Wijze liefdeslessen van koppels die al decennia samen zijn

Misschien heb je afgelopen zondag wel een roos van je geheime bewonderaar gekregen, of de hele avond zwoel in de ogen van je geliefde zitten te turen tijdens jullie intieme diner met kaarslicht. Misschien ook wel niet, omdat je niemand had om Valentijnsdag mee door te brengen – of omdat je dat gewoon maar een commerciële verschrikking vindt.

Maar wat het ware geheim van de liefde ook is: de mensen die je dat het allerbest kunnen vertellen zijn koppels die al tientallen jaren samen zijn, of zelfs al een halve eeuw. Oudere stellen die elkaar al op jonge leeftijd hebben ontmoet, en altijd onvoorwaardelijk trouw aan elkaar zijn gebleven.

Hoe doe je dat eigenlijk, zo lang bij elkaar samen blijven zonder elkaar beu te worden? En hoe is het om elkaars lichaam ouder te zien worden, en het onvermijdelijke einde steeds dichterbij te zien komen? VICE vroeg het aan drie koppels die het al tientallen jaren met elkaar uit weten te houden.

VICE: Clémence en Lambert, jullie zijn al 76 jaar getrouwd. Hoe zijn jullie samengekomen?
Lambert: Ik was op slag verliefd op haar. Alles ging vanzelf, ik had er geen vat op. Ik was erg goed bevriend met haar broers, dus we zagen elkaar veel. Als ik naar hun huis ging, zat ik in de ene hoek en zij in de andere. En op een dag heb ik de eerste stap gezet.

Clemence: Toen we trouwden, hadden we geen feest of zo. Het was oorlog en er was een avondklok om zes uur. We konden toch niet zoveel doen.

Hoe is jullie liefde in de loop der jaren veranderd?
Lambert: Toen we jonger waren, kwam ik elke avond pas om middernacht thuis en moest ik om zeven uur ’s morgens weer vertrekken. We hadden vijf kinderen, dus er moest voldoende brood op de plank komen. Mijn vrouw en ik zagen elkaar enkel ’s nachts.

Clemence: Het is eigenlijk leuker nu we ouder zijn, omdat we elkaar nu meer zien. We kunnen elkaar nu herontdekken. Toen we trouwden, hadden we totaal niet gedacht dat we zoveel jaren samen zouden doorbrengen. Mensen feliciteren ons weleens omdat we het al zo lang met elkaar uithouden, maar het voelt voor ons allemaal heel vanzelfsprekend. We kunnen ons nauwelijks voorstellen dat we niet samen zijn.

Jullie lichamen veranderen natuurlijk ook, in de loop der jaren. Hoe kijken jullie daar tegenaan?
Clemence: Op televisie zie ik soms mensen van dezelfde leeftijd en dan vind ik altijd dat hij er veel beter uitziet. Alle herinneringen die ik met hem deel, geven hem extra veel schoonheid. Onze manier van liefhebben gaat met de tijd mee. We zijn zoals we zijn en we kunnen niet meer zijn zoals we vroeger waren.

Ook het einde komt natuurlijk steeds dichterbij. Hoe gaan jullie daarmee om?
Lambert: Ik kan me geen leven zonder haar voorstellen. Ik ben er niet al te veel mee bezig, maar als ik kan kiezen, wil ik hier thuis bij haar sterven.

Clemence: We merken dat we ouder worden door de kleine gebreken die we langzamerhand krijgen. Mijn man hoort bijna niets meer, en begint soms over iets totaal anders te praten als hij iets niet verstaan heeft. Pas als ik hem het teken geef dat we gaan eten, begrijpt hij het. Hij zegt zelf weer dat ik niet kan articuleren. Als we ruzie hebben, gaat het bijna altijd hierover. 

VICE: Jullie zijn al 58 jaar samen en 54 jaar getrouwd. Hoe komt het dat jullie elkaar nog altijd niet beu zijn?
José: We zijn redelijk met elkaar en leren van onze ruzies. We hebben allebei fouten gemaakt, maar die hebben onze band alleen maar versterkt. We geven elkaar ook genoeg ruimte. Iets los van elkaar doen geeft je ook de mogelijkheid om elkaar daarna terug te vinden. Zo ontdekken we elkaar steeds weer opnieuw. Vandaag voelde ik nog hoe de spanning er nog altijd van afspat.

Dachten jullie het zo lang met elkaar vol te kunnen houden toen jullie elkaar ontmoeten?
Marguerite-Marie: Ik ben niet in ons huwelijk gestapt met de gedachte dat het maar tien jaar zou duren. Misschien hadden we wat meer geluk dan andere koppels. We hebben elkaar ook wel behoorlijk beïnvloed, dat moesten we ook kunnen accepteren. Vroeger was ik vrij burgerlijk, maar dankzij hem werd ik een stuk anarchistischer. 

