Academici beweren dat als je de Kardashians haat, je eigenlijk jezelf afwijst

Voor de meeste mensen biedt Keeping up with the Kardashians een flinke dosis escapisme, een kans om onze hersens uit te zetten en de existentiële vraagstukken van de moderne tijd naast ons neer te leggen. Maar niet voor academici. Terwijl de rest van de wereld gedachteloos dubbelklikt om Kylie’s lippen op te vullen, worstelen geleerden met de diepgaande betekenissen van het fenomeen Kardashian. Ze gebruiken de familie als casus in hun onderzoek naar de ziektebeelden en zwaktepunten van deze tijd.

In 2015 organiseerde Dr. Meredith Jones van de Brunel universiteit in Londen een Kimposium. ’s Werelds eerste academische conferentie gewijd aan, zoals Jones het noemt, “Misschien wel het nieuwe ‘koninklijk huis’ van de Verenigde Staten.” Er werden presentaties over talloze onderwerpen gegeven, van vierde generatie feminisme tot lichaamspolitiek en neoliberalisme. Ieder aspect van het Kardashian imperium – van Caitlyn’s transitie tot Kim’s vulva. Sinds we plotseling massaal nieuwsgierig naar de Kardashians lijken te zijn, staan activisten, artiesten en cultuurschrijvers zij aan zij met traditionele academici.

“Ik wilde het Kimposium organiseren omdat de familie zo’n belangrijk cultureel object is,” vertelde Jones me over de telefoon. “Als je erover nadenkt, cultureel of sociologisch bezien, dan zijn ze op veel manieren bepalend voor de hedendaagse maatschappij.”

De meeste presentatoren op het Kimposium zien de Kardashians als een hoogtepunt van een scala aan grotere culturele trends. Of het je nou bevalt of niet, ze zijn de perfecte spiegel van onze collectieve ziel. “Ik wil niet negatief over ze doen, want ik denk dat ze gewoon een uiting zijn van de waarden die onze cultuur neigt te hebben,” zei Jones.

Deze onpartijdige toon klonk door in veel van de presentaties op de conferentie. Daar uitten academici scherpe kritiek, zonder af te glijden naar het luie niveau van oppervlakkig commentaar op basis van smaak. Zoals Jones zei, het is hypocriet om de Kardashians te veroordelen op iets als hun neiging tot “consumptie en consumentisme” zonder te erkennen dat deze kwaliteiten voortkomen uit onze bredere cultuur. Het is moeilijk vast te stellen hoeveel van de minachting en woede die de Kardashians ten deel vallen komt door het ongemak dat mensen voelen bij de vermeende ‘culturele achteruitgang’. Maar de academische consensus is dat de haters waarschijnlijk proberen zelfreflectie te ontwijken omdat deze te ongemakkelijk zou zijn.

In haar presentatie getiteld: “Kardashian Komplicity: Beauty Work in Postfeminist Neoliberal Times” stelde Dr. Giuliana Monteverde, docent aan de universiteit van Ulster, dat het imago van de Kardashians “zowel verdedigd en bekritiseerd moet worden” – verdedigd tegen seksistische kritiek op basis van hun overdreven schoonheid en seksualiteit, maar bekritiseerd omdat het merk een “post-feministisch neoliberale gedachtegoed” vertegenwoordigt. Zoals Dr. Simidele Dosekun, een docent in Media en Cultuur aan de universiteit van Sussex, in haar Kimposium-presentatie uitlegde, is post-feminisme “een culturele gevoeligheid die vrouwen als krachtig positioneert en viert, maar diezelfde machtspositie beperkt en problematisch opbouwt.” Het gaat ervan uit dat de vrouwen vrij zijn van het patriarchaat, zelfs wanneer ze rigide, traditionele voorschriften over het uiterlijk en gedrag volgen. Volgens Monteverde zouden de Kardashians verantwoordelijkheid moeten nemen voor het feit dat ze keihard verdienen aan een ouderwetse gender-uiting – zonder mee te gaan in de kritiek van vrouwenhaters.

Monteverde citeerde een boek van Dr. Amanda Scheiner McClain, Keeping Up the Kardashian Brand: Celebrity, Materialism, and Sexuality uit 2013. “Ik was geïnteresseerd in de Kardashians omdat ze alomtegenwoordig zijn, door hun omvangrijke en diepgaande mediagebruik en hun overduidelijke succes – dit maakte ze geweldig om te bestuderen,” zei McClain van een universiteit in Philadelphia tegen mij. “Mensen houden van of haten de Kardashians, maar iedereen lijkt geïnteresseerd.”

Terwijl Monteverde betoogt dat de Kardashians cartooneske en schadelijke ideeën over gender uitdragen, heeft Jones een positievere interpretatie. “Het is een familie van vrouwen, de mannen spelen maar een hele kleine rol,” en hun zwaktes zijn voor een groot deel de grap van de serie, zegt ze. “Maar al dat 'zakenvrouwen, vrouwen-met-macht, vrouwen-met-controle-over-hun-eigen-seksualiteit' gebeuren.. Al die dingen zijn bij hen nog steeds vervlochten met een enorme drijfveer om lichamelijke perfectie te bereiken,” en dat is volgens Jones “minstens zo belangrijk als het feit dat deze vrouwen controle hebben over hun eigen financiële en seksuele lot.”

