Yavez maakt voor zijn afstudeerproject eetstokjes van plastic uit de zee

Weinig dingen die we in onze mond stoppen zijn zo onduidelijk als een stukje vis. Als viseter heb je meestal geen idee waar de vis in je sushi gevangen is, en of het eten van dat stukje tonijn, makreel of zalm wel een goed idee is. Is de blauwvintonijn de panda van de zee, of valt het allemaal wel mee? Van de viswijzer van de Goede Vis, van Good Fish Foundation, Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds, word je ook niet veel wijzer als je geen verstand hebt van hengels, netten of 'ringzegens met of zonder FAD'.

Dat de zee langzaam wordt leeggeroofd en steeds vervuilder raakt is wel zeker. We betalen tegenwoordig misschien voor plastic tasjes en gooien plastic verpakkingen voorbeeldig in de plasticbak, toch gaat het de verkeerde kant op als we de onderzoeksrapporten mogen geloven. In 2050 zit er waarschijnlijk meer plastic dan vis in de zee, en vissen vinden al die gekleurde stukjes plastic zelfs al lekkerder dan plankton of andere vissen.

Eet je vis, dan eet je dus plastic. Yavez S.E. Anthonio studeert deze maand af aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Voor zijn school besloot hij onderzoek te doen naar verschillende soorten afval. Hij verdiepte zich in de plastic soep in de zee, met docu's als Garbage Island en las dat de legendarische sushichef Jiro Ono zich ook grote zorgen maakte over de toekomst van vis.

Vlak daarna ging hij eten in een sushirestaurant waar hij een aha-moment had. Waarom zou je plastic eten als je ook met plastic kan eten? "Ik keek om me heen en vroeg me af of andere mensen zich ook beseften dat ze misschien straks geen vis meer kunnen eten," zegt Yavez. "Ik keek naar mijn vis en daarna naar mijn stokjes en toen kwam het idee om chopsticks te gaan maken van plastic uit de zee."

Deze week begint zijn crowdfundingcampagne om van zijn afstudeerproject een echt product te maken dat hij wereldwijd wil gaan verkopen: Umi Hashi, Japans voor eetstokjes uit de zee. Eetstokjes maken van gerecycled plastic uit de zee klinkt misschien makkelijk, maar er is een reden dat het er nog niet is. "Ik dacht: je verzamelt plastic, gooit het bij elkaar, smelt het en maakt er supermooie stokjes van in toffe kleuren." Dat laatste is ook zo, hij maakte een aantal prototypes van eigenhandig geraapt plastic, maar gerecycled plastic is niet zomaar geschikt om mee te eten.

"Het is best wel innovatief om plastic uit de zee voedselveilig te maken. Voor zover ik weet is dat nog niet gelukt," vertelt Yavez. "Daar moet dus nog wat research naar gedaan worden. Mensen gaan op de stokjes kauwen, ze moeten in de vaatwasser kunnen, dus een simpel laagje eromheen is waarschijnlijk niet de oplossing." Een deel van het geld dat hij ophaalt met Kickstarter, gaat dus naar het ontwikkelen van een manier om de stokjes veilig te maken. De rest gaat naar het bouwen van een machine bij de Better Future Factory in Rotterdam.

Ook het smeltpunt van plastic verschilt per soort. Yavez kwam erachter dat doppen van frisdrankflessen het best geschikt zijn voor zijn stokjes, want andere doppen zijn vaak van chemische producten geweest. Dit is waarschijnlijk de reden dat maar vijf procent van al het plastic wordt gerecycled en dat het vaak goedkoper is om nieuw plastic te produceren.

Met de eetstokjes wil Yavez ook het andere probleem aankaarten: overbevissing. "Ik heb vaak geen idee waar ik goeie sushi eet en wat verantwoord is," vertelt hij. "Onze generatie is in de war geraakt door keurmerken, en duurzaam is al helemaal een moeilijk woord geworden. Aan de andere kant staat in Japan de blauwvintonijn nog steeds gewoon op het menu." Hij wil daarom dat alleen restaurants die rekening houden met overbevissing, seizoenen en wanneer een vissoort zich voortplant de eetstokjes gebruiken. "Het idee is dat je als restaurant met de eetstokjes een statement kan maken en je gasten laat zien dat ze duurzaam gevangen vis eten. Ik geloof meer in dingen zoals Dopper (de waterfles waarmee je mensen in gebieden zonder schoon drinkwater helpt) dan in een keurmerk waar je heel veel geld voor betaalt."

Hij mikt met zijn plan vooral op plekken waar aandacht is voor vis van goeie kwaliteit. "Als je van sushi houdt en je wil er van blijven genieten, dan moet je ook verantwoorde keuzes maken. Anders verpest je het voor jezelf en voor de rest natuurlijk ook."

_Van 7 tot 10 juli kun je de _prototypes van Yavez' eetstokjes in het echt zien_ op de eindexamenexpo op de Willem de Kooning Academie._