José: Het zijn de kleine dingen die onze relatie sterker maken: de nostalgie, de kinderen, de kleinkinderen en het leven dat doorgaat. Die dingen wisselen natuurlijk. Naarmate de jaren verstrijken, veranderen ook onze problemen.

Hoe kijken jullie aan tegen jullie veranderende lichamen?
Marguerite-Marie: Toen we elkaar ontmoetten was ik zeventien. We voelden ons direct tot elkaar aangetrokken. Ik weet niet of het liefde op het eerste gezicht was, maar wel dat ik direct een brok in mijn keel kreeg en mijn hart sneller ging kloppen.

Toen ik hem leerde kennen, was hij een stuk dunner. Maar dat zijn een paar kilootjes die we er met plezier bij nemen, dat stoort me niet. Ouder worden is zo slecht nog niet. Het is niet zo dat hij gisteren nog knap, jong en atletisch was en vandaag plots het tegenovergestelde. Onze lichamen veranderen geleidelijk. Dat is normaal en we hebben daarmee leren leven. We hebben geleerd om al die kleine veranderingen van de ander te ontdekken en omarmen.

Jullie worden er natuurlijk ook niet jonger op. Hoe kijken jullie aan tegen de dood?
José: Ik denk er wel over na, maar kan het tegelijk prima relativeren. Ik ben ervan overtuigd dat we slechts één kleine schakel binnen de evolutie zijn. Ik zie ons leven als radar in een groter geheel. Ik hoop het einde zo lang mogelijk uit te kunnen stellen, en dat we mogen overlijden in de best mogelijke omstandigheden.

Marguerite-Marie: We zullen niet voor eeuwig blijven leven, dat beseffen we. Zoals we ook beseffen dat een van ons alleen achterblijft. Ik wil niet alleen zijn – met wie moet ik nog discussies voeren als José er niet meer is? Dan denk ik dat ik ergens zijn foto ophang, zodat ik daar ruzie mee kan maken. 

VIC: Hoelang zijn jullie al samen en hoe hebben jullie elkaar ontmoet?
Jean-Marie: We hebben elkaar ontmoet bij de Jehova's getuigen. Michèle was net zwanger teruggekomen uit Italië, ze was haar ex ontvlucht. Ze had helemaal niets, afgezien van dat kind en wat blauwe plekken. Zelf was ik op dat moment net getrouwd. Na de geboorte van haar dochter werden we buren. We waren nog niet samen, maar haar dochter noemde me toen al papa.

Michèle: Mijn dochter had een vader nodig. Ik had zelfs advertenties geplaatst om iemand te vinden, terwijl dat verboden werd door onze organisatie. Op een avond legde Jean-Marie zijn hand op de mijne en vroeg hij me of ik iemand zoals hem zocht. Toen is de vonk overgeslagen. Nadien zijn onze gevoelens voor elkaar enkel sterker geworden. Maar omdat Jean-Marie al getrouwd was, mochten ze bij de Jehova's getuigen niks van onze relatie weten. Anders zouden we verbannen worden. Toen besloten we elkaar een tijd niet te zien. In de tussentijd scheidde Jean-Marie van zijn vrouw.

Jean-Marie: Een paar jaar later stuurde ze me een brief waarin stond dat ze op me wachtte. Ik moest huilen toen ik die ontving. We gingen koffie drinken en besloten weer bij elkaar terug te komen. Twee maanden later gingen we trouwen, en toen gingen we pas met elkaar naar bed. We wilden namelijk geen problemen met de organisatie. Nu zijn we 43 jaar getrouwd, en is het 25 jaar geleden dat we de Jehova's getuigen verlieten.

Hoe lukt het jullie om al zo lang met elkaar samen te zijn?
Michèle: We bewandelen hetzelfde pad op hetzelfde tempo, ook als die bezaaid ligt met kiezelsteentjes. Wanneer de een het moeilijk heeft, staat de ander klaar. Niemand begrijpt me zo goed als hij. We kunnen op basis van een zucht, ademhaling of beweging aanvoelen wanneer er iets is. Als we ergens over van mening verschillen, kunnen we dat gewoon bespreken. De hele nacht lang, als het moet. Het is heel belangrijk om te blijven praten en alles op een rijtje te zetten. En je soms te verontschuldigen.

Wat is er veranderd op het gebied van seksualiteit?
Michèle: Seksualiteit is een uitwisseling, een gezamenlijke zoektocht naar genot. Er komt een moment waarop de ander er minder behoefte aan heeft, en dat moet je dan accepteren. Ook dat is liefde. Seksueel hebben we ups en downs gehad. Onze relatie is meer dan seks. De tijd van gemeenschap is voor ons voorbij, we hebben te veel last van artrose.

Jean-Marie: We hebben 25 prachtige jaren aan fysieke liefde gehad, maar over is over. Haar borsten zijn kleiner, mijn piemel is groter en alles hangt wat meer. Maar daar kunnen we mee leven. Onze relatie wordt sterker met de jaren – het is net gewapend beton.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.