We spraken de drie stagiaires van Sunny Bergman over ‘Wit is ook een kleur’

FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

We spraken de drie stagiaires van Sunny Bergman over ‘Wit is ook een kleur’

"Soms was het alsof de rest van het kantoor dacht: 'Daar heb je die radicale stagiaires van Sunny weer, oppassen geblazen!'"
Noor Spanjer
Amsterdam, NL
David Meulenbeld
foto's door David Meulenbeld

In de documentaire vraagt Sunny Bergman zich af waarom witte mensen zo woest worden als het om racisme gaat. Ik vroeg aan stagiaires Helena, Kim en Rokhaya of zij ook last hebben van scheldkanonnades nu ze in 'kamp Sunny' zitten.

Vlak voor het weekend ging ik naar de première van Wit is ook een kleur, de nieuwe film van documentairemaker Sunny Bergman. Tijdens mijn studie liep ik stage bij haar en sindsdien zijn we elkaar blijven zien, zowel voor werk als in de kroeg. De serie waar ik aan meewerkte veroorzaakte veel minder opschudding dan de onderwerpen waar ze de laatste jaren mee bezig is – ik had in die tijd dan ook niets te vrezen. Maar hoe zit dat met de huidige lichting stagiaires van Sunny, die zich met deze film mengen in het vlammende en opvliegende racismedebat in Nederland?

In de documentaire, waarin ze zich afvraagt waarom witte mensen zo woest worden als het om racisme gaat, laat Sunny ook zien wat voor ziektes en martelingen haar allemaal al zijn toegewenst. Ik vroeg aan Helena, Kim en Rokhaya of zij hier ook last van hebben, nu ze in 'kamp Sunny' huisvesten.

Advertentie

Broadly: We zijn iets later begonnen met het interview omdat Kim nog even moest helpen met de lunch. Ik was daar ook verantwoordelijk voor toen ik stage liep – zijn het nog steeds gezonde salades en zo?
Kim Hahn: Ja, iedereen eet salades behalve ik – ik hou van rijkbelegde boterhammen. Wat waren behalve de lunch nog meer jullie taken?
Kim: Veel research en input voor in de docu. Archiefmateriaal zoeken, telefonische interviews doen.
Helena Morais e Castro Ermida : Waar we alle drie echt veel mee bezig geweest zijn, is die dialoogsessie in de gymzaal. Het was lastig om daar mensen voor te vinden.
Rokhaya Seck: En kinderen van progressief linkse ouders overhalen om mee te doen met de film, bij speeltuinen en scholen.

Was het moeilijk om toestemming te krijgen van de mensen die in de film zitten, bijvoorbeeld van de witte mensen die met hun sloepjes door de grachten varen?
Kim: De scènes op de bootjes gingen eigenlijk per toeval. Sunny ging met haar vaste geluidsman wandelen langs de Amstel, en de mensen die ze heeft ondervraagd wilden zelf meedoen. De boot met witte vrouwen die een VOC-vlag aan boord hadden, vroegen Sunny zelf mee.

Helena, Rokhaya en Kim – foto door David Meulenbeld

'Sunny Bergman' was bijna de hele dag trending op Twitter – zijn jullie de hele tijd online geweest om te kijken hoe erop gereageerd wordt?
Rokhaya: Eerst dacht ik: ik ga niet op Twitter kijken. Maar ik kon het toch niet laten. Volgens mij is het 50/50 wat betreft positieve en negatieve reacties. De boze reacties laten voor mij zien dat het nodig was om de film te maken.

Advertentie

En jij Helena, volg je ook alles?
Helena: Ik zat vanaf gisteravond tot nu constant op social media en recensies te lezen. Ik zie ook reacties voorbij komen van mensen die totaal niets van de film hebben begrepen.
Rokhaya: Zoals net iemand heel kritisch was op Radio1 – dan is het jammer dat je niet kan reageren.
Helena: Als ik niet aan de film had meegewerkt, was ik denk ik losgegaan.

Waar gaat de kritiek over?
Helena: Dat Sunny zou polariseren met deze film en dat het niet objectief is. Ik denk dat die argumenten afleiders zijn, om het maar niet over het onderwerp te hoeven hebben.

Krijgen jullie net als Sunny veel persoonlijke kritiek?
Kim: Ik heb dat zelf nog niet meegemaakt, dat ik persoonlijk ben aangevallen.
Helena: Nee, ik ook niet gelukkig.
Rokhaya: Ik heb wel veel discussies met mensen. Dan probeer ik genuanceerd over te komen, omdat ik bang ben dat mijn vrienden vinden dat ik geradicaliseerd ben, haha. Ik had tijdens Sinterklaas een discussie die helemaal uit de hand liep.

