GBL
Illustratie door Omar Kadir

FYI.

This story is over 5 years old.

Drugs

Tom is verslaafd aan GBL, het veel heftigere broertje van GHB

"Ik zorgde altijd dat ik Duitse GBL in huis had. Dat spul is vier à vijf keer sterker dan GHB van de straat.”
OK
illustraties door Omar Kadir

Geen zin om dit verhaal te lezen? Beluister dan hieronder de ingesproken versie.

De geur van sigarettenrook zit tot in het behang van de comfort room op de afgesloten afdeling van Novadic Kentron, de verslavingszorginstelling in het Brabantse Vught. Voor een ruimte die bedoeld is om te ontspannen, is de inrichting betrekkelijk spartaans. Aan de muur hangt een tv, tussen de twee gestoffeerde banken die haaks op elkaar staan, staat een bijzettafeltje met een asbak. De peuk van de vorige bezoeker smeult nog na. Drie weken zit Tom* (36) inmiddels in de kliniek. Hij leunt achterover in de bank, alsof hij thuis in zijn woonkamer zit. Hij draagt een zwarte joggingbroek met een wijde sweater. Zijn kale hoofd glanst onder het tl-licht. “Ik zit hier omdat ik van de GHB en GBL af wil,” vertelt hij. Zijn ogen staan kalm, een tikkeltje bedwelmd.

Advertentie

Ruim anderhalf jaar is Tom nu verslaafd aan GBL. “Daarvoor zat ik al acht jaar aan de GHB. Weer dáárvoor dronk ik een jaar lang twee flessen pure wodka per dag, maar dat hielp me niet echt. GBL en GHB is het enige wat me op de been houdt. Hoe negatief ik me ook voel, het geeft me zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat ik een lolletje kan trappen.”

GBL is voornamelijk bekend als ingrediënt om GHB te vervaardigen. In pure vorm is GBL een industrieel schoonmaakmiddel dat wordt gebruikt om velgen te reinigen of graffiti van muren te halen. Voor het maken van GHB wordt GBL gemengd met gootsteenontstopper, waardoor de brandende werking van GBL iets wordt geneutraliseerd en het makkelijker is om door te slikken. Pure GBL heeft een te sterk basisch karakter, waardoor het bij inname vrijwel direct leidt tot blaren in de mond en ernstige beschadigingen van de maag en slokdarm.

GBL

Het gebruik van GBL in pure vorm is dan ook zeldzaam, vertelt Harmen Beurmanjer, GHB- en GBL-onderzoeker bij Novadic Kentron. “Het gebruik van GBL in pure vorm komt weinig voor. Meestal gaat het om mensen die aan GHB verslaafd zijn, maar even niet aan de rest van de stoffen kunnen komen om GHB te maken. Dan willen ze nog wel eens pure GBL drinken.”

Een soortgelijke reden was voor Tom aanleiding om van GHB op GBL over te stappen. “Voordat ik hier in de kliniek terecht kwam, woonde ik anderhalf jaar bij mijn ouders.” De geboren Brabander zag zich vanwege persoonlijke en werkproblemen genoodzaakt weer bij zijn ouders in Bergen op Zoom in te trekken. “Ik maakte mijn GHB altijd zelf, maar terug in mijn ouderlijk huis kon ik moeilijk in de keuken in een pannetje GHB gaan staan roeren. Toen ben ik GBL gaan zuipen.”

Advertentie

Tom gebruikte het spul ruim anderhalf jaar intensief, in combinatie met GHB. “Voor mij hebben GHB en GBL een totaal andere uitwerking.” Zo nu en dan haperen zijn woorden. Hij stottert. “Van GHB word ik rustig, chill. GBL is voor mij juist een oppepper, daardoor ga ik weer dingen doen. Ik zorgde altijd dat ik Duitse GBL in huis had, dat is de puurst verkrijgbare soort. Dat spul is vier à vijf keer sterker dan GHB van de straat.”