Dr. Elizabeth Wissinger, professor Modestudies aan de stadsuniversiteit van New York, legde verder uit hoe het Kardashian-merk van schoonheid zich verhoudt tot ons hedendaagse sociale- en culturele landschap. “Ik denk dat ze goed passen bij de Trump-Amerikaanse versie van wat goede vrouwelijkheid is,” zei Wissinger. “Het is het idee van inschikkelijke vrouwelijkheid, die één uniforme verschijningsvorm heeft: opgepoetst.”

“Ze geven een illusie van de emancipatie van vrouwelijkheid. Maar deze emancipatie valt strak binnen de grenzen van de schoonheidscultuur, vrouwelijkheidscultuur en modecultuur,” voegt Wissinger toe. “Het is een soort Emancipatie™ – het is een merk.”

Academische teksten over de Kardashians zijn schaars, maar Jones zei dat ze een toename heeft opgemerkt sinds het Kimposium. Sindsdien vermelden de meeste recente studies over media de Kardashians, maar er zijn ook hele boeken aan ze gewijd. Theoretische verhandelingen, zoals die van McClain, tot praktische boeken, zoals The Kim Kardashian Principle: Why shameless sells (and how to do it right). Prijswinnende dichter Sam Riviere heeft zelfs een poëziebundel gepubliceerd die Kim Kardashian’s Marriage heet . Een filosofische tour door het moderne cultuurlandschap, onderverdeeld in secties die vernoemd zijn naar Kims make-up ritueel (Primer, Contour, etc.). Studie- en afstudeerpapers zijn gewijd aan de Kardashians en wereldwijd zijn er nog talloze in de maak.

Jones schrijft zelf aan een boek dat onderzoekt op welke manieren de Kardashians fungeren als rolmodel, op basis van interviews met Britse vrouwen tussen de achttien en vijfentwintig. “Er liggen enorm zware verwachtingen op vrouwen in het publieke blikveld, ze kunnen op geen enkele manier winnen. Ze kunnen het nooit goed doen, want wat je ook doet, als vrouw in het publieke domein wordt je altijd aangevallen,” zegt Jones. Peinzend over de overeenkomsten tussen Kris Jenner en Donald Trump zegt ze: “Een vrouw op een publieke positie kan precies hetzelfde als een man, maar hij wordt gefeliciteerd, en zij krijgt de horen dat ze te dik is.”

Drie jaar voor de verkiezingen in 2016 vielen de gelijkenissen tussen Jenner en Trump McCain ook al op. Wat toen een soort losse observatie was, leest nu als een griezelige voorspelling. “Los van hun politieke opvattingen zijn de doorbraak en de verdere ontwikkeling van de Kardashians en Trump vergelijkbaar. Ze begonnen allebei rijk en nauwelijks beroemd; ze maakten allebei gebruik van reality-tv om bekend te worden; ze gebruikten allebei sociale media om directe contact met hun fans te maken en de authenticiteit uit te dragen waarop hun merk gebouwd is; allebei surften ze op de culturele trends van narcisme en materialisme en werden ze hiermee enorm beroemd,” zei McClain. Jones stemt hiermee in: “De recente politieke ontwikkelingen hebben mijn ideeën over de Kardashians bevestigd. Alle observaties over uiterlijk en oppervlakkigheid en de verheerlijking van rijkdom om de rijkdom zelf. Het zou een goede beschrijving kunnen zijn van Donald Trump.”

Het Kardashian-fenomeen reflecteert ook de economische realiteit van deze tijd, zei Wissinger. Voor Mythologies of Creative Work in the Social Media Age: Fun, Free and ‘Just Being Me’ een paper waaraan Wissinger meeschreef, bestudeerde ze de freelance-economie en faam op Instagram. Het onderzoek analyseerde “de retoriek van mensen die geld verdienen aan cool zijn”, zoals YouTube-sterren en Instagram-influencers die betaald worden om producten te promoten. Die hele economie is gestoeld op de gedachte dat, voordat een aantal van hen succesvol kan zijn, er veel mensen door middel van aankopen in hen moeten geloven. Ondanks de vele obstakels waardoor slechts een ieniemienie-minderheid het hoogste niveau van beroemdheid haalt, “is het onderdeel van het systeem dat iedereen denkt dat zij een YouTube-ster zouden kunnen zijn, zodat ze terug blijven komen en blijven kijken en liken en bijdragen op een platform dat constant nieuwe content nodig heeft.”

De Kardashians zijn het meest extreme voorbeeld van dit specifieke, moderne type succes. Ze zijn de aandrijvers van de ‘economie van de coolheid’, door te insinueren dat je jezelf naar de top kunt liken, volgen en tweeten.

Of de Kardashian-dynastie nou nog decennia zal standhouden of de schijnwerpers abrupt zullen uitdoven, zolang de media voor hongerige fans verslag blijven leggen van iedere nieuwe outfit, baby en make-uplijn, blijven de academici en poging doen te ontrafelen wat het allemaal betekent. Zoals Jones zei: “Ze zijn de godinnen van dit moment, daar ontkomen we niet aan.”

Volg Broadly op Facebook, Twitter en Instagram.