De mannen die antidepressiva slikken om minder snel klaar te komen

Bill Monaghan was al bekend met Zoloft voordat hij het begon te gebruiken voor andere dingen dan het bedoeld is. Hij had toen hij op de basisschool zat de pillen al voorgeschreven gekregen om "een behoorlijk ernstig geval van obsessieve-compulsieve stoornis [OCS]" te behandelen, maar gebruikte de selectieve serotonineheropnameremmer (SSRI) maar een paar maanden. Meer dan tien jaar later wilde Bill weer aan de Zoloft gaan om een andere reden: hij kwam te snel klaar wanneer hij seks had. "Ik werd er letterlijk gek van," zegt de 25-jarige Monaghan. "Ik was de hele fucking dag alleen maar met m'n penis bezig." SSRI's zijn een subklasse van antidepressiva, en behandelen depressie of angststoornissen door de heropname van serotonine te remmen, waardoor op den duur de hoeveelheid serotonine in het lichaam toeneemt. Ze hebben ook een hele rits aan bijwerkingen, waaronder een afname van het libido en moeite om een orgasme te krijgen. Voor de meesten is dat een vervelende zaak, maar mannen als Monaghan zien het juist als een kans. Monaghan ging naar een uroloog en daarna naar een reeks psychiaters die hem "van alles gaven" dat hij naar eigen zeggen "niet nodig had", maar geen Zoloft. Uiteindelijk vond hij een psychiater die zijn directheid wel kon waarderen. "Ik had een paar wetenschappelijke artikelen uitgeprint," zegt Monaghan. "Ik zei iets van: 'Hier is een samenvatting van niet-geregistreerd gebruik waar ik over heb gelezen en ik wil dat graag bij mezelf proberen. Kijk, ik heb OCS dus de verzekering zal het sowieso vergoeden en bla, bla, bla. We kunnen twee vliegen in een klap slaan, maar dit is wat ik wil doen.' En ik zei gewoon: 'Ik ga niet tegen je liegen – dit is waarom ik Zoloft wil.' Ik was gewoon eerlijk tegen hem." De dokter gaf hem Paxil, de merknaam van de SSRI paroxetine, en in de maanden daarna hield Monaghan het steeds langer vol tussen de lakens. Waar hij eerst al na dertig seconden klaarkwam, haalde hij nu de tien minuten. Patrick Jern, een psycholoog en professor aan de Abo Akademi Universiteit in Finland, zegt dat het effect van SSRI's op ejaculatie een doorbraak voor de behandeling van ejaculatiestoornissen lijkt te zijn. "Het wordt al jaren voor niet-geregistreerd gebruik voorgeschreven om vroegtijdige zaadlozing tegen te gaan," zegt hij, "en dat werkt behoorlijk goed." Maar hoewel artsen het erover eens zijn dat SSRI's de ejaculatie kunnen vertragen en je libido kunnen verminderen, vinden niet alle artsen dat ze hier ook voor gebruikt moeten worden. De meeste serotonineheropnameremmers hebben een hoop negatieve kortetermijneffecten (gewichtstoename, vermoeidheid, misselijkheid) en onbekende langetermijnbijwerkingen. Toch zijn er tientallen threads op forums als Reddit vol met mannen die jubelen over de effecten van SSRI's op hun seksleven. "Eerlijk, ik voel me echt een beest nu ik het zo lang volhou," schreef een gebruiker die de selectieve serotonineheropnameremmer Cipralex voorgeschreven kreeg specifiek voor vroegtijdige zaadlozing. "Ik kan deze chick nu enorme orgasmes geven en het voelt geweldig dat ik nu echt een meisje kan bevredigen." De pillen hebben wel invloed op zijn stemming, zei hij, maar dat vond hij het meer dan waard. "Mensen komen wel af en toe naar me toe en zeggen dat ik er depressief of niet als mezelf uitzie," zegt hij. "Dat is de enige reden dat ik nu overweeg om wat te gaan minderen, maar het is lastig omdat ik zo blij ben met hoe ik nu in bed presteer. De juiste beslissing zou natuurlijk zijn om helemaal met [Cipralex] te stoppen, maar het voelt een beetje alsof mijn bedprestaties nu te goed zijn om er helemaal mee te kappen." Jern, de psycholoog uit Finland, deed onderzoek naar mannen die dapoxetine nemen om vroegtijdige zaadlozing te voorkomen. Hij stelde vast dat zeventig procent uiteindelijk stopte met het medicijn, omdat ze last hadden van de bijwerkingen. Ongeveer de helft van de mannen die stopten met de pillen hadden last van misselijkheid, en bijna een kwart had last van diarree. Dapoxetine