9 Filmacademie-studenten maakten een still van een film die nooit gedraaid zal worden

De afstudeershows van de kunstopleidingen zijn weer begonnen – hoog tijd dus om de kersverse aanwas aan jonge kunstenaars onder de loep te nemen.

Film is een kunstvorm op zich, maar voor één specialisatie binnen de filmwereld geldt dat misschien nog wel een beetje extra: production design. Daarin draait het om het uiterlijk van de set, de rekwisieten, de artistieke visie – eigenlijk de gehele aanblik van de film. En behalve dat production design een essentieel onderdeel van een filmproductie is, leent het zich ook goed voor exposities.

Daarom vertonen de afstudeerders in de richting production design van de Filmacademie hun eindwerk ook in expositievorm. Dat is te zien bij het Keep an Eye Filmacademie Festival in het EYE Filmmuseum, waar ook alle afstudeerfilms worden gedraaid. De opdracht was om een filmstill te maken, op basis van een korte, dramatische vertelling. Dat kon een gedicht zijn, maar ook een lied, of een tekst die ze gewoon zelf hebben geschreven.

Het resulteerde onder meer in het shot van een bakkerij waarbij de bakkers net zo langwerpig zijn als de stokbroden die ze verkopen, en een scène waarin er allemaal mensen met gigantische oren op hun rug vanuit de hemel in een weiland komen vallen. We vroegen alle negen afgestudeerde production designers om het verhaal achter hun werk te vertellen.

Lisa Berkhuysen (24)
Eindwerk: Comfortably Numb
Ik wilde graag muziek als uitgangspunt nemen, en was op dat moment nogal fan van Pink Floyd. Ik koos voor Comfortably Numb, een nummer dat een gevoel van eenzaamheid uitsprak. Het gevoel dat je niet helemaal in deze wereld past, maar er toch in mee moet.

Op de voorgrond zie je een personage dat apart staat van de rest, een muzikant. In het café is een netwerkborrel gaande. De vrouw met het wijnglas zit alleen en kijkt naar hem, zonder dat hij dat doorheeft. Je kunt je nog zo anders dan de rest voelen, maar je bent nooit de enige die het zo voelt.

Anna Dekker (27)
Eindwerk: Op een Middag
Ik koos voor Op een Middag, een gedicht van Wim Hofman. Het gaat over iemand die in de zee duikt en wordt opgeslokt door een “abnormaal grote vis.” Daarna zinkt de verteller weg in een droom. Voor mij is het niet helemaal duidelijk of de verteller dit echt meemaakt of dat het zijn fantasie is, dus die vraag wilde ik ook in mijn werk laten oproepen.

Ik wilde het laten gaan over iemand die zich afzondert van de rest en daar helemaal tevreden mee is. In de natuur, weg van de drukte en de stress. En een vriendschap opbouwt met een dier. Maar geen vis, want die zijn niet echt knuffelbaar. Vervolgens kwam ik uit op een draak-hond-visachtig wezen, maar dat deed veel mensen denken aan dat wezen uit The Never Ending Story, dus paste ik de vorm en kleur weer wat aan.

Pieter Christiaans (25)
Eindwerk: Spaghetti van Menetti
Spaghetti van Menetti van Kees Leibbrandt is mijn favoriete kinderboek. Het gaat over een gemeenschap van lange dunne mensen, genaamd Spriet, dat bezocht wordt door Menetti, een klein, dik mannetje. Mijn favoriete moment is wanneer Menetti in aanraking komt met de nare kant van de inwoners van Spriet. Hij gaat een bakkerij binnen, maar komt vast te zitten in de deurpost, omdat hij zo dik is. Die lange mensen lijken op het eerste gezicht een zoet volkje, maar ze zijn uiteindelijk best naar, want ze jagen hem het dorp uit.

Het leek me spannend om Menetti niet zelf uit te beelden, maar zijn point of view. Om hem extra dik en klein te maken, loopt alles in een lange, hoge compositie. Ik heb het in delen opgebouwd, en veel los gefotografeerd voor een green screen. Voor de personages wilde ik eerst die actrice van mevrouw De Haas uit Loenatik vragen (Judith Bovenberg, red.), omdat ze heel langwerpig is. Maar dat kwam er helaas niet van. Toen heb ik twee docenten gevraagd die een wat lang gezicht hebben. Ik heb ze zelf wat dunner gemaakt hoor, ze hebben geen anorexia.

Veere van Gent (24)
Eindwerk zonder titel
Ik had al langer het idee om pakken te maken met onderdelen uit het gezicht. Een pak met oren, met ogen, of een pak met een neus. Ik had er alleen nooit echt een aanleiding voor.

Nu wel. Ik begon er verhalen en mogelijke scènes bij te bedenken, en kwam uiteindelijk op een fictieve wereld waarin de mens steeds slechter kan horen. De mensen die dat nog wél goed kunnen, hebben door de evolutie een extra paar oren gekregen. Die groeien op hun rug, zodat ze er extra veel verhalen mee kunnen horen. Maar ze kunnen er ook mee wegvliegen als ze het zat zijn. Langzamerhand raken ze zo vermoeid dat ze uit de lucht komen vallen, en wat je in dit beeld ziet zijn de hulptroepen die ze dan proberen op te vangen.

