Zorgen McDonald’s en Starbucks voor het behoud van cultureel erfgoed in China?

Afgelopen januari werd in de stad Hangzhou, in het oosten van China, gesuggereerd dat een villa die ooit bewoond werd door een oud-leider van Taiwan en inmiddels aangemerkt als cultureel erfgoed, opnieuw opengesteld moet worden voor publiek. De nieuwe functie? De Gouden M.

Het gebouw uit 1931 ligt naast de populaire toeristische plek

Broken Bridge

in het prachtige West Lake-gebied van de stad. Ooit was het de thuisbasis van Chiang Ching-kuo, de zoon van Chiang Kai-shek. Toen Chiang Ching-kuo in 1948 in het gebouw woonde, was het Kuomintang (KMT) leger van Chiang Kay-shek verwikkeld in de oorlog tegen Mao Zedongs communistische krachten. Chiang Chiang-kuo werd in 1978 de leider van Taiwan, dat door Beijing als een afvallige staat werd beschouwd.

"Zal ome Ronald McDonald in de toekomst met zijn rode haar en een grote glimlach op zijn gezicht op een bankje zitten, op slechts enkele meters afstand van de Broken Bridge?" Vroeg de

Qianjiang Evening News

. Het antwoord was ja: eerder deze maand opende de Amerikaanse fastfoodgigant daar haar nieuwste Chinese filiaal. Informatieborden naast de tafels vol McCafémokken vertellen de geschiedenis van het gebouw.

Een verslag van de opening door de staatsmedia heeft online het debat aangewakkerd over de vraag of Ronalds aanwezigheid in het gebied, net als de in september geopende Starbucks boven de McDonald's, gepast is.

Voorafgaand aan de opening mochten omwonenden hun zegje doen, maar ze werden ronduit genegeerd. De

Beijing Youth Daily

meldde dat op een openbare bijeenkomst ongeveer 90 procent van de deelnemers aangaf tegen de opening te zijn. Zhou Fuduo, hoogleraar cultureel erfgoed bij Zhejiang University, zou bij deze vergadering gezegd hebben dat het gebouw behouden moet blijven als een historisch monument in plaats van als hamburgertent. "We zeiden dat de sociale en culturele voordelen groter waren dan de commerciële winst, maar onze mening werd niet gehoord," zei hij.

De overheidsinstelling die het gebouw bezit was er naar verluidt jarenlang niet in geslaagd om het te verhuren, en had een andere kijk op de zaak. Zij wees erop dat Chiang slechts een korte tijd in het gebouw heeft gewoond. Chiangs kleinzoon, Demos Chiang, liet via sociale media weten: "Ik begrijp het niet, een McDonald's openen in de villa … hoe verhoudt zich dat precies tot de regelgeving met betrekking tot het juiste gebruik van het cultureel erfgoed?"

Een niet nader genoemd lid van de overheidsinstantie werd als volgt geciteerd: "Chiang Ching-kuo verbleef te kort in dit huis en wat er van over is gebleven is slechts de hoofdstructuur en de interieurs, die in niets lijken op toen de familie Chiang hier was… Er is niet echt een reden om er een museum van te maken."

McDonald's denkt dat hun aanwezigheid juist zal helpen om het gebouw te behouden. Het bedrijf gaf deze verklaring aan MUNCHIES:

"McDonald's heeft het volste respect voor het erfgoed en de cultuur van de gemeenschappen waarin wij actief zijn. We maken deel uit van deze gemeenschappen. Toen McDonald's China deze plek overnam, hebben we ook de verantwoordelijkheid voor het behoud van het erfgoed overgenomen. Sindsdien hebben we samen met relevante autoriteiten en architecten gewerkt om te zorgen voor het behoud van de structuur en de stijl van de villa. We blijven ons inzetten voor de bescherming en tegelijkertijd bieden we een praktische plek voor toeristen om uit te rusten en van de omgeving te genieten."

Starbucks beantwoordde geen vragen over het behoud van het erfgoed, maar gaf aan MUNCHIES de volgende verklaring: "Starbucks opende in september de winkel bij Broken Bridge om onze klanten in het West Lake-district van Hangzhou te dienen. Deze locatie is goedgekeurd voor commercieel gebruik en wij hebben de noodzakelijke vergunningen en licenties gekregen om op deze plek aan de slag te gaan. We zijn dankbaar en trots om deel uit te maken van de lokale gemeenschappen waarin we actief zijn en hebben een diep respect voor China's culturele en historische erfgoed."

People's Daily, de officiële krant van de Chinese Communistische Partij, meldde dat de openingen op internet hadden geleid tot "zorgen over de bescherming van historische plekken."

"Is het noodzakelijk om met wierook naar de geschiedenis van Chiang te kijken?" schreef iemand. "Dit is duurzame ontwikkeling. Ik zal naar het restaurant gaan. De locatie en de omgeving zijn goed." Een ander schreef: "Het is prima om op deze manier culturele relikwieën te behouden, terwijl volledig gebruik wordt gemaakt van het gebouw. Dit is beter dan het laten slopen door ontwikkelaars."

De nieuwe McDonald's in Hangzhou is niet de enige historische Chinese plek die wordt omgeturnd in een hamburgertent. In het hele land zijn genoeg van zulke voorbeelden, zoals een vestiging in het gebied van de Verboden Stad in Beijing, de belangrijkste toeristische attractie van China. Starbucks had ondertussen al in

2007 hun Verboden Stad-vestiging gesloten

na een grote online campagne.

Die sluiting suggereerde dat in China veel mensen niet willen dat Amerikaanse bedrijven de erfenis van hun land platwalsen. Toch is in China het sentiment tegen corporaties over het algemeen veel minder dan in het Westen.

Door de prijzen van McDonald's in China zijn hun producten op basis van kosten te vergelijken met goedkope, lokale gerechten. De prijzen van Starbucks in China liggen echter dichter bij die in het Westen, waardoor hun dranken statusproducten worden waarmee wordt gepronkt. Het zal geen verrassing zijn dat de Chinese koffiewinkelketens met succes zijn aangeklaagd voor het schaamteloos misbruiken van het Starbuckslogo en de merkidentiteit.

Bij de Broken Bridge-vestigingen van McDonald's en Starbucks bestaat geen aandacht voor deze kwesties. Er is een gestage stroom van toeristen die met hun smartphones foto's maken van de informatieborden terwijl ze hun lattes drinken. Afgezien van het gigantische M-logo is het gebouw moeilijk een doorn in het oog te noemen. Het is lastig vol te houden dat het afbrokkelend en ongebruikt beter af zou zijn, zonder een organisatie die zich ontfermt over het onderhoud.

Zijn McDonald's en Starbucks daarmee de redders van cultureel erfgoed in China? Nee, dat niet. Maar we hoeven ons ook niet druk te maken dat de strijders van het Terracotta Leger van Xi'An getransformeerd worden in rood met gele figuren met clownsgezichten.