Op het hoogtepunt van zijn GBL-gebruik nam Tom een dosis van 15 tot 20 milliliter per 2 uur van het goedje. Een onwerkelijke hoeveelheid volgens Beurmanjer. “Bij GHB ligt het risico op een comateuze dosering voor onervaren gebruikers rond de 3,5 gram [2,7 milliliter]. Daar komt bij dat GBL, eenmaal in de maag, ruwweg in de dubbele hoeveelheid GHB wordt omgezet.” Oftewel, 20 milliliter GBL komt tegen de tijd dat het de maag bereikt neer op ongeveer 50 gram GHB. Ruim veertien keer meer dan de comateuze grens voor niet-gebruikers.

De ernst van zijn verslaving drong pas tot Tom door toen hij op eigen houtje probeerde te stoppen. “In de afgelopen negenenhalf jaar ben ik drie keer van de ene op de andere dag gestopt. Cold turkey. Dan was ik een week lang ziek en lag ik te rillen als een rietje onder de deken. Lichten uit. Hartkloppingen. Steken op de borst. Dat soort klachten. Na een week greep ik dan weer terug op de GHB.”

Toch was dat nog niet het ergst. “Sinds ik ook GBL gebruik, zijn de ontwenningsverschijnselen alleen maar heftiger. Als ik nu niet om de drie uur iets van GHB of GBL binnen krijg, dan begin ik met mijn armen te zwaaien. Ik word compleet motorisch gestoord. Als ik een glas van tafel probeer te pakken, grijp ik mis. Wil ik een ‘e’ intoetsen op mijn telefoon, dan tik in een andere letter aan. Ik heb dat spul zo zwaar nodig om lichamelijk te functioneren.”

Advertentie

Nu kickt Tom af onder begeleiding. In de kliniek krijgt hij farmaceutische GHB toegediend van de hulpverleners. Met GBL werken ze niet in de kliniek, aangezien het zo’n marginaal probleem is en het verslavingspatroon van beide drugs sterk op elkaar lijkt. “Wat wel een verschil is, is dat er bij GBL-gebruik meestal sprake is van een veel grotere afhankelijkheid dan bij GHB,” vertelt Beurmanjer. “Bij GBL-cliënten is er dus een hogere begindosering nodig om ontwenningsverschijnselen te voorkomen.”

GBL

Het afbouwen gaat met kleine stapjes. De eerste vijf dagen van zijn verblijf in de kliniek, werd Toms dosering met twee milliliter per dag naar beneden geschroefd. “Daarna ging de dosis met één milliliter per dag naar beneden,” vertelt Tom. “Vanaf het eerste ogenblik dat de hoeveelheden naar beneden gingen, had ik het 24 uur per dag warm, koud, warm, koud. De hele dag door spannen en ontspannen mijn spieren zich. Ik ben een wandelende stuiptrekking.” Na de eerste vijf dagen werd de situatie zo onleefbaar dat Tom Diazepam, een kalmeringsmiddel, kreeg toegediend. Tom: “Daar werd ik geestelijk knettergek van. Toen kreeg ik Oxazepam, dat deed geen ene flikker. Daarna hebben ze me aan de Lorazepam gezet. Dat werkt aardig en gebruik ik nog steeds.”

Nog altijd wordt Tom ’s nachts om de anderhalf uur wakker, smachtend naar een nieuwe dosis. Elke drie uur krijgt hij een volgende portie GHB van het verzorgend personeel. “Om 23:00 uur krijg ik mijn laatste GHB-gift van de dag met Lorazepam, dan val ik anderhalf uur in slaap. Zodra ik wakker word, denk ik: shit ik moet nog anderhalf uur wachten tot de volgende gift. Zodra die komt, hoor ik ze al aankomen. Ik hoor de voetstappen op de gang. Als ze aankloppen zit ik al klaar, rechtop in bed. Zo gaat dat de hele nacht door.”

Advertentie

Een ander onderdeel van het afkickproces voor Tom is het leren verwerken van emoties. “Ik heb nooit leren praten over mijn gevoelens. En als je niet weet hoe je dingen moet verwerken en er gebeuren constant heftige dingen, dan is de keuze snel gemaakt. Dan grijp ik naar de GBL of GHB. Het is mijn enige uitweg. Het gebruik ervan heeft in mijn geval allang niets meer te maken met feesten. Ik doe het voor mijn mentale rust.”