is opmerkelijk omdat het de enige SSRI die in veel landen geregistreerd is als een behandeling voor vroegtijdig klaarkomen. Net als Viagra (wat ook populair werd door een toevallige bijwerking – het werd oorspronkelijk ontwikkeld om een te hoge bloeddruk te behandelen) kan dapoxetine geslikt worden wanneer het nodig is, ongeveer een uur voor de seks, en wordt het daarna snel door het lichaam afgebroken. In Nederland wordt ook dapoxetine voorgeschreven aan mannen die last hebben van premature ejaculatie. De FDA, het orgaan dat gaat over de goedkeuring van medicatie in de Verenigde Staten, heeft het middel echter nog niet goedgekeurd. "Onderzoek toont aan dat antidepressiva het risico op suïcidale gedachten en gedrag kan verhogen bij jongeren en jongvolwassenen," schreef de FDA in een verklaring. "Daardoor vormt dit middel een gezondheidsrisico dat levensbedreigend kan zijn." Farmaceutische bedrijven kunnen hun drugs niet marketen voor niet-geregistreerd gebruik, maar artsen kunnen zelf wel beslissen om medicatie voor te schrijven voor iets anders dan waarvoor het ontwikkeld is. Dr. T. Mike Hsieh, een uroloog en professor aan de universiteit van California San Diego, zegt dat hij soms SSRI's voorschrijft aan patiënten die last hebben van vroegtijdige zaadlozing, maar alleen in ernstigste gevallen en na een uitgebreid onderzoek. "Als een koppel een kind probeert te krijgen, maar de man altijd vroegtijdig klaarkomt – al tijdens het voorspel bijvoorbeeld – dan kan het moeilijk zijn om zwanger te worden," zegt Hsieh. "Dus er zijn wel specifieke gevallen waarbij nog andere dingen spelen naast het onderhouden van een gezond seksleven. Ik schrijf wel SSRI's en verdovende crèmes voor om deze mannen te helpen, maar ik screen ze wel voor mogelijke onderliggende depressies of andere psychische problemen. Als ik vermoed dat er een ander probleem is, stuur ik ze eerst naar een psychiater om er zeker van te zijn dat ze geen psychische problemen hebben." Hsieh maakt zich echter wel zorgen over het gebruik van selectieve serotonineheropnameremmers, omdat de overgrote meerderheid van zijn patiënten – waaronder veel studenten – meer last hebben van een ingebeeld dan een fysiek probleem. "Als een student naar me toe komt en zegt dat hij het maar twintig minuten volhoudt, dan zeg ik van: 'Luister, medicatie helpt alleen maar om iemand van dertig seconden naar drie minuten te laten gaan'," zegt Hsieh. De gemiddelde duur van seksuele penetratie is moeilijk te bepalen, maar onderzoek laat zien dat dit varieert van drie minuten tot ongeveer zeven minuten. Hsieh denkt dat de toename van jonge mannen die denken dat ze last hebben van vroegtijdige ejaculatie het gevolg is van de groeiende beschikbaarheid van porno. "Ze begrijpen niet dat veel van die pornoacteurs injecties en andere dingen krijgen zodat ze een erectie kunnen houden voor de film," zegt Hsieh. "Maar als een vijftienjarige of een twintigjarige student die video's ziet, dan gaan ze hun eigen prestaties in bed natuurlijk vergelijken met wat ze in porno zien. En dan is het niet zo gek dat ze denken dat ze tekortschieten. Dus ondanks dat er weleens cijfers worden gemeld dat twee derde van alle mannen last heeft van premature ejaculatie, denk ik dat als je een striktere definitie hanteert dat er veel minder zijn." Zelfs het gebruik van serotineremmers, zegt Hsieh, verhelpt mogelijk een seksueel probleem dat niet alleen lichamelijk is. "SSRI's worden gebruikt om angststoornissen te verhelpen, dus misschien is een deel van het effect ook dat het de man een beetje kalmeert," zegt hij. "Sommige mannen hebben niet echt erectieproblemen, maar als je ze een beetje Viagra geeft hebben ze zoiets van: 'Oké, nu ben ik er klaar voor.' Dus er is altijd een gek placebo-effect of kalmerend effect en ik denk dat dat ook helpt." Zelfs Monaghan, die een groot voorstander is van SSRI's, waarschuwt voor misbruik van het middel. "Haal niet zomaar deze pillen," zegt hij. "Het zijn krachtige middelen en als je geen probleem hebt en ze neemt, kan je een daadwerkelijk probleem creëren."