Foto via Prinz-Peter/Pixabay
Terwijl ik veel te lang zit na te denken over de eerste zin van dit artikel, trilt mijn linker ooglid en heb ik het gevoel alsof er iemand op mijn brein is gaan staan. Heb ik tot vijf uur s’ ochtends op een pillenfeestje gedanst? Heb ik de hele nacht seks gehad? Nee. Was het maar waar.
Ik ben gaan samenwonen.
Mijn vriend vind ik overdag de liefste jongen op de wereld, maar ’s nachts moet ik de neiging onderdrukken om op een gewelddadige manier een einde aan zijn leven te maken. Hij snurkt, hij knarst, hij slaapt op mijn helft van het bed, en als zijn alarm om ZES uur ’s ochtends afgaat, staat hij fris en fruitig op, terwijl ik misschien drie uur geslapen heb.
Als we een appartement met twee slaapkamers konden betalen, hadden we allang apart geslapen als vijftigers met huwelijksproblematiek. Maar helaas zijn we verliefde twintigers voor wie een vast contract een reliek uit de vorige eeuw lijkt. Daarom schakel ik de hulp in van slaapcoach Irma Leijten van Sleepwise, een organisatie die mensen met slaapproblemen helpt op basis van Acceptance and Commitment Therapy.
Jonge mensen slapen vaak slecht, zegt Irma. Met name vrouwen tussen de 18 en 25 jaar zijn de pineut: ongeveer een kwart van deze groep komt moeilijk in slaap en vindt het lastig om door te slapen, tegenover een vijfde van de mannen. En partners kunnen een belangrijke trigger zijn voor die nachtelijke onrust, zegt ze.
Een goede slaper doet weliswaar niks om in slaap te komen, maar toch denkt de slaapcoach dat ze me kan helpen. Niks doen is namelijk ook hard werken en sommige storende factoren hoef je niet te accepteren maar kan je van te voren wegnemen. Daarom vertel ik Irma wat tijdens ik mijn slapeloze nachten doe, en legt zij uit wat ik zou moeten doen.Wat ik doe:
Ik ben freelance journalist, wat betekent dat ik mijn eigen tijd kan indelen, wat betekent dat ik nooit om zes uur opsta. Mijn vriendje werkt daarentegen op een kantoor en wordt door zijn baas gedwongen om supervroeg uit bed te komen. Van zijn carrièrekeuze pluk ik nu de vruchten. Als de wekker gaat en hij zich daarna zogenaamd zachtjes klaarmaakt – oeps, de blikken deksel van de prullenbak klettert op de grond – is mijn dag bij voorbaat al verpest. ‘Zie je wel, ik ben weer wakker geworden, ik ga niet meer in een diepe slaap komen, ik krijg door concentratieproblemen mijn stuk niet af en ik word door mijn opdrachtgever ontslagen.’ Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Mensen worden gemiddeld twee tot drie keer per nacht wakker. Sommigen gaan daar actief over nadenken en anderen merken niet eens dat ze wakker zijn geweest. Als je ontwaakt en dat erg vervelend vindt, helpt het als je erkent dat je er gefrustreerd of boos over bent, of dat je bang bent dat je de volgende dag te weinig energie hebt. Daarmee label je die emoties, zoals dat in de wetenschappelijke literatuur heet. Die gevoelens worden bekender en daardoor minder bedreigend voor je amygdala, je stresscentrum. Hoe bedreigender de emoties zijn, hoe meer je brein wordt aangespoord om de situatie op te lossen en je te actief wordt om gelijk weer in slaap te vallen." “En bedenk je dit: als je verhuist en langs een spoorweg komt te wonen, word je in het begin wakker van de geluiden die je hoort en ga je daarover nadenken. Maar op een gegeven moment slaap je er doorheen omdat het went. Je wordt wel even wakker, maar omdat je brein weet: ‘Oh, het is de trein weer’, slaap je gelijk weer in. Op een gegeven moment weet je niet eens meer of je de trein ‘s ochtends hebt gehoord. Zo werkt het ook met het lawaai dat je vriend ’s ochtends maakt.”Wat ik doe:
Mijn vriendje was heel trots toen hij een ' memory foam'-matras had gekocht. Een soort martelwerktuig dat hard is, maar waar je tegelijkertijd in wegzakt. Als je op je buik ligt - wat ik doe, omdat ik op mijn buik slaap - komt je rug nog holler te liggen dan normaal. Ik accepteer het, omdat het ding net nieuw is en 360 euro heeft gekost. Maar als hij míjn helft van ons bed inpikt, ben ik minder vergevingsgezind. Hij denkt weliswaar dat hij netjes aan de rand slaapt, maar hij rolt naar het midden zodra hij zijn ogen sluit. Soms maak ik hem wakker en dan hebben we onze beste discussies. “Welles. Wel. Kijk dan. Ik heb nog twintig centimeter. Ik kan mijn been oprecht niet kwijt nu.” Wat ik zou moeten doen:
Irma: "Je zou twee aparte matrassen kunnen kopen. Dat het matras duur is, betekent niet dat je moet ontkennen dat het een negatief effect op je nachtrust heeft. Als je twee matrassen tegen elkaar aanlegt, kom je ook minder snel op elkaars helft door het randje in het midden. Dat hoeft niet per se ongezellig te zijn. Als je wil, kan je naar elkaars helft kruipen."Wat ik doe:
