Alle middeleeuwers liepen op hun tenen, en deze dude legt uit waarom

Het is moeilijk voor te stellen, maar mensen liepen in de middeleeuwen anders dan mensen vandaag de dag. Ze liepen namelijk allemaal op hun tenen.

Ik leerde van dit bijzondere feit toen ik het YouTube-werk van Roland Warzecha tegenkwam. Roland is een Duitse man van 51 die de liefde voor het middeleeuwse leven tot in de puntjes van zijn middeleeuwse teennagels belijdt.

Hij heeft een zwaardvechtschool in Hamburg, hij geeft les in diverse buitenlanden, en hij is lid van de vereniging Hammaborg, een zeer actieve groep enthousiaste geestverwanten die als belangrijkste doel hebben middeleeuwse zwaardgevechtstijlen in ere te herstellen. Daarvoor bestuderen ze manuscripten uit de 14de tot 16de eeuw.

Er staan honderden filmpjes van hem op het internet waarin hij met vikingschild en grootzwaard, of beter nog: rapier en beukelaar, zijn favoriete vechtgerei, tegenspelers te lijf gaat.

Het sympathieke aan deze man is dat zijn doel helemaal niet is om bewondering af te dwingen met zijn eXtReMe sWoRdFiGhTiNg zoals dat bij veel andere filmpjes wel de bedoeling is. Zijn doel is om elke beweging zo realistisch mogelijk te importeren vanuit de middeleeuwen naar het nu. Hij vecht zwaard zoals een restaurateur. Elk detail moet juist zijn, ook de manier waarop hij wandelt.

En een van de mysteries die lange tijd onopgelost bleef, was dat op alle manuscripten die hij onder ogen kreeg alle mensen altijd op hun tenen leken te staan. Op afbeeldingen strekken onze voorouders altijd zo vormelijk hun voetje voor zich uit, alsof ze bij elke stapt hun grote teen eerst in het water dopen om de sfeer te proeven, maar waarom is dat? Hierover gaat het leukste filmpje:

Aan de voet van een houten kasteel in het historische park in Brünau vertelt Roland dat mensen in Europa tot 1500 op schoenen zonder versteviging liepen. Een soort "leren sokken" zegt hij, en terwijl hij dit zegt sluipt hij als een schurk in een strip van rechts naar links op zijn tenen de weg over.

Dat moet wel, want als je op je hielen loopt zoals de meeste mensen tegenwoordig, dan sta je direct met het volle gewicht op de grond, wat in de afwezigheid van een stevige rubberen zool verwondingen oplevert. In veel delen van Europa kwam daarom in de 15de eeuw de buitenschoen in gebruik. Min of meer een zool van kurk of hout die tot aan de 20ste eeuw in gebruik was. Veel mensen gingen vanaf dat moment op hun hielen lopen, maar voor die tijd moesten mensen dus eerst teensgewijs de grond aftasten, wat veel meer energie kost, maar ook een stuk gezonder is "voor het skelet."

Warzecha weet dit, omdat hij zelf al half jaar lang "loopt zoals de middeleeuwers doen." En terwijl hij van links naar rechts het scherm sluipt, dist hij de fysiologische voordelen van de middeleeuwse tenenwandel op.

Je gebruikt meer spiergroepen, in de voet, scheen en kuit, en allround vereist het een actievere houding. Veel mensen hangen nu een beetje op hun gewrichten, zoals de letter Z, maar dan lui (mijn beschrijving), omdat ze recht op hun voeten staan. Als je op de ballen van je voet loopt hou je automatisch de buikspieren gespannen en de onderrug gestrekt. (En laat dit nou net de regio zijn waar onderschrevene, een notoire hielenloper, altijd last heeft.)

De houding van de moderne wandelaar, volgens Roland.

De middeleeuwse manier van lopen is "natuurlijk", zegt hij: "Kinderen lopen vaak zo, en alle mensen die zonder schoenen lopen ook." Hij geeft ook nog wat moeilijker te bewijzen evolutionaire verklaringen voor dat wij op platte voeten lopen, en middeleeuwers niet. Het beste dat je kunt doen is het filmpje kijken en zelf bepalen wat je van zijn redenatie vindt.

Waar het wat mij betreft om gaat is dat iemand op de wereld de middeleeuwen restaureert met zijn eigen lichaamsbewegingen. Details wekken de geschiedenis tot leven. Doordat hij nu een half jaar loopt zoals de middeleeuwers, en dat op YouTube zet, weten wij nu wat het betekent als Koning Karel V naar de WC liep: hij schreed!

Je kunt hier trouwens hartstikke leuk stage lopen. Stuur een mailtje naar wester.vangaal@vice.com voor meer info.