Foto’s van veertig jaar leven als homo in New York

De Amerikaanse modereclameindustrie werd in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw overgenomen door een nieuwe, meer rebelse vorm van seksualiteit. Van een veel te jonge Brooke Shields, die niets droeg onder haar Calvin Klein jeans, tot de Quarterly van Abercrombie & Fitch vol met schaarsgeklede jonge mannen en vrouwen en sekstips van pornosterren. De reclamewereld begon seks te verkopen als nooit tevoren.

De man achter deze 'seksuele revolutie van de reclamewereld', zoals de New York Post het noemde, is Sam Shahid. Hij is de art director die als pionier wordt gezien van de veelbesproken modefotografie van het eind van de twintigste eeuw. De homoseksuele Shahid verhuisde in 1969 van Atlanta naar New York om in de modeindustrie te gaan werken. In datzelfde jaar kocht hij zijn eerste camera. In de decennia die volgden ontstond zijn liefde voor fotografie, tegelijkertijd met de opkomst van de vrijheidsbeweging voor homoseksuelen van de jaren zeventig en tachtig.

Shahid woonde in het epicentrum van deze beweging en was op de juiste momenten aanwezig om alles op beeld vast te leggen. Van de gay pride parades in New York tot de zomers op Fire Island – tot op de dag van vandaag blijft hij de homocultuur vastleggen. In zijn onlangs verschenen fotoboek And the Band Was Playing a Gay Tune krijgen we de homoseksuele wereld van New York door zijn ogen te zien. VICE sprak met hem over zijn werk, LHBT-politiek, en over wat hij denkt dat er nog komen gaat in deze roerige tijden voor de homocultuur.

Vice: Je bent de afgelopen veertig jaar bezig met het maken van foto's. Als je terugkijkt, waarom moet dit project dan juist nu verschijnen?
Sam Shahid: Ik heb deze foto's aan veel bekende en onbekende mensen laten zien,  en iedereen zei tegen me: "God, dit moet gezien worden." Je ziet vreugde en trots. Dat is wat er zo fantastisch aan is; je ziet geen schaamte. Tijdens die jaren in New York kon je jezelf uitdrukken op de manier die jou aanstond. Ik denk dat we eigenlijk vooral een feestje voor onszelf aan het vieren waren.

Wat in het begin heel goed ging, was dat wanneer mijn vrienden me opbelden omdat ze gefotografeerd wilden worden, ze zich heel erg vrij voelden om voor de camera te gaan staan. Iedereen was aan het gillen en schreeuwen, ze waren gewoon fantastisch. Ik had één vriend die er ontzettend van hield om zich te verkleden. Dan pakte hij weer willekeurige dingen in huis, zoals een douchegordijn, en maakte daar een jurk en kroon van. Zulk soort dingen gebeurden gewoon. Op vrijdagen maakten we van alle foto's een diashow en draaiden we Donna Summer, terwijl we de foto's aan het bekijken waren. Iedereen schreeuwde het uit en wat ook zo goed voelde was dat iedereen zich heel erg op zijn gemak voelde bij elkaar. We vroegen ons niet af wat we nou eigenlijk aan het doen waren, er bestonden geen twijfels. Het was gewoon, "ik weet wie ik ben, en ik hou hiervan, dus laten we er een fantastische tijd van maken!"

Hoe gaat dat nu, in het huidige politieke klimaat?
Ik heb een paar vrienden die hiernaar keken en zeiden: "Dit hebben we nu nodig". We moeten ons juist nu laten zien. Ik denk dat dat belangrijk is, want we zijn dan wel ver gekomen in steden als New York en Los Angeles, maar zodra je daar buiten komt, gaat het niet zoals we het graag zouden willen zien.

Zo is het ook met Trump. Veel mensen antwoordden "Clinton" wanneer hen werd gevraagd op wie ze zouden gaan stemmen. Ze wilden namelijk niet dat andere mensen erachter kwamen dat ze op Trump zouden gaan stemmen, maar stiekem deden ze dat wel. Ik denk dat ongeveer hetzelfde gebeurt in relatie tot de homogemeenschap. In New York worden we wel geaccepteerd, maar buiten de grote stad zijn er heel veel mensen van wie ik vermoed dat ze ons eigenlijk niet accepteren. Ze doen in het openbaar misschien van wel, omdat dat het juiste is om te doen. Maar eigenlijk voelen ze juist een grote afschuw voor de homogemeenschap. Ik hoor het zelf wel eens van anderen wanneer ik met ze praat en ze niet door hebben dat ik zelf homo ben.