Het is nog koud buiten en mijn vriendje moet veel overwerken, dus het is dubbel prijs. Als hij niet snurkt omdat hij verkouden is, dan knarst hij wel uit stress. Zijn snurkje is nog te doen. Ik duw hem vrij hardhandig op zijn zij en dan is hij meestal even stil. Maar ik word woest van zijn geknars, dat klinkt alsof hij zijn gebit uit zijn mond wil slopen. Wat ik nog verbazingwekkender vind, is dat hij zelf niet van dat oorverdovende geluid wakker wordt. Als een prinsje ligt hij te slapen terwijl ik getroost wil worden omdat ik wakker lig en de zieligste persoon op aarde ben. Gelukkig heb ik hem nog nooit tegelijkertijd horen snurken en knarsen. Laten we hopen dat dat fysiek onmogelijk is. Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Gesnurk en geknars zijn rotgeluiden. Bij de tandarts kan je bitjes krijgen die het knarsen tegengaan en ruimte maken in de luchtweg waardoor het snurken minder wordt. Als je partner goed slaapt, is hij misschien bereid om dat te proberen.” “Als je jaloers bent op je partner omdat hij niet snel wakker wordt, bedenk dan dat jouw sensitiviteit nu eenmaal onderdeel van je karakter is. ‘s Nachts ben je daardoor gevoeliger voor geluiden, bewegingen en gedachten, maar overdag levert die eigenschap je misschien wel wat op.”Wat ik doe:
Als ik een slapeloze nacht heb gehad en de volgende dag geen deadline heb, zet ik mijn wekker uit. Ik blijf slapen en slapen, totdat ik geen zin meer heb in onrustige dromen over opdrachtgevers die op bezemstelen achter me aan zitten. ’s Avonds kan ik natuurlijk niet om 12 uur al naar bed. Dus ga ik tot half 3 ’s nachts naar filmpjes met huilende vaders kijken. Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Het is ongezond om met je bioritme te rommelen, dus blijf niet te lang in bed liggen. Je kan maar een beperkte hoeveelheid slaap inhalen; een half uur tot een uur. Het is wel slim om overdag een dutje van twintig minuten te doen zodat je mentale vermogen een boost krijgt. Maar als je langer blijft liggen, val je misschien in een diepe slaap, en word je brak wakker. Bovendien slaap je de nacht erna misschien moeizamer, omdat je al iets teveel van je slaapurgentie hebt opgesnoept” Bedankt, Irma! Ik ga er een nachtje over slapen.Ik vind het een geruststellend idee dat ik aan het vroege opstaan van mijn vriend zal gaan wennen, en ik ga zeker proberen om mijn emoties te labelen. En die dutjes komen ook wel goed. Maar mijn vriend vragen om een bitje te dragen en een nieuw matras te kopen, gaat me vooralsnog wat ver. Mijn gevoelige zieltje vindt hij al ingewikkeld genoeg.
Advertentie
1. Als je een ander slaapritme hebt.
Ik ben freelance journalist, wat betekent dat ik mijn eigen tijd kan indelen, wat betekent dat ik nooit om zes uur opsta. Mijn vriendje werkt daarentegen op een kantoor en wordt door zijn baas gedwongen om supervroeg uit bed te komen. Van zijn carrièrekeuze pluk ik nu de vruchten. Als de wekker gaat en hij zich daarna zogenaamd zachtjes klaarmaakt – oeps, de blikken deksel van de prullenbak klettert op de grond – is mijn dag bij voorbaat al verpest. ‘Zie je wel, ik ben weer wakker geworden, ik ga niet meer in een diepe slaap komen, ik krijg door concentratieproblemen mijn stuk niet af en ik word door mijn opdrachtgever ontslagen.’ Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Mensen worden gemiddeld twee tot drie keer per nacht wakker. Sommigen gaan daar actief over nadenken en anderen merken niet eens dat ze wakker zijn geweest. Als je ontwaakt en dat erg vervelend vindt, helpt het als je erkent dat je er gefrustreerd of boos over bent, of dat je bang bent dat je de volgende dag te weinig energie hebt. Daarmee label je die emoties, zoals dat in de wetenschappelijke literatuur heet. Die gevoelens worden bekender en daardoor minder bedreigend voor je amygdala, je stresscentrum. Hoe bedreigender de emoties zijn, hoe meer je brein wordt aangespoord om de situatie op te lossen en je te actief wordt om gelijk weer in slaap te vallen." “En bedenk je dit: als je verhuist en langs een spoorweg komt te wonen, word je in het begin wakker van de geluiden die je hoort en ga je daarover nadenken. Maar op een gegeven moment slaap je er doorheen omdat het went. Je wordt wel even wakker, maar omdat je brein weet: ‘Oh, het is de trein weer’, slaap je gelijk weer in. Op een gegeven moment weet je niet eens meer of je de trein ‘s ochtends hebt gehoord. Zo werkt het ook met het lawaai dat je vriend ’s ochtends maakt.”
