We vroegen Nederlandse tieners waarom ze eigenlijk nog roken

Het is anno 2017 onmogelijk dat je niet weet wat roken met je lichaam doet. Zelfs de meest verstokte roker is dankzij de bijna agressieve voorlichting en waarschuwingen op pakjes op de hoogte van alle gezondheidsrisico's. Roken zit ook steeds meer in het verdomhoekje: roken in kantoren en kroegen mag al jaren niet meer, en afgelopen zomer werd er in Amsterdam ook het eerste rookverbod ingesteld op een terras. En ook schoolpleinen moeten in de komende jaren rookvrij worden.

Hoewel jongeren over de linie verstandiger zijn geworden als het gaat om drank- en drugsgebruik, komen er toch elke dag nog nieuwe rokers bij. Van de jonge mensen die nu roken, zijn de meesten al voor hun vijftiende begonnen. In de maand waarin Nederlanders massaal een stoppoging doen, ging ik langs middelbare scholen om rokende tieners te vragen waarom ze eigenlijk zijn begonnen, of ze weten wat roken doet met hun gezondheid, en of ze weleens hebben geprobeerd te stoppen. Hun antwoorden lees je hieronder.

Tonic: Hoi Noah en Oscar! Hoe zijn jullie begonnen met roken?
Oscar: Toen ik dertien was, heb ik mijn eerste sigaret gerookt. Ik weet nog dat ik daarna langs ging bij een vriendin van m'n ma, die echt anti-roken is. Ik wilde niet dat ze erachter zou komen dat ik had gerookt. Dus voordat ik naar haar toe ging, heb ik een volle doos met kauwgom gegeten.

Hoe was die eerste sigaret?
Oscar: Facking smerig.

En toch wilde je er nog één?
Oscar: Ja, ik weet niet echt waarom. Het is heel dom, en m'n ouders vinden het ook echt niet leuk. Maar ja, ik ben gewoon jong, en ik denk er niet zoveel over na.

En Noah, waarom rook jij?
Noah: Voordat ik überhaupt begon met roken, blowde ik al. Dat is eigenlijk best wel apart – ik heb eerder een joint gerookt dan een sigaret. Toen ik vijftien was, ging ik echt regelmatig roken. Ik denk dat ik ben begonnen omdat ik het onbewust heb overgenomen van mijn vrienden. Nu ben ik echt tering verslaafd.

Hoeveel roken jullie nu per dag?
Oscar: Bij mij varieert het wel, hoeveel ik rook. Ik kan prima een dag niet roken. Dan word ik wel een beetje geïrriteerd.
Noah: Pff, een beetje? Je zeikt dan echt alles af.
Oscar: Ja, maar het boeit me dan niet. Soms rook ik heel veel, soms een dag niet.

Weten jullie wat roken kan doen met jullie gezondheid?
Oscar: Longkanker, copd… Dat is vervelend.
Noah: Je conditie wordt slechter. En je gaat er lelijker uitzien. Maar dat komt wel echt pas als je oud bent. Je kan ook aan oude mensen zien of ze veel roken of niet.

Waarom roken jullie eigenlijk nog, als jullie weten wat het met je gezondheid doet
Noah: Het besef komt denk ik pas echt als je longkanker of een andere vervelende ziekte krijgt.
Oscar: Dat is denk ik ook echt het gevaar van roken. Op de lange termijn heeft het een vreselijk effect. Het werkt eigenlijk hetzelfde als wanneer je een smerige, vette hamburger eet. Je wordt niet meteen dik, en je krijgt niet meteen longkanker.

Tonic: Hey Isis! Waarom rook je eigenlijk?
Isis: Omdat ik het lekker vind, en natuurlijk omdat ik er verslaafd aan ben. Toen ik begon met roken had ik dat nog niet, maar nu voel ik wel echt die drang om te roken.