Was er volgens jou een centraal moment in de afgelopen veertig jaar dat de gedachten over homo's in Amerika heeft veranderd?
Toen Anita Bryant zich tegen de homo's keerde, zag je dat dat echt een keerpunt veroorzaakte in New York. Voor die tijd waren de pride parades nog in Central Park en redelijk kleinschalig. Beetje bij beetje werden de parades wat groter. Maar toen Anita Bryant zich tegen homo's uitsprak, lieten de New Yorkers en de homogemeenschap zichzelf op indrukwekkende wijze zien. Daarna werd het alleen maar groter en groter. Het was geweldig, want je hele leven heb je het gevoel dat je niet wordt geaccepteerd en je moet aanpassen aan een wereld waar jij niet in hoort. Het voelde alsof niemand je begreep of accepteerde en dit liet zien dat dát niet waar is. Dat was de eerste keer dat de gemeenschap samenkwam en zei: "Nu is het genoeg."

Heeft iets hiervan een rol gespeeld in jouw reclamewerk met Abercrombie en Calvin Klein?
Nee. Ik zeg nee omdat ik denk dat het gewoon bij mij hoort. Ik heb heel veel geluk gehad dat ik de mogelijkheid had om te werken met mensen als Bruce Weber, Herb Ritts en andere fotografen. We gingen goed met elkaar om, maar ook met onze klanten. Ik denk dat ik gewoon mezelf ben in zowel deze problemen als in mijn reclamewerk, maar ik denk niet dat het één het ander heeft beïnvloed. Het is allemaal gewoon één verhaal.

Je heb benadrukt hoe de dingen zijn veranderd in de afgelopen veertig jaar. Wat staat ons nog te wachten?
Ik hoop dat het alleen maar beter gaat worden, zeker wanneer je denkt aan het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht en het feit dat er tegenwoordig kinderen bij betrokken zijn. Ik denk dat er pas echt dingen gaan veranderen wanneer er een homoseksuele president komt. Ik heb mensen gekend die zeiden: "Geen homoseksuele man of vrouw zal ooit een politieke functie vervullen." Heteroseksuele vrouwen en mannen maakten er zelfs grapjes over. Dit was in de jaren zeventig en tachtig. Moet je eens kijken wat er sindsdien allemaal is gebeurd.

Ik kan me nog herinneren dat aids op kwam. Het heette toentertijd nog geen aids en het leek ook heel ver van ons af te staan. Toen ik bij Calvin Klein werkte, ik maakte de reclame voor de binnenkant van de winkels, hadden we het er gewoon niet over. Als iemand op kantoor aids had – ik had twee vrienden op kantoor die het hadden – werd er niet over gepraat. Ik kon het Calvin niet vertellen. Ik zorgde ervoor dat ze een auto hadden om mee naar het ziekenhuis te kunnen rijden en hield het allemaal voor mezelf. Ik kon het met niemand bespreken. In die tijd was er sprake van een heftig stigma, we dachten dat de mode-industrie onze kleren niet meer zou kopen.

Ik weet ook nog hoe mensen naar de begrafenis van hun vriendje of geliefde gingen en meteen weer terug kwamen op werk, zonder er iets over te zeggen. We zijn dus van heel ver gekomen. Als ik terug kijk naar Anita Bryant en de dingen die ze toen heeft gezegd, kan niemand dat tegenwoordig nog maken. Ja, Mike Pence kan tegen het homohuwelijk zijn en dat soort dingen, maar toch kunnen wij veilig voor zijn huis demonstreren. Ook denk ik dat mensen er echt van staan te kijken als je tegenwoordig homofobische dingen zegt. Maar ik geloof dat wanneer we een homoseksuele president krijgen dingen pas echt geweldig gaan worden. Ik hoop dat ik lang genoeg leef om dat mee te kunnen maken.