Dat vallende figuur is er trouwens in gephotoshopt, en de twee groepjes mensen zijn eigenlijk ook hetzelfde. Ik had ook maar een zo’n zeil. Die dingen gebruiken ze al sinds de jaren tachtig niet meer, dus ik moest het hele land door om er een te vinden. Maar niemand had het, zelfs het Brandweermuseum in Hellevoetsluis niet. Gelukkig was er nog een stuntbedrijf die er alsnog eentje te leen had.

Madeleine Homan (21)
Eindwerk: BIG
Afgelopen jaar heb ik een stop-motion gemaakt en dat wilde ik voor dit project opnieuw doen. Ik heb me laten inspireren door de foto’s van Wilder Mann – je weet wel, van die wilde, harige pakken. En daarnaast door een gedicht over een reus die eigenlijk liever wat kleiner wil zijn, zodat hij niet zo groot en lomp is. Toen kwam ik uit op dit monster, dat hoog boven de bomen uittorent.

Voor mij is stop-motion misschien wel de meest pure vorm van filmmaken. Het gaat terug naar hoe het ooit begon: je creëert de illusie dat iets beweegt, en kunt iets dat niet leeft tot leven laten komen. Je kunt een figuur een karakter geven. Bij dit figuur wilde ik dat hij droevig zou kijken en zoekende zou zijn. Dus liet ik hem ook door de sneeuwstorm wandelen.

Marthe van 't Hoff (27)
Eindwerk: Dood zijn duurt zo lang
Als kind had ik een cassettebandje waarop Tommie van Sesamstraat een gedicht van Willem Wilmink zingt, Dood zijn duurt zo lang. Het gedicht gaat over waar je heen gaat als je dood bent: “Droom je dat je in je straat langzaam op een trommel slaat? Dat iemand je geroepen heeft? Droom je dat je leeft?” Dit gedicht heb ik vrij letterlijk vertaald. De jongen vindt een dood vogeltje op de weg, en is er zo van in de ban dat hij zijn moeder niet hoort roepen.

Het gedicht deed me denken aan een plek op Terschelling waar ik ooit ben geweest, een klein rioolhuisje. Precies daar heb ik het dan ook vastgelegd. De vrouw is ook de echte moeder van dat jongetje, en ze komen allebei van het eiland. Ik had nog gevraagd of hij het wel oké zou vinden om een dood vogeltje vast te houden, en toen zei zijn moeder: "Ah joh, hij woont op een eiland, dus hij is het wel gewend.” Het vogeltje is trouwens opgezet, hij is ooit een keer tegen een raam aangevlogen.

Julia van Emmerik (23)
Eindwerk: All that we see
Het is gebaseerd op het gedicht All that we see van Edgar Allan Poe. Wat is werkelijkheid van alles dat we zien, en wat is eigenlijk maar een droom?

De vrouw in het beeld kan een positieve, maar ook een negatieve rol spelen. Ze loopt rond in een dode wereld en heeft het laatste restje leven in handen. Ze probeert de wereld toch nog wat mooier te maken. Maar je kunt het ook totaal anders opvatten: de wereld is nu eenmaal niet zo mooi en dat probeert ze te verbloemen. Je kunt je afvragen of dat terecht is, als je bedenkt dat we de wereld om zeep helpen door het met plastic te vervuilen. Haar jurk is ook van plastic, had je dat al gezien?

Lila Goeman Borgesius (26)
Eindwerk: De witte film
Met mijn verhaal wilde ik benadrukken hoe weinig divers de Filmacademie is. Het is puur wit. Ik bedoel het niet als beschuldiging verder, maar ik denk dat erkenning de eerste stap is naar verandering.

Het zijn allemaal witte mensen in het wit, wat dus dubbelop is. Ook de crew en de apparaten zijn wit. Eromheen is alles in kleur, om het contrast te benadrukken. Het is in een studio gefotografeerd, en ik had er een beetje een feestje van gemaakt. Er stond muziek op, en ik had voor bier en wijn gezorgd. En melk, zoals je kunt zien, maar dat was om te laten zien hoe ze hun handen ‘in het reine’ wassen.

Louka Hoogendijk (24)
Eindwerk: Oh father loved to walk outside in the night
Op een bepaalde manier zou je heksen kunnen beschouwen als feministen van het eerste uur: ze kwamen op de brandstapel terecht, omdat ze voor hun mening uitkwamen. De vrouw die je hier ziet werd ook als heks beschouwd. Het is gebaseerd op een verhaal van Willem de Blécourt, over een man die ‘s avonds gaat wandelen en op een gegeven moment een vrouw tegenkomt. Ze zegt dat het waarschijnlijk gaat onweren, dus adviseert ze hem om naar binnen te gaan. Maar hij negeert haar raad, en noemt haar een heks. Alleen heksen doen voorspellingen. Vervolgens blijkt het inderdaad te stormen, en doet hij er de hele nacht over om thuis te komen. Daar zegt zijn vrouw dat zij hem ook wel had kunnen vertellen dat het zou onweren – waarmee ze dus precies hetzelfde zegt als die zogenaamde heks.

Ik heb de still in Zuid-Limburg geschoten. Het huis op de achtergrond was ooit een appelstroop-schuurtje, en de dochter van de huidige bewoner bleek heel toevallig onderzoek te doen naar heksen en feminisme. Dat gaf het project wel een magisch tintje.