Schilderijen van de verborgen lijdensweg die endometriose heet

De Australische kunstenaar merkte voor het eerst dat er iets mis was met haar lichaam toen ze in 2014 aan het reizen was. Ze liep op straat in Toulouse in Frankrijk en ervoer ineens “een ongelooflijke pijn, samen met een zeer ongelegen, plotseling bloedstolsel.” Kammer ging terug naar haar hotel, maar het bloeden hield niet op. Later besefte ze dat ze een miskraam had gehad.

Na die dag merkte Kammer dat haar menstruatie niet normaal was: ze bloedde heel erg en had extreem veel pijn. In december 2015 werd de diagnose endometriose bij haar gesteld.

Endometriose is een ziekte waarbij baarmoederachtig weefsel buiten de baarmoeder groeit, waardoor je tijdens de menstruatie extreem veel pijn hebt. Het leidt vaak tot onvruchtbaarheid en miskramen, naast andere symptomen. Ongeveer 176 miljoen vrouwen in de wereld hebben de ziekte en naar schatting lijden een op de tien vrouwen in de Verenigde Staten eraan. Ondanks die aantallen is er nog steeds een ernstig gebrek aan aandacht voor de aandoening, deels omdat het vaak verkeerd wordt gediagnosticeerd of over het hoofd wordt gezien door artsen die weigeren te geloven dat de pijn van vrouwen niet alleen maar in hun hoofd zit. Later ontdekte Kammer ook dat ze adenomyose had, een aandoening met vergelijkbare symptomen waarbij het baarmoederslijmvlies zich uitbreidt naar de baarmoederwand.

In 2015 werd Kammer geopereerd om haar symptomen te verlichten. Tijdens het herstel daarvan werd ze depressief. “Ik worstelde met het idee dat ik ziek was en dat ik moest wennen aan een levensstijl die compleet vreemd voor mij was,” zegt ze. “Een leven vol met weloverwogen keuzes, waarin ik veel geld aan mijn gezondheid zou moeten uitgeven en regelmatig operaties en procedures zou moeten ondergaan.”

De situatie verergerde door het gebrek aan toegankelijke online informatie over endometriose en het algemene taboe dat ertoe leidt dat gezondheidsproblemen van vrouwen met betrekking tot de voortplanting niet serieus worden genomen. Kammer was boos en voelde zich niet meer onderdeel van de wereld en van haar lichaam, dus wendde ze zich tot de kunst om haar pijn te verwoorden.

Het maken van haar eerste schilderij, Endometriosis (Coagulate), voelde alsof ze haar frustratie zuiverde, zegt Kammer. Ze was verbaasd over hoe het proces van catharsis haar creativiteit zo intens aanwakkerde, en besloot het werk uit te breiden tot een serie. Uiteindelijk werd het de focus van haar werk.

Ze is nu 27 jaar en haar doel is inmiddels verbreed. Naast dat ze haar persoonlijke pijn en schaamte wil uiten, hoopt ze ook dat haar werk het bewustzijn over de relatief onbekende ziekte kan vergroten en wil ze de apathie van mensen tegenover de vrouwen die eraan lijden bevechten. Ze deelt regelmatig haar schilderijen en het maakproces met haar 33.000 volgers op Instagram en schrijft daarbij openhartige teksten waarin ze het heeft over het leven met endometriose. De posts zelf lijken dan ook een integraal onderdeel van haar werk te zijn. Ze doorbreekt taboes over het openlijk spreken over de reproductieve gezondheid van vrouwen en bouwt aan een ondersteunende gemeenschap van mensen met endometriose.

“Ik hoop dat de vrouwen die endometriose hebben zich gesterkt of getroost voelen door mijn werk,” zegt Kammer. “Voor degenen die nog nooit van de aandoening hebben gehoord, hoop ik dat hun interesse voldoende wordt opgewekt om het onder de aandacht te brengen.”

Een post uit maart 2017 luidt: “Vanochtend ging ik aan mijn bureau zitten en die handeling zorgde ervoor dat er een pijn van mijn bekken naar mijn borst schoot.” In een andere, die eerder deze maand online werd gezet, worden de misvattingen over de verschillende stadia van endometriose besproken. Een volger antwoordde: “O mijn god, ik heb endo en er is me nooit verteld dat er stadia zijn. Ik ben zo ontmoedigd. Ik ben zo blij dat jij doet wat je doet voor deze slecht besproken ziekte.”

Kammer kreeg in het najaar van 2017 meer aandacht toen ze een samenwerking aanging met een bekende bondgenoot: Lena Dunham. De actrice is altijd open geweest over haar endometriose en spreekt zich vaak uit over de noodzaak om het serieuzer te nemen. Afgelopen zomer stuurde Kammer haar een bericht op Instagram waarin ze vroeg of ze haar portret mocht schilderen voor een liefdadigheidsveiling, waarvoor de opbrengst naar een endometriose-organisatie in Australië zou gaan. Dunham ging akkoord en Kammer is van plan om het werk dit jaar te laten veilen.

Kammer groeide op in Adelaide Hills in het zuiden van Australië. Op de middelbare school merkte ze dat ze eerder verwelkte dan opbloeide, dus besloot ze op zestienjarige leeftijd van school te gaan. Als snel begon ze – terwijl ze ondertussen een aantal banen tegelijk had – in haar vrije tijd te experimenteren met kunst. Ze leerde zichzelf tekenen en schilderen door onderzoek te doen naar kunstenaars en kunstgeschiedenis, online tutorials te bekijken en online lessen te volgen. Toen ze 21 was realiseerde ze zich dat kunst een legitieme carrièremogelijkheid zou kunnen zijn en op 23-jarige leeftijd werd ze fulltime-kunstenaar.

Het volgende project van Kammer richt zich op de invloed van de aandoening op de naasten van iemand die de ziekte heeft. Ze haalt daarbij inspiratie uit de relatie tussen haar en haar tweelingzus en is vurig over het feit dat, hoewel endometriose wordt beschouwd als ‘vrouwenziekte’, het ook de partners en families treft van degenen die eraan lijden.

“Sommige kinderen zien hun moeder in pijn, in een ziekenhuisbed met een zuurstofslang in hun neus,” zegt Kammer. “De ziekte is een crisis en de gendergerelateerde houding ten opzichte van de ziekte helpt niemand.”