De hele wereld jat het ontwerp van deze Amsterdamse illustrator

De Amsterdamse illustrator Bodil Jane heeft een hoeveelheid Instagramvolgers waar ik alleen maar van kan dromen. Met haar kleurrijke, speelse illustraties maakt ze duizenden fans vrolijk – ze zouden het ongetwijfeld ook goed doen op T-shirts.

Een kledingverkoper in Vietnam dacht daar blijkbaar ook zo over. Een tijdje terug bleek namelijk dat daar T-shirts werden verkocht met een van haar illustraties erop gedrukt. Daar was alleen nooit haar toestemming voor gevraagd.

Bodil is er niet bepaald blij mee. Ik vroeg haar hoe dit heeft kunnen gebeuren, en wat ze ertegen kan doen.

Creators: Hoi Bodil, hoe kwam je erachter dat je illustratie is gestolen?
Bodil Jane: Milou Trouwborst, een andere illustrator, was op vakantie in Vietnam. Toen ze in Ho Chi Minhstad op een markt liep, zag ze ‘m opeens bij een stalletje hangen.

Dat is schrikken, hoe komen ze daar dan aan die tekening?
Waarschijnlijk heeft iemand die foto van Instagram gepakt en in illustrator overgetekend. Ik heb die tekening in ieder geval nooit aan een kledingmerk verkocht. Ik heb hem een keer heel snel gemaakt. Ik vond hem niet eens echt mooi, maar had hem wel op Instagram gezet omdat ik weer wat moest posten.

Vind je het, behalve heel vervelend, ook niet ergens een compliment?
Veel mensen zeggen dat ik het als een compliment moet zien, omdat ik nu zo bekend ben dat ze mijn illustraties gaan jatten. Maar zo zie ik het niet. Als een mooi merk wil samenwerken, is dat een compliment. Dit niet. Ik ken ook meer illustratoren die hetzelfde hebben meegemaakt. Mijn eigen illustratie is inmiddels op meerdere plekken gesignaleerd, en elke keer dat ik er weer eentje zag was het niet leuk. Je went er wel aan.

Waar zag je hem dan nog meer?
Nadat ik op Instagram een oproep had geplaatst, met de vraag of mensen die shirts ook op andere plekken hadden gezien, kreeg ik foto’s doorgestuurd van over de hele wereld. Grijze shirts in Argentinië, roze in Korea en witte in Japan. Mensen vroegen ook waar ze het shirt konden kopen, en of ik ze naar Argentinië stuur. Ik antwoordde dat ze het niet moesten wagen om te vragen waar ze dit shirt kunnen kopen en dat ik het echt niet ging produceren.

Wat voor actie heb je ondernomen?
De bron is moeilijk te achterhalen. Van de makers heb ik geen contactgegevens of website kunnen vinden, en van de meeste verkopers ook niet. De shirts stonden wel een tijdje op een account op de website Deepop. Toen heeft mijn agent contact met ze opgenomen, en is het account verwijderd. Er werden honderden verschillende shirts verkocht met gestolen illustraties. Als je winkels of kopers erop gaat aanspreken, zeggen ze dat ze niet wisten dat het een gestolen ontwerp was.

Kun je geen juridische stappen nemen tegen de verkopers?
Zolang we niet precies weten wat de bron is, is dat lastig. We kunnen niemand aanwijzen. Verkopers reageren niet op onze vraag waar ze het shirt vandaan hebben. Ik vind het ook een te kleine case om echt veel geld en tijd in te steken, ik maak liever andere dingen. Maar als een grote keten mijn illustratie jat, dan zou ik er wel een zaak van maken. Zij zouden echt veel geld kunnen verdienen met mijn illustratie. Dat vind ik niet oké.

Je bent ook al aan het werk voor grote bedrijven, zoals The New Yorker .
Ja, ik ben best wel een workaholic, en het binnenhalen van een grote klant geeft me een kick. Vaak lees ik in artikelen dat mensen mij een kunstenaar noemen, maar zo zie ik mezelf helemaal niet. Mijn doel is om in mijn eigen stijl te communiceren wat de klant wil. Wel werk ik graag met merken waar ik affiniteit mee heb, zoals laatst voor Unicef. Ik vind het fijn om mooie dingen te maken waar mensen blij van worden.

En wat nu, wat die diefstal betreft?
Toen ik op een gegeven moment weer een foto kreeg doorgestuurd, was de maat vol. Ik heb de tekening opnieuw gemaakt, maar dan beter, zodat ik er tenminste blij mee ben. Een bedrijfje in Londen gaat het voor me op shirts drukken. Het is een statement tegen de namakers geworden – maar tegelijkertijd ook wel een beetje een grapje.