2. Als je geliefde een duur rotmatras heeft gekocht en graag in het midden ligt
Mijn vriendje was heel trots toen hij een ' memory foam'-matras had gekocht. Een soort martelwerktuig dat hard is, maar waar je tegelijkertijd in wegzakt. Als je op je buik ligt - wat ik doe, omdat ik op mijn buik slaap - komt je rug nog holler te liggen dan normaal. Ik accepteer het, omdat het ding net nieuw is en 360 euro heeft gekost. Maar als hij míjn helft van ons bed inpikt, ben ik minder vergevingsgezind. Hij denkt weliswaar dat hij netjes aan de rand slaapt, maar hij rolt naar het midden zodra hij zijn ogen sluit. Soms maak ik hem wakker en dan hebben we onze beste discussies. “Welles. Wel. Kijk dan. Ik heb nog twintig centimeter. Ik kan mijn been oprecht niet kwijt nu.” Wat ik zou moeten doen:
Irma: "Je zou twee aparte matrassen kunnen kopen. Dat het matras duur is, betekent niet dat je moet ontkennen dat het een negatief effect op je nachtrust heeft. Als je twee matrassen tegen elkaar aanlegt, kom je ook minder snel op elkaars helft door het randje in het midden. Dat hoeft niet per se ongezellig te zijn. Als je wil, kan je naar elkaars helft kruipen."
3. Als je geliefde snurkt, knarst of allebei
Het is nog koud buiten en mijn vriendje moet veel overwerken, dus het is dubbel prijs. Als hij niet snurkt omdat hij verkouden is, dan knarst hij wel uit stress. Zijn snurkje is nog te doen. Ik duw hem vrij hardhandig op zijn zij en dan is hij meestal even stil. Maar ik word woest van zijn geknars, dat klinkt alsof hij zijn gebit uit zijn mond wil slopen. Wat ik nog verbazingwekkender vind, is dat hij zelf niet van dat oorverdovende geluid wakker wordt. Als een prinsje ligt hij te slapen terwijl ik getroost wil worden omdat ik wakker lig en de zieligste persoon op aarde ben. Gelukkig heb ik hem nog nooit tegelijkertijd horen snurken en knarsen. Laten we hopen dat dat fysiek onmogelijk is. Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Gesnurk en geknars zijn rotgeluiden. Bij de tandarts kan je bitjes krijgen die het knarsen tegengaan en ruimte maken in de luchtweg waardoor het snurken minder wordt. Als je partner goed slaapt, is hij misschien bereid om dat te proberen.” “Als je jaloers bent op je partner omdat hij niet snel wakker wordt, bedenk dan dat jouw sensitiviteit nu eenmaal onderdeel van je karakter is. ‘s Nachts ben je daardoor gevoeliger voor geluiden, bewegingen en gedachten, maar overdag levert die eigenschap je misschien wel wat op.”
4. Als je slaap wil inhalen
Als ik een slapeloze nacht heb gehad en de volgende dag geen deadline heb, zet ik mijn wekker uit. Ik blijf slapen en slapen, totdat ik geen zin meer heb in onrustige dromen over opdrachtgevers die op bezemstelen achter me aan zitten. ’s Avonds kan ik natuurlijk niet om 12 uur al naar bed. Dus ga ik tot half 3 ’s nachts naar filmpjes met huilende vaders kijken. Wat ik zou moeten doen:
Irma: “Het is ongezond om met je bioritme te rommelen, dus blijf niet te lang in bed liggen. Je kan maar een beperkte hoeveelheid slaap inhalen; een half uur tot een uur. Het is wel slim om overdag een dutje van twintig minuten te doen zodat je mentale vermogen een boost krijgt. Maar als je langer blijft liggen, val je misschien in een diepe slaap, en word je brak wakker. Bovendien slaap je de nacht erna misschien moeizamer, omdat je al iets teveel van je slaapurgentie hebt opgesnoept” Bedankt, Irma! Ik ga er een nachtje over slapen.Ik vind het een geruststellend idee dat ik aan het vroege opstaan van mijn vriend zal gaan wennen, en ik ga zeker proberen om mijn emoties te labelen. En die dutjes komen ook wel goed. Maar mijn vriend vragen om een bitje te dragen en een nieuw matras te kopen, gaat me vooralsnog wat ver. Mijn gevoelige zieltje vindt hij al ingewikkeld genoeg.