Hoe bier smaakt als je er écht verstand van hebt

VICE houdt van bier. Lees hier meer over bier.

Vroeger naar eigen zeggen een wittewijnwijf, tegenwoordig een vrouw die in al haar kennis iets ‘durft te zeggen’ over bier: Sofie Vanrafelghem lust nog wel een pintje. Hoewel bier bij Sofie thuis niet als chique werd aanzien, ontdekte ze haar passie voor de brouwerij op de universiteit. Sindsdien is het haar missie om alle Belgen de rijke wereld van het gerstenat te laten ontdekken. “Één van mijn grootste overwinningen is misschien wel dat ik mijn moeder bier heb laten drinken.”

VICE had het met deze sprankelende sommelier over gefilterd pisbier, de smaak van zeepsop in je glas en de uitdaging om een vrouw te zijn in een wereld waarin "mannen weten waarom".

VICE: Hey Sofie! Wat is volgens jou nu precies het verschil tussen een goedkope pils uit de supermarkt en een peperduur brouwerijbiertje? 
Sofie: Het verschil zit ‘m mij niet in de plek waar het bier verkocht wordt. De prijs heeft veel meer te maken met onder andere de stijl van het bier, de rijping en de kostprijs van de ingrediënten. Het duurt minder lang om pils te brouwen dan om een oude geuze te maken - die kan tot wel drie jaar op hout rijpen. Een blikje dat in de supermarkt ligt is ook een volwaardig bier en is dus niet per sé slecht, eigenlijk is er sowieso weinig slecht bier op de markt. Het belangrijkste is je eigen voorkeur. Aan beiden komt evenveel vakmanschap te pas: een lekkere pils maken is super moeilijk. Pils degusteer je niet, maar is bedoeld om je dorst te lessen. Daarom is de smaak ook zachter of soms eerder vlak - maar daardoor zal wel iedere fout die je in het brouwproces maakt meteen opvallen.

Is het eigenlijk oké om te huilen als je cafépilsje naar zeep smaakt?
Oeh, ja. Ik heb dat al veel meegemaakt. Mocht je ooit een biertje tegenkomen dat naar zeep smaakt, dan stel ik voor dat je dat bier nooit meer bestelt. Ken je Orval? Dat is ook een van mijn lievelingsbieren. Stel nu, je bestelt een Orval en ze beslissen om het in een ander glas te gieten. Dan wil ik gewoon huilen, toch? Dat is echt verschrikkelijk.

Wist je dat ze ook bier hebben gemaakt van urine?
Ja - wel gefilterd, denk ik. Er zijn zo verschillende projecten van de KU Leuven en de UGent. En ook van AquaFin, de waterzuiveringsmaatschappij, waar ze zijn begonnen om bier te maken van hun gefilterde afvalwater. Wist je dat er ook cafés zijn in Wallonië waar ze een bier genaamd ‘Urine’ op de tap hebben? Ik was zo geïntrigeerd over hoe het zou smaken dat ik het maar besteld heb. Ik moest wel even de naam proberen te vergeten, maar het was eigenlijk best lekker. 

In Nederland en het Verenigd Koninkrijk gaan ze nog veel verder met gekke namen, België is eigenlijk een beetje braaf daarin. ‘More bitter than my ex’s heart’, bijvoorbeeld. Of ‘More complicated than your girlfriend’. 

Wat is het slechtste biertje dat je ooit geproefd hebt?
Slechte bieren zijn voor mij bieren waarbij er echt fouten zijn gemaakt in het brouwproces. Een brouwer kan bijvoorbeeld slordig zijn en niet hygiënisch werken. Als je dat bier later dan proeft, ruikt het naar zwavel of riool en smaakt het wrang zuur. Dat noem je ook wel een geïnfecteerd bier. Soms stinkt het ook of ruikt het zelfs naar kool of broccoli. Het kan ook gebeuren dat je een sterk gehopt bier hebt besteld dat twee jaar over tijd is. Zo’n bier ruikt dan ineens naar stinkkaas in plaats van naar citrus en pompelmoes. 

Een ander ding is dat je een bier van het vat kunt bestellen op café, dat dan erg muf of naar boter kan ruiken. Dat gebeurt als de leidingen niet goed gereinigd zijn. Soms is het wel ongemakkelijk om dat aan te klagen omdat je de cafébaas of -bazin dan op de vingers moet tikken, en dat ligt natuurlijk nogal gevoelig. Stinkkaasbieren heb ik wel al een paar keer teruggestuurd. 

Bij ons op kantoor drinken sommige mensen alleen pils, ze hebben een hekel aan speciaalbier. Is dat normaal?
Nee! Of ja, ik zal een eerlijk antwoord geven: nee en ja. Ze zouden wel dringend eens een speciaalbiertje moeten proberen. Één: er zijn ook speciaalbiertjes die net zo’n laag alcoholpercentage hebben als pils. En twee: speciaalbiertjes hebben gewoon veel meer smaak. Maar ja, pils is wel de meest verkochte bierstijl ter wereld. In Dubai betalen ze voor onze speciaalbieren bijna 25 euro per glas. Ik vind dat alle Belgen speciaalbier zouden moeten proberen. ‘Ik vind het niet lekker’ is ook geen excuus: er zijn duizend verschillende soorten. Het juiste antwoord is: ik lust nòg geen speciaalbier want ik heb het juiste nog niet gevonden. 

Ik zal het doorgeven aan de redactie. Krijg jij zelf wel eens te maken met vooroordelen of misverstanden als biersommelier?
In het begin van mijn carrière kreeg ik in interviews heel vaak de vraag: ‘Vindt u het niet raar om als vrouw werkzaam te zijn in de wereld van bier?’. Ik vond dat een rare vraag maar bleef er wel bij stilstaan. Hoe zit het eigenlijk met bier en vooroordelen? Voor een artikel waarin ik verschillende soorten pils recenseerde, heb ik echt duizenden reacties gekregen waarin mensen zich stoorden aan het feit dat ik me als vrouw durfde uit te spreken over bier. Mensen waren het niet met me eens en koppelden dat meteen aan het feit dat ik een vrouw ben, want ‘die kan er niets van weten’. Sommige reacties waren echt heftig, ik kreeg zelfs bedreigingen met geweld omdat ik iemands favoriete pils een middelmatige score had gegeven. Gelukkig kreeg ik in die tijd ook veel steun vanuit de bierwereld. 

Bier wordt nog altijd gezien als een mannending. Sommige vrouwen bestellen op hun eerste date geen bier omdat dat ‘marginaal’ zou zijn. Marketeers die geloven dat vrouwen nooit bier zullen lusten spelen daar ook op in, maar dat is nonsens en werkt bovendien niet. Je moet starten vanuit het bier - en bier is voor iedereen.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.