We vroegen een WOII-overlevende of Trump de nieuwe Hitler is

Dora Schimanko bij een protest tegen extreemrechts in Wenen in 2012. Afbeelding via VICE Alps

De Oostenrijkse Dora Schimanko (84 jaar) is een overlevende van de Tweede Wereldoorlog. Na de Anschluss in 1938, toen Oostenrijk werd geannexeerd door de Duitsers, vertrokken zij en haar Joodse familie naar Engeland om te ontsnappen aan achtervolging door de nazi's. "We waren links en we waren Joods – dus we waren hoe dan ook de klos," schreef ze in haar autobiografische boek Warum so und nicht anders.

Nadat ze in 1946 terugkeerde naar Wenen, raakte Schimanko betrokken bij de Oostenrijkse communistische partij en begon ze te spreken op evenementen en protesten tegen fascisme en extreemrechts . Ze vertelt ook op scholen over haar ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Met de opkomst van (extreem)rechtse partijen in Europa, de overwinning van Trump in Amerika, en de besluiten die hij tekende in de eerste weken van zijn presidentschap, wordt er de laatste tijd weer veel gepraat over de wederopstand van het fascisme. Vergelijkingen met Adolf Hitler zijn nooit ver weg als we het hebben over autoritaire wereldleiders – of wat voor wereldleiders dan ook; de Republikeinen vergeleken Obama vaak met het hoofd van de nazipartij – maar die vergelijking wordt vaker gemaakt sinds Trump aan de macht kwam.

Ik belde Schimanko op om te vragen hoe zij denkt over Trump, en mogelijke paralellen met Adolf Hitler en nazi-Duitsland.

VICE: Hoi, Dora. Wat vindt u van Donald Trump?
Dora Schimanko: Donald Trump is in eerste plaats een entertainer en een toneelspeler. In die zin is hij dan ook de ideale populist, de perfecte kandidaat om de heersende klasse van Amerika – de op winst beluste multinationals – te vertegenwoordigen.

Hij is dus een soort nieuwe Messias voor de kapitalisten?
Ja.

Wanneer hoorde u dat Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen had gewonnen?
Ik hoorde het van een vriendin van me, die het op het ochtendjournaal had gezien. Eerst dacht ik: dat kan toch niet, dat is gewoon niet mogelijk. Daarna ben ik me gaan verdiepen in het Amerikaanse verkiezingssysteem. Trumps overwinning was alleen maar mogelijk door dat systeem, aangezien Clinton eigenlijk de meerderheid van de stemmen had behaald.

Nadat bekend werd dat Trump gewonnen had, zeiden veel mensen dat we niet in paniek moesten raken en eerst maar eens moesten afwachten wat hij zou doen. Trump is pas net president, maar heeft nu al dingen ingevoerd als het inreisverbod, en de bouw van de Dakota Access Pipeline gaat door. Had u dat verwacht?
Absoluut. Van een hyperkapitalistische vertegenwoordiger van de heersende klasse, zoals Trump is, had ik eigenlijk niet anders verwacht.

Trump heeft ook een vluchtelingenstop ingevoerd. In 1938 vluchtte u zelf voor de nazi's van Oostenrijk naar Engeland. Wat zou er toen zijn gebeurd als Engeland zijn grenzen had dichtgegooid en uw familie niet had toegelaten?
Dan zou ik sowieso niet meer in leven zijn. Maar je kan het toenmalige beleid in Engeland niet vergelijken met de huidige situatie in de VS. In die tijd waren er internationale afspraken over het opnemen van vluchtelingen, maar Engeland had ook een ander systeem voor immigratie, waarbij Engelsen die bereid waren om jou te steunen en de kosten te betalen voor je overtocht, je konden uitnodigen. Sommige aristocraten en Quakers, bijvoorbeeld, financierden de overtocht van veel vluchtelingenkinderen naar het Verenigd Koninkrijk. Maar in Amerika is iedereen die in het land geboren wordt automatisch Amerikaans staatsburger.

Er wordt veel gepraat over de fascistische neigingen van Trump en zijn team. Ziet u parallellen tussen wat er in 1933 in Duitsland gebeurde en wat er nu in de VS gebeurt?
Nee. We leven inmiddels in een andere eeuw, en een andere wereld. Ik geloof bijvoorbeeld niet dat Amerika een systeem van dwangarbeid zou kunnen instellen – om de simpele reden dat het niet lucratief genoeg was. En bovendien geloof ik dat de democratie in de VS op het moment nog een stuk intacter is dan toentertijd in Duitsland.

Is Donald Trump dan ook niet met Adolf Hitler te vergelijken?
Trump is krachtiger dan Hitler. Hij is rijk, wat Hitler absoluut niet was. Daarbij is Trump een populist in hart en nieren. Het is voor hem helemaal niet nodig om minderheden daadwerkelijk te vervolgen.

Hoe gevaarlijk denkt u dat Trump dan is?
Trump als president van Amerika is gevaarlijk, omdat hij zeer gevaarlijke belangen vertegenwoordigt en behartigt. Hij zet zich in voor hebzuchtige bedrijven, die de hele planeet op allerlei manieren naar de knoppen helpen, alleen maar om winst te maken.

Dus u bent niet bang dat Amerika onder Trump een fascistische staat zal worden?
Jawel, daar ben ik wel bang voor. Ik geloof dat Trump Amerika gelijk in een fascistische staat zou veranderen als dat hem winst zou opleveren. Maar ik hoop ten zeerste dat de traditionele Amerikaanse democratie sterker zal blijken te zijn dan alle dingen die Trump al heeft gedaan, en de komende vier jaar nog gaat doen.

Bedankt!

Dit artikel verscheen eerder op VICE Alps.