Die mentale rust heeft Tom zijn leven lang niet gehad. “Mijn leven is eigenlijk al 33 jaar klote.” De tegenspoed begon toen Tom 3 jaar oud was en er toxoplasmose aan zijn oog werd geconstateerd, ook wel bekend als de kattenbakziekte. De apotheose van de ziekte vond plaats op zijn 11e toen Tom op de intensive care van het Sofia Kinderziekenhuis belandde. “Mijn nieren waren compleet verschrompeld en niemand wist waardoor het kwam. Ik was op sterven na dood.” Uiteindelijk bleek dat Tom allergisch was voor de antibiotica die hij kreeg om de toxoplasmose te behandelen. “Daar ben ik toen direct mee gestopt, maar dat betekende wel dat de parasiet flink kon gaan huishouden in mijn ogen. Inmiddels zie ik met mijn rechteroog nog maar 24% en met mijn linker 14%. Feitelijk ben ik van mijn derde tot mijn achttiende constant ziek geweest.”

En de gifbeker was daarmee nog niet leeg. Toen Tom zijn leven een beetje op de rit leek te krijgen, volgde er een bedrijfsongeluk waardoor hij op zijn eenentwintigste honderd procent werd afgekeurd. “Dat gebeurde precies op het moment dat ik op het punt stond met een andere baan te beginnen. Dat werd een slepende rechtszaak die bijna negen jaar heeft geduurd. Ik zat financieel klem. Daarom deed ik alles voor wat extra centen. Ik werkte als portier in de horeca, hielp op de lokale sportschool en ik brouwde thuis GHB.”

Advertentie

Het enige lichtpuntje destijds was dat Toms vriendin zwanger raakte. Maar ook dat mondde uit in een nachtmerrie. “Toen mijn zoontje werd geboren, kreeg ik na anderhalve week van haar te horen dat ze eindelijk had wat ze altijd al wilde en dat ik niet in dat plaatje paste. Of ik dus even wilde oprotten.” De jongen kwam terecht in de carrousel van Jeugdzorg en de Kinderbescherming. “Hij is inmiddels elf jaar, ik heb nog altijd geen contact met hem.”

Door alle tegenslagen drukt Tom naar eigen zeggen zijn emoties consequent weg. “Voordat ik überhaupt aan verwerken toekom, staat het volgende probleem alweer op de stoep. In mijn volwassen leven heb ik geleerd om dat te verwerken met GBL en GHB, dat is het enige waar ik me normaal van ga voelen.” Daar schuilt dan ook het grote gevaar voor Tom als hij de afkickkliniek over een paar weken verlaat. “In principe ben ik wijs en pienter genoeg om te bedenken dat ik van die troep af moet blijven. Alleen het moeilijke is dat ik niet weet hoe ik met emotionele tegenslagen om moet gaan als die zich voordoen.”

Ook de laatste keer dat Tom probeerde af te kicken kondigde het onheil zich meteen aan. Zijn vader belandde met COPD-4 in het ziekenhuis en zijn moeder kreeg een beroerte. “Zo is er altijd wel iets. Binnen de kortste keren greep ik weer naar de GBL. Dan voel ik me tenminste goed en heb ik mijn emoties onder controle. De enige manier waarop dat lukt, is door potjes GHB en GBL te zuipen.”

Voor het verlaten van de comfort room houdt Tom stil bij de kast naast de tv. Uit een blik Marlboro grist hij een hoopje tabak. Met een sigarettenmachine draait hij haastig een paar sigaretten in elkaar. Zijn handen trillen. “Niet van mij, maar niet doorvertellen. Een beetje minder merken ze toch niet,” zegt hij terwijl hij knipoogt. Hij stopt de peuken in zijn zak en stapt de kamer uit. Op de gang van de gesloten afdeling vraagt hij hoe laat het is. Drie uur. “Fuck!” Zijn ogen staan schichtig. “Ik hoopte op vijf uur, dan krijg ik mijn volgende gift.”

Een week na het gesprek, dat op 20 november plaatsvond, werd Tom overgeplaatst naar de medium care-afdeling van Novadic Kentron. Zijn dagelijkse dosis medicinale GHB lag toen op 38 milliliter. Ruim een maand later, op 4 januari, werd Tom uit de kliniek ontslagen. Hij had het hele traject van de detox doorlopen en is nu officieel clean. De komende tijd moet blijken of hij dat in de buitenwereld weet te blijven.

*De naam van Tom is gefingeerd. De echte naam is bij de redactie bekend.