Hoe en wanneer ben je begonnen met roken?
Ik ben begonnen met roken toen ik veertien was. Eigenlijk gewoon door vrienden, die ook rookten. Het begon met een trekje, en daarna een hele sigaret. En op een gegeven moment ging ik ook mijn eigen pakjes kopen.

Hoeveel rook je nu per dag?
Ik denk een half pakje.

En heb je weleens geprobeerd te stoppen?
Jawel, maar dat was niet echt serieus. Ik hield het toen een dag vol. De dag daarna kwam ik hier op school aan, waar we toen ook nog een rokersruimte hadden. Daar stonden al mijn vrienden, en toen ik daarbij ging staan bood iemand mij een sigaret aan. Toen dacht ik eigenlijk: waarom niet? Roken is gewoon heel gezellig.

Denk je na over de gevolgen van roken voor je gezondheid?
Door die plaatjes die nu op die pakjes staan, weet ik heus wel wat de gevolgen kunnen zijn. Maar ik ben er niet echt mee bezig. Ik sport ook, maar ik merk bijvoorbeeld niet echt dat mijn conditie slechter is geworden. En ik vind die plaatjes er ook allemaal een beetje nep uitzien. Bijvoorbeeld die grote tumor die mensen dan in hun keel krijgen. Dat gaat mij niet gebeuren, denk ik dan.

Tonic: Hey Reiky! Hoe ben jij begonnen met roken?
Reiky: Ik was vijftien toen ik begon met roken. Daarvoor blowde ik al, dus ik ging niet hoesten bij mijn eerste sigaret. Op een gegeven moment kreeg ik gewoon zin om iets te roken, maar ik wilde niet stoned worden – dus toen werd het een sigaret. En daarna werden het meer sigaretten. En ja, nu ben ik verslaafd.

Heb je weleens geprobeerd om te stoppen met roken?
Niet echt. Ik heb weleens geminderd met roken. Maar het is gewoon moeilijk. Met name op feestjes. In de club is het gewoon lekker om af en toe een sigaretje te roken, als je even weg wil van de dansvloer ofzo. Dus dan gaat het gewoon snel fout.

Wat vinden je ouders ervan dat je rookt?
Ze vinden het natuurlijk niet heel chill. Maar ze verbieden het ook niet. Ik had het ze ook niet verteld, maar ze zijn erachter gekomen omdat ze sigarettenpakjes hadden gevonden. Toen waren ze heel boos. Dat was wel stressvol, en voor niemand leuk. Ik zei natuurlijk dat die sigaretten van een vriend van me waren, en dat ik ze voor hem bewaarde. Dat is echt een standaard smoes.

Zou je weleens willen dat je nooit was begonnen?
Daar heb ik nog nooit over nagedacht. Ik denk dat ik uiteindelijk toch wel zou zijn begonnen.

Tonic: Hé Sem! Jij probeert te stoppen met roken, hoorde ik net?
Sem: Daar ben ik nu mee bezig ja.

Hoeveel rook je nu per dag?
Op school denk ik dat ik in totaal misschien twee sigaretten rook. Maar dat is met name omdat ik dan na school een jointje rook, en nog een sigaret erachteraan. Op m'n werk rook ik wel veel meer. Ik werk bij een strandtent, en daar rook ik wel een half pakje op een dag.

Waarom rook je daar dan meer?
Dat heeft eigenlijk een praktische reden: omdat ik rookpauzes krijg. Als je vraagt of je even vijf minuten mag gaan zitten, dan zou dat minder op prijs worden gesteld dan wanneer je vraagt of je even een sigaretje mag roken. Mijn werk is fysiek ook heel zwaar, dus ik vind het lekker om dan even mijn rust te pakken. Het is een soort van stressverlichting.

En waarom probeer je nu te stoppen?
Mijn conditie is echt slechter geworden. Bovendien is roken echt een aanslag op je portemonnee. Dus dat is ook gewoon een belangrijke reden voor mij om te stoppen.