Ik merk dat ik vaak nadenk hoe ik iets het beste kan brengen, om een wit persoon niet te kwetsen in een gesprek.

Wat gebeurde er?
Rokhaya: We begonnen over racisme in Nederland, en ik probeerde mijn mond te houden, maar op een gegeven moment lukte dat niet meer. Mijn oom vond het allemaal overdreven, ik haalde er toen onderzoeken bij over etnisch profileren, en toen zei hij dat ik moest oppassen met wat ik zei. Daardoor ontplofte de hele boel. Researcher Soraya vertelde later dat het Sinterklaasfeest bij haar ook was misgegaan, toen er ineens zwarte pieten waren binnengelopen. Toen kon ik de humor er ook wel weer van inzien.
Kim: Ik merk dat ik vaak nadenk hoe ik iets het beste kan brengen, om een wit persoon niet te kwetsen in een gesprek. Dat is heel vermoeiend. Mijn witte oma snapte de discussie over zwarte piet niet zo goed. Die vond het vergezocht dat het racistisch is, ze vond dat zwarte piet wel mocht blijven. Ik heb er veel gesprekken over gehad met haar, en langzaamaan begon ze het te begrijpen. Het is jammer dat ze eerder dit jaar is overleden, ik denk dat deze docu voor haar een openbaring zou zijn.

Advertentie

Is het inmiddels weer goed met je oom gekomen, Rokhaya?
Rokhaya: Ja hoor, ze zijn wel van me gewend dat ik soms wat fel ben.
Helena: Bij sommige mensen is het alsof je tegen een muur praat, dan kan je niet té fel zijn eigenlijk. Maar het is natuurlijk lastig als het om familie en vrienden gaat.

Soms was het alsof de rest van het kantoor dacht: 'Daar heb je die radicale stagiaires van Sunny weer, oppassen geblazen!'

Hoe was het om samen te werken met Sunny?
Kim: Ik was zelf niet zo actief in het racismedebat, maar door Sunny heb ik geleerd om erover te praten en de discussie aan te durven gaan. Daarnaast voelde ik mij geen stagiair, ik kreeg heel veel waardering voor mijn werk.
Helena: Het was superleuk, Sunny heeft ons echt in het diepe gegooid: zwemmen of verzuipen. Voor fouten was niet echt ruimte, maar ik denk dat het vertrouwen dat ze in ons had, vanaf dag één, daar ontzettend bij geholpen heeft.
Kim: Ze heeft ons het gevoel gegeven dat we onmisbaar waren in dit hele proces.
Helena: Het was zeker ook wel eens stressvol, omdat we weinig tijd hadden.
Rokhaya: Soms belde ze me om twee uur 's nachts om te vragen of ze een naam wel goed uitsprak. Dan was ik natuurlijk bier aan het drinken in de stad. En aan de lunchtafel bij De Familie [het productiehuis van de film] werden felle discussies gevoerd – soms was het alsof de rest van het kantoor dacht: 'Daar heb je die radicale stagiaires van Sunny weer, oppassen geblazen!'
Helena: Zeker als er seksistische dingen gezegd werden. Je wordt al gauw als radicaal of extreem gezien als je er iets van zegt.

Advertentie

De film is gister uitgezonden. Waar gaan jullie je nu mee bezig houden?
Rokhaya: Ik ben bezig met mijn master Journalistiek aan de UvA.
Kim: Ik ben aan het afstuderen, en daarnaast blijf ik vanaf februari nog een paar maanden bij De Familie werken.
Rokhaya: Wat leuk Kim!
Helena: Ik ga verder met dit onderwerp, zowel in mijn directe omgeving, op social media en daarbuiten. Ik probeer in mijn master Filosofie zoveel mogelijk hierop te focussen – manieren bedenken hoe ik vanuit mijn witte positie onderdrukking kan tegengaan.

Stel, het racismedebat is uitgediscussieerd en we leven in een harmonieuze wereld – met welk onderwerp zou je je dan bezighouden?
Helena: Haha, utopie – ik kan me geen harmonieuze wereld voorstellen.
Rokhaya: Ik wil in de toekomst veel verschillende verhalen vertellen uit verschillende culturen, misschien ook in de vorm van documentaire.
Kim: Ik wil eerst veel ervaring opdoen achter de schermen en dan zelf films maken.
Rokhaya: Ik wil graag dat mensen een zo breed mogelijk wereldbeeld krijgen, waardoor ze niet vinden dat de westerse cultuur superieur is. Dat we allemaal vooraan tegen de muur eindigen op de privilege-walk [dit is een test uit de film die laat zien hoe geprivilegieerd witte mensen in Nederland zijn].

Gister keken er bijna een half miljoen mensen naar de film, en hier kun je 'm bekijken als jij niet een van die mensen was.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.