt dat ze zich vaak vernederd voelt door agressieve politieagenten als ze terug naar Sinaï reist na een bezoek aan haar familie. De meeste studenten zijn expats, dus zij worden redelijk goed behandeld. Maar wij Egyptenaren worden mishandeld en vernederd bij checkpoints,” legt ze uit. “Op dagen dat ik naar school moet in Sinaï, vertrek ik om zes uur ’s ochtends van huis, zodat ik de veerboot naar de andere kant van het Suezkanaal kan nemen. Het duurt drie uur om de overkant te bereiken. Bij een checkpoint worden mijn koffers gecontroleerd, leeg gehaald – totale tijdverspilling, want hetzelfde gebeurt bij een checkpoint verderop weer.

“We leven in constante angst. Er rijden altijd gepantserde voertuigen over straat. Ik heb gemaskerde schutters voorbij zien rennen, en heb gezien hoe Egyptische soldaten op klaarlichte dag werden vermoord.”

Mediastudent Roqaua vertelt: “Afgezien van de dagelijkse dreiging van geweld is het ook irritant dat het internet en communicatienetwerken de hele tijd uitvallen. Dat komt door militaire operaties of omdat IS de infrastructuur aanvalt. Omdat ik Media Studies doe, maakt dat het erg lastig om iets gedaan te krijgen. Als er iets uitvalt, is er geen enkele manier om contact op te nemen met familie om te laten weten dat we ongedeerd zijn. Sommige mensen zijn begonnen met het sturen van brieven naar huis, anderen vragen aan taxichauffeurs om ze te helpen contact op te nemen met familie. Als er met mij iets zou gebeuren, duurt het twee dagen voordat mijn familie erachter zou komen.”

“Een deel van het lesprogramma van de mediastudenten bestaat uit het maken van kranten of documentaires, maar je kunt niet zomaar rondlopen in Sinaï met een camera in je hand – dat is veel te gevaarlijk,” voegt Roqaya toe. “Als we van huis gaan aan het begin van het semester, nemen we allemaal lang en emotioneel afscheid van onze familie. Alsof we soldaten zijn die naar het front worden gestuurd. Onze angst stopt niet als we veilig thuis zijn – ’s nachts wordt ik geplaagd door wat ik overdag heb gezien. Ik ken niemand die niet emotioneel beschadigd is door het conflict.”

Justina, een 22-jarige student medicijnen aan de Sinaï-universiteit, heeft de afgelopen maanden een aantal vrienden verloren bij terroristische aanslagen. Ze herinnert zich Mohammed Rashid, een bouwkundestudent, en zijn zus, die ook medicijnen studeerde. Ze werden allebei gedood door een bermbom.

Behalve om colleges bij te wonen, komt Jamal Eldin nauwelijks buiten de campus waarop hij woont. Vaak kan hij dat niet betalen – door de vele storingen in de communicatiesystemen krijgt hij vaak de toelage die zijn familie in Koeweit hem stuurt niet. De gedachte dat hij binnenkort zal afstuderen houdt hem op de been, vertelt hij. Maar nu zijn familie zo ver weg is, is hij zijn Egyptische klasgenoten dankbaar, omdat zij hem helpen de lokale gevaren te vermijden.

De meeste studenten met wie ik spreek zijn boos over de manier waarop het leger met hen omgaat. Alaa vertelt hoe hij op een ochtend werd gearresteerd bij een checkpoint, toen hij onderweg was naar college: “De beveiligers vroegen me naar mijn papieren, en ik liet mijn studentenkaart zien. Toch besloten ze me te arresteren.” Vervolgens werd hij overgedragen aan anti-terreureenheden, die hem twee dagen vasthielden zonder uit te leggen waarom, en zonder dat hij contact op mocht nemen met zijn familie.

Desondanks vindt Alaa dat hij geluk heeft gehad – hij kent een hoop mensen die nog veel langer werden vastgehouden in slechtere omstandigheden. Mensen hier hebben het idee dat mensen uit de omgeving slechter worden behandeld, omdat het leger denkt dat het waarschijnlijker is dat zij mogelijke IS-strijders zijn.

Hoewel Asma’s familie maar een halfuurtje van de universiteit woont, heeft de twintigjarige student – net als veel van haar klasgenoten – besloten op de campus te gaan wonen, om de gevaarlijke reis door de omgeving te vermijden.

“ Voordat ik hier naartoe verhuisde, duurde het uren om langs alle checkpoints te komen,” zegt hij. “Vaak legde ik het grootste deel van de reis te voet af, omdat dat sneller was.”

Maar hoeveel moeite de studenten hier ook doen, het is moeilijk om het constante gevaar geheel te vermijden: een paar maanden geleden werd het hoofdgebouw van de universiteit verwoest door een bomaanslag op een nabijgelegen checkpoint.

“We maken allemaal hetzelfde mee – studenten en docenten, maar wij voelen ons verantwoordelijk voor de veiligheid van de studenten hier,” zegt Amal Nasruddin, hoofd van het departement Engels aan de Sinaï-universiteit. “Maar het word steeds moeilijker om hen veilig te houden. De aanvallen van IS worden heviger, en hebben zich uitgebreid over het grootste deel van de noordelijke Sinaï. Ik heb sinds 2014 al zoveel studenten verloren. De laatste heette Mohammad Abu. Als ik kijk wat hier de laatste maanden is gebeurd, vrees ik dat hij niet de laatste zal zijn.”