Waarom is het tot nu toe nog niet gelukt dan?
Nou, in de pauze ga ik toch altijd naar buiten, omdat daar al mijn vrienden altijd staan. En zoals je ziet roken die allemaal. En dan ruik ik die geur…en dan heb ik zoiets van, shit man, ik heb nu ook wel zin in een sigaret. Het is ook gewoon heel gezellig.

Zou je weleens willen dat je nooit was begonnen?
Ja, zeker. Als ik er nu alleen al aan denk hoeveel geld ik dan had bespaard. En waarschijnlijk gaat het echt jaren duren voordat mijn conditie weer een beetje normaal is.

Tonic: Hoi Elisa en Zana. Wat vinden jullie zo lekker aan roken?
Zana: Ik vind het vooral lekker wanneer ik een drankje op heb. Dan heb ik meteen die behoefte aan een peuk. Ik weet ook niet waardoor dat komt. Maar ik ben wel echt een gezelligheidsroker. Alleen als ik echt een stressvolle dag heb, dan rook ik ook op school.
Elisa: Het is gewoon een lekker tussendoortje in je pauze. Een soort hapje.

Hebben jullie weleens geprobeerd te stoppen?
Elisa: Ja, toen school weer was begonnen. Ik vind roken gewoon niet zo fris, en het is natuurlijk niet goed voor je. Maar goed, dat heb ik een dag volgehouden.
Zana: Toen ik vijftien jaar was, was ik heel erg bezig met de gevolgen van roken voor je gezondheid. Ik probeerde toen ook echt te stoppen, en dat ging best goed. Maar toen werd ik zestien, en ging ik meer uit. Daardoor ging ik natuurlijk ook meer roken. En nu voel ik die drang om te stoppen helemaal niet meer. Waarom zou ik? Ik vind het lekker.

Staan jullie nog weleens stil bij de gevolgen van roken voor je gezondheid?
Zana: Nee. Ik doe nu gewoon lekker wat ik wil.
Elisa: Ik denk er eigenlijk niet echt over na.
Zana: Ik heb wel familieleden die door roken zijn doodgegaan. Aan longkanker. Twee opa's.

Dat is niet een reden voor jou om te stoppen?
Zana: Nee. Als ik ouder ben en kinderen krijg, dan zal ik denk ik wel stoppen. Maar nu nog niet.

Tonic: Hé Jordi! Waarom rook jij?
Jordi: Als je alcohol drinkt, dan worden je bloedvaten groter, en die wil je dan verkleinen met een sigaretje. En ik werk in een bar, dus als ik daar ben, dan rook ik wel veel. Bovendien heb ik vorig jaar eindexamen gedaan, dus toen ben ik ook heel veel gaan roken.

Waarom dan tijdens je eindexamens?
Omdat ik toen heel veel stress voelde, en dat probeerde ik dan weg te halen door te roken. Het was gewoon een lekkere pauze tussendoor, tijdens het leren. Na mijn eindexamens ben ik ook wel even gestopt met roken.

Ben je bezig met de gevolgen van roken voor je gezondheid?
Ja die pakjes nu, hè! Die zijn kut. Die plaatjes doen me niet zoveel. Nou ja, eentje doet me wel veel, die ene met dat gat in zijn keel. Die schrikt me wel een beetje af. En die tekst: Tabaksrook bevat meer dan 70 stoffen die kanker veroorzaken. Die pakt me altijd wel.

Ken je iemand die door roken ziek is geworden?
Ja. Toen ik jong was, had de vader van mijn beste vriend longkanker gekregen. En dat was echt een soort tweede vader voor mij, dus dat was heel heftig. Maar hij heeft het gelukkig overleefd.

Waarom rook jij dan eigenlijk nog, als je zoiets hebt meegemaakt?
Ik ben er wel mee bezig…maar nog niet zoveel dat ik erdoor wil stoppen. Zeker als ik op werk ben, dan gebeurt het gewoon. Maar ik weet dat ik wel kan stoppen als ik dat wil.